Τουρισμός για όλους;

Γράφει ο Νίκος Ναούμης.

Πολιτικός επιστήμονας.

Δημοτικός σύμβουλος Δήμου Ξηρομέρου.

Με μεγάλη χαρά φαντάζομαι όλοι εσείς όπως κι εγώ, διαβάζουμε σε ιστοσελίδες κυρίως, τα δεκάδες ρεπορτάζ για την ολοένα και μεγαλύτερη άνθηση του τουρισμού στην χώρα μας. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η γεωμετρική πρόοδος που παρατηρείται σε αυτόν τον τομέα, μας κάνει σίγουρα να χαμογελάμε!

Το αντίθετο βέβαια θα ήταν έκπληξη…

Η χώρα μας διαθέτει όλα εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που ευνοούν μια τέτοια εικόνα. Μαγευτικά τοπία που συνδυάζουν βουνό και θάλασσα, εύκρατο κλίμα χωρίς ακραία φαινόμενα, ιστορία και παράδοση από αρχαιοτάτων χρόνων στη φιλοξενία. Η μακραίωνη ιστορία μας και το πλήθος μνημείων καταμαρτυρούν κάτι τέτοιο άλλωστε και αποτελούν πόλο έλξης εδώ και αιώνες. Το ανθρώπινο δυναμικό μας είναι επίσης περήφανο για την καταγωγή του και θέλει να το μοιραστεί με όλους τους κατοίκους του πλανήτη.

Δεν είναι όμως μόνο αυτά που κάνουν την χώρα μας ξεχωριστή…

Σίγουρα, η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων πριν δέκα ακριβώς χρόνια, με την αδιαμφισβήτητη επιτυχία τους, αποτέλεσαν την καλύτερη διαφήμιση για το ελληνικό τουριστικό προϊόν, τη βαριά μας βιομηχανία. Οι νεότερες, οι πιο σύγχρονες γενιές του πλανήτη, γενιές που χάνονται στο πλήθος των εκατομμυρίων πληροφοριών με τις οποίες βομβαρδίζονται καθημερινά λόγω της αλματώδης αύξησης των νέων τεχνολογιών, έγιναν κοινωνοί της έννοιας που καλείται Ελλάδα και σαφώς συνετέλεσαν στην τόνωση του τουριστικού ρεύματος προς τη χώρα μας.

Λένε πως η καλύτερη διαφήμιση είναι η δυσφήμηση…

Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, δεν έπαιξε μόνο η καλή διαφήμιση ρόλο για την μεγάλη άνοδο του τουρισμού εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η οικονομική κρίση που ταλανίζει την πατρίδα μας τα τελευταία πέντε – έξι χρόνια, κατά την άποψη μου, συνετέλεσε θετικά ως προς αυτή την κατεύθυνση!

Ξέρω ακούγεται παράλογο… Δεν θα πρέπει όμως να λησμονούμε ότι η χώρα μας, με όλα όσα συμβαίνουν σε οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο, αποτέλεσε και αποτελεί ακόμα αν όχι το πρώτο αλλά, από τα κυρίαρχα θέματα μεγάλων ειδησεογραφικών οργανισμών ανά τον κόσμο. Όλος ο πλανήτης, είχε και εξακολουθεί να έχει τα φώτα του στραμμένα σε μία από τις τριάντα ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη, βάσει ερευνών και στατιστικών, που από μέρα σε μέρα, από ώρα σε ώρα, ίσως χρεοκοπήσει, ίσως καταρρεύσει… Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη, ούτε πρόκειται να συμβεί. Οι αριθμοί και οι στατιστικές δείχνουν πως η Ελλάδα, αργά αλλά σταθερά με μια τιτάνια προσπάθεια τα τελευταία δύο χρόνια, μπαίνει σε τροχιά σταθεροποίησης και ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό δε το γεγονός ότι η χώρα, ύστερα από δεκάδες χρόνια κατάφερε με συγκροτημένο πλάνο και σχέδιο να παράξει πρωτογενή πλεονάσματα, και κάτι τέτοιο με βάση όλα τα δεδομένα συμβαίνει για δεύτερη συνεχή χρονιά και δεν αποτέλεσε μια φούσκα, που συνέβη μια φορά και δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.

Δεν τα κάναμε μόνο εμείς καλά…

Δεν θα πρέπει όμως να παραγνωρίσουμε κι έναν τρίτο παράγοντα που συνετέλεσε στην άνθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και που κακώς κατά την άποψή μου περνάει στα ψιλά και δεν αναφέρεται καθόλου.

Ανέκαθεν, ο γεωστρατηγικός περίγυρος μιας χώρας, αποτελούσε τον κύριο παράγοντα για την ανάπτυξη της και τη συμπεριφορά της… Στον τομέα του τουρισμού, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν και ποιοι είναι οι συμπαίκτες μας, οι κύριοι αντίπαλοί μας αν προτιμάτε και τι ακριβώς κάνουν…

Στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου, οι κύριοι αντίπαλοι μας στον τουριστικό τομέα, ήταν και είναι η Τουρκία και η Αίγυπτος, η κάθε μία για ξεχωριστούς λόγους.

Τι συνέβη στις χώρες αυτές τα τελευταία χρόνια; Από τη μία πλευρά, το καθεστώς Ερντογάν, που επιχειρεί να εγκαθιδρύσει ένα θεοκρατικό γίγνεσθαι στη γείτονα χώρα, με τις γνωστές συνέπειες που όλοι μας έχουμε γίνει μάρτυρες και από την άλλη, η Αίγυπτος της μετά Μουμπάρακ εποχής, με τα γεγονότα της αραβικής άνοιξης, που και στις δύο χώρες έφεραν έναν βαρύ τουριστικό χειμώνα, ήταν η χρυσή μας ευκαιρία που δεν αφήσαμε να πάει χαμένη. Για έναν τουρίστα που έρχεται σε μια άγνωστη γη ταξιδεύοντας χιλιάδες μίλια, η ασφάλεια του, είναι ο πρώτιστος και σημαντικότερος παράγοντας, όσα μαγευτικά τοπία κι αν του προσφέρεις κι αυτό δεν θα πρέπει να το λησμονούμε…

Όλα καλά, αλλά…

Κι επειδή δεν είναι όλα καλώς καμωμένα, η ειδυλλιακή εικόνα που περιγράφουμε παραπάνω, στιγματίζεται από δύο παράγοντες…

Πρώτος παράγοντας, είναι οι υποδομές. Είναι αλήθεια έτοιμη η χώρα μας, μια χώρα δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων, σε θέση να ανταποκριθεί στο ολοένα και αυξανόμενο αυτό τουριστικό… τσουνάμι; Περνάνε στα ψιλά διότι χαλάνε την βιτρίνα μας ενώ δεν θα έπρεπε, οι τεράστιες ελλείψεις υποδομών, η έλλειψη επαγγελματισμού στον χώρο του ξενοδοχειακού δυναμικού και η λαθεμένη νοοτροπία που μας διακατέχει που συνοψίζεται στην φράση « ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει…».

Κι αν για τις υποδομές δεν ανησυχώ ιδιαίτερα δεδομένης της προόδου που έχει συντελεστεί στο κομμάτι αυτό, τα άλλα δύο με προβληματίζουν και με στεναχωρούν ιδιαίτερα και δεν μπορώ να το κρύψω. Όσοι ασχολούνται με το τουριστικό προϊόν δεν θα πρέπει ποτέ να λησμονούν ότι εκ της θέσης τους, αποτελούν την βιτρίνα, τους καλύτερους ή τους χειρότερους ανάλογα, πρεσβευτές όλων μας.

Το δεύτερο που είναι δυστυχώς λυπηρό και θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθεί, είναι ότι ναι μεν ο ξένος τουρίστας έρχεται και καλώς να ορίσει. Με τον Έλληνα τουρίστα τι γίνεται;

Δυστυχώς, ολοένα και περισσότερες έρευνες βλέπουν το φως της δημοσιότητας, έρευνες που μας αποκαρδιώνουν και μας φέρνουν σε αμηχανία. Αμηχανία διότι από τη μία λες ότι περιμένεις φέτος είκοσι εκατομμύρια τουρίστες από το εξωτερικό, ενώ από την άλλη πλευρά, τέσσερις στους πέντε ντόπιους δεν θα πάνε διακοπές…

Γίνονται φιλότιμες προσπάθειες πιστεύω και ως προς αυτή την κατεύθυνση με τα διάφορα προγράμματα του λεγόμενου κοινωνικού τουρισμού δεδομένων των συνθηκών της οικονομίας μας αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Ο Έλληνας ζει για το καλοκαίρι. Ζει για τα μπάνια του και την θάλασσα του. Τα έχει ανάγκη για να βγάλει τον χειμώνα. Όμως, τα ευεργετικά αυτά προγράμματα του κοινωνικού τουρισμού, έχω την εντύπωση πως προγραμματίζονται σε λάθος βάση. Από τη στιγμή που οι οικονομικές συγκυρίες δεν επιτρέπουν εναλλακτικά σχέδια και αποτελούν τη μοναδική συγκυρία διακοπών για άνεργους, συνταξιούχους, πολύτεκνους και ανάπηρους των οποίων τα εισοδήματα συρρικνώθηκαν δραματικά, δεν μπορείς να του τα προσφέρεις μέσα Ιουλίου, για να επωφεληθεί από αυτά μετά τα μέσα Σεπτέμβρη, είναι ανοησία και εμπαιγμός.

Τέλος, από όλα όσα αναφέρθηκαν, κρατάμε τα πολύ θετικά στοιχεία για το μεγάλο εισαγόμενο τουριστικό ρεύμα και προσδοκούμε το επόμενο ελληνικό καλοκαίρι να είναι ακόμα καλύτερο από αυτή την σκοπιά και αναμένουμε από την πολιτεία να συμβάλει ως προς την κατεύθυνση της τόνωσης και του εγχώριου τουρισμού.

Διότι, ευτυχισμένη πατρίδα, είναι η πατρίδα με ανθρώπους που δεν σταματούν να ονειρεύονται…