ΜΥΡΤΙΟΝ, ΠΑΜΦΙΛΟΣ ΚΑΙ ΔΩΡΙΣ ------- Από τους εταιρικούς διαλόγους.

ΜΥΡΤΙΟΝ, ΠΑΜΦΙΛΟΣ ΚΑΙ ΔΩΡΙΣ

ΜΥΡΤΙΟΝ

Τι είναι αυτά που μού ’πανε ρε Πάμφιλε για σένα

πίσω από την πλάτη μου τα ’χες κανονισμένα;

Του πλοιοκτήτη Φίλωνα παντρεύεσαι την κόρη,

μήπως σου υποσχέθηκαν προίκα κανα βαπόρι;

Μάλιστα κάποιοι είπανε πως κάνατε και γάμο,

τους όρκους που μού έδωσες τούς έγραψες στην άμμο;

Ψεύτικα δάκρυα έχυνες και την Μυρτώ απαρνιέσαι

είμαι έγκυος οκτώ μηνών και σκάρτα μού ξηγιέσαι;

Αυτό είναι το κέρδος μου από τον έρωτά σου

μες στην κοιλιά μου ένα παιδί και λες: ¨κορόιδο γεια σου¨.

Και το μωρό θα ’χει έξοδα, πώς θα τα βγάλω πέρα;

Αυτό είναι δυσβάσταχτο βάρος για μια εταίρα.

Γιατί να ξέρεις, το παιδί, εγώ θα το κρατήσω

κι αν είναι αγόρι Πάμφιλο θα το ονοματίσω.

Θα το ’χω για παρηγοριά για τη χαμένη αγάπη

που αλλιώς τη φανταζόμουνα μα ήτανε απάτη.

Όμως μια μέρα το παιδί θα σε αναζητήσει

για τούτο εδώ το φέρσιμο λόγο θα σου ζητήσει.

Ωστόσο να τη χαίρεσαι, Πάμφιλε, τη δικιά σου

να ’ταν καμιά ομορφονιά θα ’πινα στην υγειά σου.

Αλλά αυτή, αγόρι μου, είναι σα νυχτερίδα

στα Θεσμοφόρια πρόσφατα από κοντά την είδα.

Ήτανε με τη μάνα της, μα ο νους μου πού να πάει

ότι γι’ αυτήν ο Πάμφιλος εμένα παρατάει.

Το πρόσεξες το μούτρο της; Δυο μάτια ξεπλυμένα

αλλήθωρα κοιτάζουνε σαν να ’ναι δύο σ’ ένα.

Την ίδια κι αν δεν είχες δει γνώριζες τον πατέρα

στα μούτρα τους είναι φτυστοί Φίλων και θυγατέρα.

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Θα σε ακούω ώρα πολλή ακόμα βρε Μυρτούλα

να φλυαρείς για παντρειά με καπετανοπούλα;

Κόρη αν έχει ο εφοπλιστής εγώ δεν έχω ιδέα,

ούτε αν είν’ της παντρειάς, άσχημη ή ωραία.

Ο Φίλων ο Αλωπεκεύς –γι’ αυτόν θαρρώ μιλάμε-

με τον πατέρα μου είναι εχθρός και προ καιρού θυμάμαι,

ήταν στα δικαστήρια, στο γέρο μου χρωστούσε

όλο του υποσχότανε κι όλο καθυστερούσε.

Για ένα συμφωνητικό γύρω από ένα πλοίο

κι αν και καταδικάστηκε απ’ το Ναυτοδικείο

ακόμα δεν τον ξόφλησε, βαλ’ και τους τόκους χώρια

γι’ αυτό είναι ο πατέρας μου μέσα στη στεναχώρια.

Αν ήτανε να παντρευτώ θ’ άφηνα την ωραία

την κόρη ενός θείου μου, του στρατηγού Δημέα,

την ανεψιά της μάνας μου –την ήθελε η μητέρα-

και θα ’παιρνα του Φίλωνα εγώ τη θυγατέρα;

Μα δε μου λες πού τα ’μαθες αυτά που αραδιάζεις

ή έτσι τα σοφίστηκες για να με νευριάζεις;

Μου φαίνεται πως ξύνεσαι για ζήλιες και καβγάδες.

ΜΥΡΤΙΟΝ

Ώστε δεν την παντρεύεσαι, δεν πέρασες χαλκάδες;

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Μέθυσες ή τρελάθηκες, τι απ’ τα δυο συμβαίνει;

Μα χτες δεν ήπιαμε πολύ για να ’σαι μεθυσμένη.

ΜΥΡΤΙΟΝ

Όλα τα φταίει αυτή η Δωρίς, εχτές την είχα στείλει

να φέρει προβατόμαλλο που είχα παραγγείλει

και να ευχηθεί για μένανε στην Άρτεμη Λοχεία

στο δρόμο, όμως, αντάμωσε εκείνη τη Λεσβία.

Δωρίδα, πες καλύτερα πώς έχει αυτό το θέμα

εκτός κι αν τα ξεφούρνισες, μόνη σου, κι είναι ψέμα.

ΔΩΡΙΣ

Δεν είπα ψέματα κυρά, στ’ ορκίζομαι στο φως μου

εκεί στο Πρυτανείο κοντά, να σου η Λεσβία εμπρός μου.

Μου λέει: ¨ο αγαπητικός, της Μύρτιον τ’ αγόρι

το ξέρεις πως παντρεύεται του Φίλωνα την κόρη;

Αν θέλεις να βεβαιωθείς μπες στο στενό, Δωρίδα,

να δεις και με τα μάτια σου αυτά που εγώ τα είδα.

Τις πόρτες του στολίζουνε στεφάνια με λουλούδια

αυλήτριες, τραγουδιστές, γαμήλια τραγούδια¨.

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Λοιπόν μπροστά στο σπίτι μου ήρθες εσύ η ίδια;

ΔΩΡΙΣ

Ήρθα είχε κόσμο, μουσικές, του γάμου τα στολίδια.

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Λοιπόν τώρα κατάλαβα πώς έχει η ιστορία

ούτε κι εσύ είπες ψέματα, ούτε και η Λεσβία.

Αδίκως ταραχτήκατε∙ το σκηνικό του γάμου

δεν ήτανε στο σπίτι μου, αλλά στου γείτονά μου.

Θυμάμαι όταν γύρισα στο σπίτι χτες το βράδυ

η μάνα μου μού έστησε μουρμούρας παραγάδι.

Μου ’πε: ¨ο Χαρμίδης, γιόκα μου, ο συνομήλικός σου

ο γιος του Αρισταίνετου δεν έχει το μυαλό σου.

Φρονίμεψε, παντρεύεται, περνά αύριο βέρες

ως πότε εσύ θα τριγυρνάς, Πάμφιλε, με εταίρες;¨.

Όλη τη νύχτα μ’ έψελνε, μου πήρε το κεφάλι

κι έφυγα το πρωί νωρίς να μη μ’ αρχίσει πάλι.

Κι έτσι δεν είδα όλα αυτά που είδε η Δωρίδα

σου τα ’πε κι εσύ έπεσες πάνω μου σαν ακρίδα.

Κι αν δεν πιστεύεις όλα αυτά τον κόπο πάλι ας κάνει

να πάει στο στενό η Δωρίς να δει αν το στεφάνι

στο σπίτι μου ή στη διπλανή θα κρέμεται την πόρτα.

Δωρίδα, για πιο σίγουρα στη γειτονιά μου ρώτα.

ΜΥΡΤΙΟΝ

Μ’ αυτά που μου ’πες, Πάμφιλε, με σώζεις την καημένη

αλλιώς να ξέρεις τη Μυρτώ θα ’βρισκες κρεμασμένη.

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Ήταν, Μυρτούλα, δυνατόν εγώ να σε αφήσω,

μ’ έχεις, στ’ αλήθεια, ικανό για να παραφρονήσω;

Ακόμα περισσότερο ποθώ την αγκαλιά σου

που το παιδί μου κυοφορείς, τώρα, μες στην κοιλιά σου.

Σημείωση: Η έκδοση του βιβλίου μου ¨ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΑ¨, που περιλαμβάνει έμμετρες αποδόσεις των εταιρικών διαλόγων του Λουκιανού, συνέπεσε με τη μετάφραση του παραπάνω εταιρικού διαλόγου από τον φίλο Χριστόδουλο Ν. Κουβέλη.

Έκτοτε ακολούθησε μεταξύ μας ένας σατιρικός διάλογος. Στην επόμενη ανάρτηση θα ανεβάσω λεπτομέρειες. Προς το παρόν παραθέτω και τη μετάφραση του Χριστόδουλου μαζί με την εικόνα της Μύρτιον όπως την φαντάστηκε ο ίδιος.

Λουκιανός, νΕταιρικοί Διάλογοι

-Μύρτιον και Πάμφιλος και Δώρις-

-μετάφραση χ.ν. κουβελης c.n.couvelis

Μύρτιο

κάνεις γάμο, Πάμφιλε, με του Φείδωνα του εφοπλιστή τη κόρη, και λένε πως ήδη έχεις κάνει το γάμο, οι τόσοι όρκοι π' ορκίστηκες και τα δάκρυα όλα πάνε σε μια στιγμή, και τώρα ξέχασες μένα τη Μύρτιο, κι αυτά όταν, Πάμφιλε, οκτώ μήνες έγκυος είμαι, αυτό λοιπόν κέρδισα απ' τον έρωτα σου, να μου φουσκώσεις τη κοιλιά και σε λίγο να πρέπει μωρό να θρέψω, πράγμα για εταίρα δύσκολο, αν μάλιστα γεννηθεί σερνικό, Πάμφιλο θα τ' ονομάσω, να' χω παρηγοριά του έρωτα σου, και κάποτε θα σε κατηγορεί πως άπιστος ήσουνα στην άθλια δυστυχή μάνα του, και να ξέρεις, πως δεν παντρεύεσαι όμορφη κοπέλα, γιατί προχθές στα Θεσμοφόρια την είδα με τη μάνα της, μη ξέροντας ακόμα πως για αιτία της ποτέ δεν θα ξαναδώ τον Πάμφιλο, και συ πρώτα πρώτα κοίταξε την και το πρόσωπο και τα μάτια της δες, δεν σε κοροϊδεύω, πως είναι γλαρωμένα κι αλλοίθωρα το' να να κοιτάζει τ' άλλο, μάλλον τον Φείδωνα τον πατέρα της νύφης τον έχεις δει, το πρόσωπο του το ξέρεις, ώστε δεν είναι ανάγκη και τη κόρη να δεις

Πάμφιλος

τι παραληρήματα, Μύρτιο, είν' αυτά π' ακούω για κόρες και γάμους εφοπλιστικούς, γνωρίζω εγώ κάποια η' με γαμψή μύτη η' όμορφη νύφη; η' μήπως ο Φείδωνας απ' την Αλωπεκή, γιατί νομίζω για κείνον λες, κόρη ωραία για γάμο είχε; αλλ' αυτός δεν είναι φίλος με τον πατέρα μου, γιατί θυμάμαι πως τώρα πρόσφατα τον δίκασε για ένα ναυτικό συμφωνητικό, ένα τάλαντο, νομίζω, που όφειλε στο πατέρα μου και δεν ήθελε να ξεπληρώσει, κι αυτός τον έσυρε στο ναυτοδικείο, και με δυσκολία το ξεπλήρωσε, όχι όλο, όπως ο πατέρας μου είπε, αλλά κι αν δεχόμουν να κάνω γάμο, θ' άφηνα τη κόρη του Δημέα που πέρυσι στρατηγός ήταν, κι ανήψια της μάνα μου ήταν, για να κάνω γάμο μ' αυτή του Φείδωνα; από πού τ' άκουσες αυτά; η' ποιες ανόητες ζηλοτυπίες απ' το μυαλό σου έβγαλες και πολεμάς σκιές;

Μύρτιο

λοιπόν δεν κάνεις γάμο, Πάμφιλε;

Πάμφιλος

τρελάθηκες, Μύρτιο, ἢ μεθυσμένη είσαι, αν και χτες δεν ήπιαμε πολύ.

Μύρτιο

αυτή η Δώρα με στεναχώρησε, γιατί την έστειλα να μου αγοράσει μαλλιά για να τα βάλω στη κοιλιά και να ευχηθεί στη Λοχεία για μένα, τη Λεσβία είπε ότι συνάντησε, αλλά καλλίτερα η ίδια, Δώρα, λέγε αυτά π' άκουσες, αν αυτά δεν τα' πλασες εσύ

Δῶρα

να γίνω κομμάτια, κυρά, αν λέω ψέματα, γιατί όταν κοντά, στο πρυτανείο ήμουνα, με συνάντησε η Λεσβία χαμογελαστή κι είπε, ο αγαπητικός σας ο Πάμφιλος κάνει γάμο με τη κόρη του Φείδωνα, αν δεν πίστευα, με προέτρεπε ρίχνοντας μια ματιά στο στενό σας να δω όλα στεφανωμένα και τις αθλήτριες και το γλέντι και το νυφικό τραγούδι κάποιοι να τραγουδούν

Πάμφιλος

και τι λοιπόν, έριξες ματιά, Δώρα;

Δῶρα

και βέβαια, και τα' δα όλα όπως είπε

Πάμφιλος

ξέρω την απάτη, ούτε για όλα η Λεσβία, Δώρα, σου' πε ψέματα, και συ τα πραγματικά έχεις πει στη Μύρτιο, όμως μάταια ταραχτήκατε, ουτ' είναι οι γάμοι μου, αλλά τώρα θυμήθηκα οτ' ακουσα τη μάνα μου, όταν χτες γύρισα από σας, να λέει, Πάμφιλε, ο συνομηλικός σου ο Χαρμίδης ο γιος του γείτονα Αρισταινέτου κάνει γάμο τώρα και συμμαζεύεται, εσύ μέχρι πότε με πουτάνα θα συζείς; μη δίνοντας σημασία σ' αυτά που μου' πε έπεσα για ύπνο, έπειτα χαράματα έφυγα απ' το σπίτι, και τίποτα δεν είδα απ' αυτά που η Δώρα ύστερα είδε, αν δεν πιστεύεις, τραβά αμέσως, Δώρα, και δες προσεκτικά όχι το στενό, αλλά τη πόρτα, ποια απ' τις δυο είναι στεφανωμένη, γιατί θα βρεις αυτή των γειτόνων να είναι.

Μύρτιο

μ' έσωσες, Πάμφιλε, γιατί θα κρεμιόμουν, αν κάτι τέτοιο γίνονταν

Πάμφιλος

αλλά δεν θα γίνονταν, μήτε έτσι θα τρελαινόμουν, ώστε να ξεχάσω τη Μύρτιο, και μάλιστα όταν τώρα είναι έγκυος στο παιδί μου.