«Οινιαδών Ανάπτυξις» - Έθιμα που χάνονται: «Η Γιορτή του Αη Γιάννη του Ριγανά, οι Φωτιές και ο Κλήδονας».

«Οινιαδών Ανάπτυξις»

Κατοχή, Οινιαδών 24 Ιουνίου 2024

Άρθρο

Έθιμα που χάνονται: «Η Γιορτή του Αη Γιάννη του Ριγανά, οι Φωτιές και ο Κλήδονας».

Ο μεσαιωνικός ναός, αριστούργημα, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, γνωστού στα μέρη μας ως «Ριγανά» στην Μάστρο Οινιαδών, άνοιξε χθες τις πύλες του, μέσα στη θέρμη και το λιοπύρι του Ιουνίου, για να υποδεχτεί τους πιστούς που συνέρρευσαν στον ομώνυμο λόφο για να λάβουν την ευλογία του.

Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν επιβίωναν και στην περιοχή μας τα παραδοσιακά έθιμα με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές και ο «Κλήδονας».

Ειδικότερα την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, λάμβανε χώρα το γνωστό έθιμο με τις φωτιές, κατά το οποίο οι κάτοικοι του κάθε χωριού έστηναν μια μεγάλη φωτιά στην πλατεία, στο προαύλιο της εκκλησίας είτε σε κάποιο άλλο κεντρικό σημείο, πάνω από την οποία πηδούσαν όλοι προκειμένου να εξαγνιστούν και να απαλλαχθούν από το κακό.

Παράλληλα ένα ακόμη ιδιαίτερο έθιμο, αυτό του «Κλήδονα» δηλαδή του προμηνύματος λάμβανε χώρα μεταξύ των ανύπαντρων κοριτσιών της υπαίθρου. Πρόκειται για έθιμο αρχέγονο που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων, με τελετουργικό χαρακτήρα που σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτε στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Σύμφωνα με το έθιμο αυτό, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονταν σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πήγαινε στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό». Στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν έπρεπε να μιλήσει σε κανέναν.

Στο σπίτι τοποθετούσαν το νερό σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα έριχνε ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια. Εν συνεχεία οι κοπέλες σκέπαζαν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το έδεναν ενώ παράλληλα προσεύχονταν στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούσαν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου έμενε όλη τη νύχτα. Οι παλαιότεροι πίστευαν ότι εκείνη τη νύχτα, τα κορίτσια θα έβλεπαν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Στα μέρη μας, ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται «Ριγανάς» καθώς την ημέρα αυτή οι ντόπιοι, πριν από την ανατολή του ηλίου μάζευαν ρίγανη, η οποία σύμφωνα με την παράδοση έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, αφού πίστευαν, ότι αν κοπεί προτού τη δεί ο ήλιος θα διατηρούσε την ισχυρή φαρμακευτική της δράση και όλα τα στοιχεία που εμπεριέχει. Πρόκειται για ένα μεσαιωνικό κατάλοιπό και δοξασία, τότε που τα βότανα αποτελούσαν τα κύρια φάρμακα και σε μερικά από αυτά προσδίδονταν ακόμη και μαγικές ιδιότητες.

Εκ του Γραφείου Τύπου Εταιρίας Διάσωσης, Αξιοποίησης και Ανάπτυξης Ιστορικών Ακινήτων και Φυσικών Μνημείων Οινιαδών - «Οινιαδών Ανάπτυξις».