Γράφει ο Νικόλαος Ναούμης.
Πολιτικός επιστήμονας.
Χωρίς αμφιβολία αυτή την περίοδο στην πατρίδα μας, δεν έχουμε μόνο κρίση στο οικονομικό γίγνεσθαι αλλά και σε πάρα πολλές επιπλέον εκφάνσεις της ζωή μας και της κοινωνίας. Κρίση διέρχεται για παράδειγμα η πολιτική ζωή του τόπου, οι θεσμοί σε όλα τα επίπεδα, ακόμα και οι διαπροσωπικές μας σχέσεις. Πολλοί, θεωρούν ότι η πολυεπίπεδη αυτή κρίση, ξεκινά από τα προβλήματα που η καταρρέουσα οικονομία μας παρουσιάζει. Σ’ αυτές τις γραμμές, θα επικεντρώσω το ενδιαφέρον μου, στην πολιτισμική κρίση και τι εγώ θεωρώ στο δεδομένο αυτό σκηνικό ότι πρέπει να γίνει για να μην εκλείψει η παραγωγή πολιτισμού, καθώς επίσης και το τι θεωρώ πολιτισμό στις μέρες μας.
Συνηθίζουμε να λέμε ότι η χώρα μας, εκτός όλων των άλλων, γέννησε και τον πολιτισμό, τόσο με την στενή, όσο και με την ευρεία έννοια του όρου και δεν πιστεύω πως η άποψη αυτή, απέχει από την πραγματικότητα. Όλοι είμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματα των προγόνων μας στον τομέα της τέχνης και του πολιτισμού. Σήμερα όμως, μεσούσης της πρωτόγνωρης κρίσης που βιώνουμε, η παραγωγή πολιτισμού είναι εφικτή;
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τι ακριβώς εννοούμε όταν λέμε πολιτισμός. Ο πολιτισμός, με την γενικότερη έννοια του όρου, σημαίνει πάρα πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Πολιτισμός σημαίνει ας πούμε η κατασκευή μεγάλων έργων όπως στην Αθήνα του Περικλή, που θα ταξιδεύουν στο διηνεκές και θα δείχνουν στις μελλοντικές γενιές, το μεγαλείο και την κουλτούρα όσων έζησαν την δεδομένη χρονική περίοδο της ιστορίας. Εντυπωσιακά δημόσια κτίρια, κομψά έργα τέχνης και άλλα πολλά έργα, ανάλογης λαμπρότητας. Δεν είναι όμως μόνο αυτό πολιτισμός. Είναι και αυτό. Πολιτισμός, είναι επίσης και η υψηλού επιπέδου παιδεία, καλλιέργεια και παραγωγή κουλτούρας, καθώς επίσης και ανάταξη της συμπεριφοράς των μεταξύ μας σχέσεων.
Αν λοιπόν εστιάσουμε στο πρώτο που όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό προϋποθέτει τεράστια χρηματικά ποσά, δυστυχώς, κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο, με τα λεηλατημένα κρατικά ταμεία να μην μπορούν να συνδράμουν. Ως εκ τούτου, θα πρέπει ν’ αναζητηθούν τρόποι διαφορετικοί για να μπορέσουμε να μην τα αποκλείσουμε κι εντελώς.
Ποιοι μπορεί να είναι αυτοί οι τρόποι; Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν, την πρωτοβουλία αυτή και γενικότερα παρόμοιου τύπου πρωτοβουλίες, να την αναλάβουν ιδιώτες που έχουν την διάθεση, το μεράκι και κυρίως, τα χρήματα να σταθούν αρωγοί σε τέτοια έργα. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονούμε, τη μεγάλη συνεισφορά των Ελλήνων ευεργετών, που άλλες πέτρινες εποχές, προσέφεραν τα μέγιστα στην πατρίδα μας. Ακούω συχνά, για Έλληνες που διαπρέπουν στο εξωτερικό, με μεγάλη οικονομική επιφάνεια. Δεν θα μπορούσαμε αυτούς να τους προσεγγίσουμε ως πολιτεία ή ακόμα – ακόμα και ως τοπικές κοινωνίες, αν, λόγου χάρη, κατάγονται απ’ το χωριό μας και θέλουμε να αναδείξουμε στοιχεία από την ιστορία και τον πολιτισμό του…; Βέβαια, σε μια συζήτηση που είχα μ’ έναν πολύ καλό μου φίλο για το συγκεκριμένο θέμα, πολύ σωστά μου επισήμανε, ότι η διαφορά των πλούσιων Ελλήνων για παράδειγμα του 19ου αιώνα, που έζησαν και μεγαλούργησαν στο εξωτερικό και θεωρούνται μεγάλοι ευεργέτες, με τους αντίστοιχους Έλληνες του σήμερα που διαπρέπουν στο εξωτερικό, είναι τεράστια. Παλιότερα, οι άνθρωποι αυτοί, έφευγαν ως μετανάστες, κουβαλώντας μαζί τους τον νόστο και την αγάπη για την πατρίδα. Είχαν μεγαλώσει εδώ, έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα εδώ και κυρίως βίωσαν στερήσεις, πόνο και δύσκολες στιγμές, στα δύσκολα χρόνια για την πατρίδα και το έθνος μας. Η ελληνικής καταγωγής διαπρέποντες όμως του εξωτερικού σήμερα, έχουν την Ελλάδα, ως μια απλή αναφορά, καθώς έχουν γαλουχηθεί με τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά, του τόπου που μεγάλωσαν και ζούνε. Γι’ αυτούς η Ελλάδα, είναι τόσο μακριά αλλά και παράλληλα τόσο κοντά, όσο διαρκεί ένα κλικ, στον υπολογιστή τους και τίποτα παραπάνω, χωρίς απαραίτητα αυτό να σημαίνει ότι θα τους ψέξουμε ή θα τους ρίξουμε την πέτρα του αναθέματος γι’ αυτό. Είναι και λογικό και αυτονόητο νομίζω, ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε εξ’ ολοκλήρου σε τέτοιες περιπτώσεις. Όμως, υπάρχουν άνθρωποι, που ζούνε, κυκλοφορούν ανάμεσά μας, και μεγαλύτερες δυνατότητες από έναν μέσο πολίτη έχουν και πατριώτες θεωρώ ότι είναι. Αυτοί οι άνθρωποι, θα μπορούσαν σίγουρα, να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση που ονομάζεται πολιτισμική παραγωγική διαδικασία σήμερα.
Άλλος τρόπος, είναι, η προσέλκυση του ενδιαφέροντος, ιδρυμάτων του εξωτερικού, μεγάλων πανεπιστημίων κ.τ.λ., με την ανάληψη αντίστοιχων πρωτοβουλιών, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Οι τοπικές κοινωνίες και δήμοι, θα μπορούσαν εθελοντικά, να συνδράμουν τέτοιες πρωτοβουλίες που θα αναδείξουν τον τόπο τους, καθώς, άλλες δυνατότητες, δεν πιστεύω ότι υπάρχουν. Το μόνο που έχει απομείνει, είναι καλή θέληση και διάθεση.
Για να μην ξεφεύγουμε όμως από τον στόχο μας, η παραγωγή πολιτισμού σε μια κοινωνία, δεν πιστεύω ότι συναρτάται άμεσα από το οικονομικό status quo αυτής. Εκτός όμως, από το δεδομένο αυτό, Πολιτισμός που αναγάγει σε ύψιστη αξία την οικονομική του και μόνο πρόοδο, καταντά υλιστικό και συνήθως, απάνθρωπο δημιούργημα. Θεωρώ, μάλιστα πως αυτός είναι και ο λόγος που η χώρα μας σήμερα βάλλεται με τέτοιο απάνθρωπο τρόπο. Όταν έχουμε αναγάγει την οικονομική εξέλιξη σε πρωταρχικό παράγοντα πολιτισμού, κάθε άλλη δραστηριότητα ανθρώπινη την υποβιβάζουμε ή τη συναρτούμε με την οικονομική αντίστοιχη. Είναι καιρός τώρα που έχουμε απολέσει, ως λαός, τις παραδοσιακές μας αξίες και την κουλτούρα μας και αντ’ αυτών, στη θέση τους έχουμε υιοθετήσει αξίες που προέρχονται από άκριτη μιμητική εισαγωγή ξένων προτύπων, αλλότριων όμως ως προς τη δική μας κοσμοθεωρία, να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τρόπους - δράσεις, που θ’ αλλάξουν την οδυνηρή αυτή πορεία που τα πράγματα έχουν πάρει. Σε διαφορετική περίπτωση, θα μιλάμε για οριστική απώλεια της εθνικής – συλλογικής μας ταυτότητας.
Άλλωστε, η αγάπη για τον πολιτισμό μας αποδεικνύεται κάθε φορά, με την πίστη μας στην παράδοση, με την οικείωση σε καθημερινή βάση των αξιών που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας, αξιών όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η πίστη στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του.
Επιπροσθέτως, πιστεύω ότι στις μέρες μας, στοιχείο πολιτισμού, είναι η καλλιέργεια εννοιών, όπως η αλληλεγγύη, ο σεβασμός και η συνδρομή στους διπλανούς μας που υποφέρουν. Αν, λοιπόν οφείλουμε να κάνουμε κάτι σήμερα, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, αυτό είναι να αρχίσουμε και πάλι, να παράγουμε πολιτισμό, που θα βασίζεται περισσότερο σε ηθικές βάσεις παρά σε υλικά αντικρίσματα. Σε κάθε σπιθαμή γης, όπου κατοικούν Έλληνες. Σε κάθε μεγάλη πόλη ή κωμόπολη, σε κάθε χωριό και κοινότητα, οφείλουμε να καλλιεργήσουμε αυτή την αγαστή σύμπνοια και συνεργασία που μας διαφύλαξαν, στους αιώνες που πέρασαν, από σκληρούς και βάναυσους κατακτητές, από διπρόσωπες οχιές και γλυκομίλητους προδότες. Σε αντίθετη περίπτωση, όχι μόνο δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για την συνέχιση της πολιτισμικής μας παραγωγής και παράδοσης αλλά με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγηθούμε σε μία κοινωνία, που δεν θα διαφέρει και πολύ από ζούγκλα, με τον ισχυρότερο να επικρατεί απέναντι στον πιο αδύναμο.
Πως αυτό λοιπόν θα το καταφέρουμε; Αυτό θα το καταφέρουμε μόνο, αν όλοι μαζί, μια παρέα, μια γροθιά, αποφασίσουμε και κυρίως, συνειδητοποιήσουμε, ότι πρέπει να συνεχίσουμε να γράφουμε ιστορία.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Όλα τα σχόλια θα εμφανίζονται μετά την έγκρισή τους από τους διαχειριστές του ιστολογίου.
Σχόλια υβριστικά, συκοφαντικά, ειρωνικά, υποτιμητικά, μειωτικά και απαξιωτικά ή σχόλια χυδαία, σεξιστικά, ρατσιστικά και θρησκευτικού μίσους, σχόλια με μηνύματα που δεν καταλαβαίνουμε, ονομαστικές αναφορές σε απλούς πολίτες και προβοκατόρικα ή σχόλια που δεν έχουν σχέση με τη παραπάνω ανάρτηση, ΔΕΝ θα δημοσιεύονται.
Επίσης ΔΕΝ θα δημοσιεύονται σχόλια που δείχνουν φανερά ότι ο σχολιαστής δεν γνωρίζει καν το θέμα που σχολιάζει, έχει φανερά πλήρη άγνοια για το αντικείμενο της ανάρτησης και απλώς σχολιάζει για να δει το σχόλιο του να δημοσιεύεται και να αισθανθεί ο ίδιος ικανοποίηση.
Τα σχόλια και τα κείμενα των αναγνωστών εκφράζουν τους ίδιους και δεν υιοθετούνται κατά ανάγκη από το παρόν ιστολόγιο.
Παρακαλούμε τους αναγνώστες μας να διατυπώνουν τα σχόλια τους με κόσμιο τρόπο για να δημοσιευτούν.
Η Ελληνική γλώσσα είναι πολύ πλούσια για να πούμε αυτό που θέλουμε και να ασκήσουμε την κριτική μας, αποφεύγοντας όλα τα πιο πάνω που αναφέρονται.
Εάν παρ' όλα αυτά κάποιος θεωρεί ότι θίγεται από ανάρτηση ή σχόλιο στο Blog, καλείται να επικοινωνήσει μαζί μας μέσω του e-mail προς αποκατάσταση.