Από το αρχείο του Μυτικιώτη Στρατηγού Τάκη Ζέρβα: Η μεγάλη εκδρομή των Δημοτικών Σχολείων στον Πλατανιά (Λυμπέριο).

Μαθητές/τριες του Δημοτικού Σχολείου Μύτικα, σε ομαδική αναμνηστική φωτογραφία στις 18.6.1952, με τη λήξη της σχολικής χρονιάς. Η φωτογραφία μας δόθηκε από τον κ. Γιώργο Γεωργαλή και την έχουμε δημοσιεύσει παλαιότερα. Παρακάτω έχουμε την φωτογραφία ξανά τρεις φορές, με επισημασμένα σχεδόν όλα τα ονόματα.

ΜΥΤΙΚΑΣ PRESS: Εκτός από τις φωτογραφίες από το αρχείο του αείμνηστου Μυτικιώτη Στρατηγού Δημήτρη (Τάκη) Ζέρβα, ο γιος του κ. Σπύρος Ζέρβας μας έστειλε και μας εμπιστεύτηκε κείμενα από το αρχείο του Στρατηγού (τον ευχαριστούμε θερμά), που αναφέρονται στο χωριό μας τον Μύτικα, ώστε να τα παρουσιάσουμε μέσα από το Blog μας και να γίνουν γνωστά στους Μυτικώτες, ως μέρος της ιστορίας του χωριού μας.

Τα κείμενα είναι πολύ περιγραφικά, με πολύ ζωντανή εξιστόρηση, με γλώσσα λιτή και δείχνουν καθαρά την αγάπη που έτρεφε ο αείμνηστος Στρατηγός για τον Μύτικα.

Ακολουθούν οι όμορφες περιγραφές, γραμμένες από το χέρι του Στρατηγού:

*(Αρχείο Μυτικιώτη Στρατηγού Τάκη Ζέρβα).

Η μεγάλη εκδρομή των Δημοτικών Σχολείων στον Πλατανιά (Λυμπέριο).

Κάθε Ιούνιο με το τέλος των μαθημάτων και προ των εορτών των εξετάσεων οι τρεις τελευταίες τάξεις των Σχολείων του τέως Δήμου Σολλίου, πραγματοποιούσαν ολοήμερη εκδρομή στον Πλατανιά, κοντά στο Λυμπέριο, όπου υπήρχε πηγή και ένας μεγάλος αιωνόβιος Πλάτανος. Στην μεγάλη αυτή εκδρομή μετείχαν τα Σχολεία Μύτικα (σαν πρωτεύουσα), της Παναγούλας, της Κανδήλας και από τον τέως Δήμο Καρνίων (Κάλαμο - Καστό), μόνο της Επισκοπής. Του Καλάμου και του Καστού δεν συμμετείχαν γιατί ήταν μακριά, και παρεμβάλλονταν μια ώρα με τη βενζίνα θάλασσα. Επίσης δεν συμμετείχε και το μονοτάξιο Σχολείο Βάρνακα – Βάτου, λόγω μεγάλης αποστάσεως.

Τη σχολική χρονιά 1939-1940 και συγκεκριμένα τον Ιούνιο του 1940 θα συμμετείχε και η τάξη μας για πρώτη φορά στη μεγάλη αυτή ημερήσια εκδρομή, γιατί τότε υποτίθεται ότι φθάσαμε στις τρεις μεγάλες τάξεις του Δημοτικού. Η χαρά μας όλων είναι μεγάλη. Προετοιμασίες με τα καλαθάκια μας, με περιεχόμενο διάφορα φαγητά, φρούτα, πετσέτες και κάπου – κάπου κανένα παιχνιδάκι και τα χαράματα να μας όλοι στο Σχολείο.
Μόλις βγήκε ο ήλιος έως μια οργιά, ξεκινήσαμε στη γραμμή με τραγούδια, χαρά, φωνές και κέφι με επικεφαλής το δάσκαλό μας Μόσολα. Η δασκάλα κ. Ηλέκτρα λόγω «βάρους» πιθανώς, απέφευγε πάντοτε τις επιδρομές πεζοπόρες και ποτέ δεν συμμετείχε. Από ότι θυμάμαι με την πρώτη και δεύτερη τάξη πήγαινε κανένα πρωϊνό περίπατο με λιακάδα μέχρι τον μεγάλο Ευκάλυπτο στο περιβόλι του Καμαρέτσου και αρκετές φορές μέχρι το ερειπωμένο σπίτι του Τριπολιά στην άκρη του Κάτω Μύτικα.

Με το δάσκαλο μας επικεφαλής ακολουθήσαμε τον παραλιακό δρόμο προς τα αμπέλια, Αγία Σοφία (Λητροβιό του Κολάρμπου), παλιομάγαζο Σερέτη και από εκεί αφήσαμε την ακρογιαλιά και ακολουθώντας το μονοπάτι δρόμο προς τη Ζάβιτσα, περάσαμε το γεφύρι στο ποτάμι και κατευθείαν στο Λυμπέριο και τον μεγάλο Πλάτανο. Κάναμε πορεία περίπου μιάμισης ώρας.

Φθάνοντας ο Δάσκαλος μας έδειξε το χώρο μας και στη συνέχεια περιμέναμε τα άλλα Σχολεία. Δεύτερο σχολείο έφθασε η Παναγούλα (Μαρδενίκου) με το Δάσκαλο του τον Βασιλάκη Νίκο καταγόμενο από τον Μύτικα. Τρίτο Σχολείο έφθασε η Ζάβιτσα με τους Δασκάλους του Φλώρο Γαίτα, καταγόμενο από την Κανδήλα και τη δασκάλα Νικάκη - Ζαρκαδούλα, καταγομένη από Βάρνακα, όπως ο άνδρας της Νικάκης Ζαρκαδούλας (Δικολάβος). Τέταρτο Σχολείο έφθασε η Κανδήλα με τους δασκάλους του Λύτρα Ζαχαρία και την θρυλική νεαρά και όμορφη δασκάλα του, νεοδιορισθείσα ψηλή Δεσποινίδα Κατίνα, καταγόμενη από Πάτρα. Τελευταίο Σχολείο έφθασε το μονοτάξιο της Επισκοπής Καλάμου με επικεφαλής τον Δάσκαλο του Λυγκώνη – Νικογιάννη, καταγόμενο από την Κανδήλα.

Έτσι περίπου στις 10 η ώρα, όλα τα σχολεία ήταν εκεί. Αρχίσαμε παιχνίδια μεταξύ μας. Τα αγόρια παίζαμε τη σημαία, τη αρμάτζα ή αμπάρτσα, το κρυφτό, τη μπάλα και αλλά ενώ τα κορίτσια με επικεφαλής τη Νούλα του Κατσαραμήτσου και τη Λέτα του Λεκατσά το έριξαν στα τραγούδια και τους χορούς. Μερικές όμως παρέες κοριτσιών έπαιξαν και το περνάει – περνάει η Μέλισσα, το δεν περνάς κυρά – Μαρία, δεν περνάς - περνάς, το ένα λεπτό κρεμμύδι και άλλα τρελά.

Το μεσημέρι και με ένα σύνθημα φάγαμε όλα μαζί παρέα καθένας τα δικά του, αλλά ανταλλάσαμε και μεταξύ μας τρόφιμα. Στο μέσο του όλου περίγυρου των μαθητών – μαθητριών κάθισαν οι Δάσκαλοι και οι Δασκάλες, δύο (2) τον αριθμό.

Μετά το γεύμα με κέντρο το τραπέζι των Δασκάλων – Δασκαλισσών άρχισε τραγούδι, γλέντι και χορός με τη διεύθυνση του Μόσολα, ο οποίος έπαιζε το καλύτερο μαντολίνο, ενώ ακολουθούσαν και ο Νικογιάννης Λυγκώνης που είχαν και αυτοί μαντολίνα. Οι άλλοι Δάσκαλοι δεν γνώριζαν όργανο.

Ο Μόσολας βέβαια κυριαρχούσε σε όλα και στο παίξιμο του Μαντολίνου και στο τραγούδι με την τρομερή φωνή του. Εκτός από τους σχολικούς χορούς χορέψαμε και άλλους Δημοτικούς χορούς. Το απόγευμα το ρίξαμε και πάλι στα παιχνίδια και κατά τις πέντε με πεντέμισι άρχισε κατόπιν αλληλοχαιρετισμός δια χειραψιών, αλλά και του χαιρετισμού της Νεολαίας η αποχώρηση.

Μπήκαμε όλοι σε σχήμα Σταυρό και αστεροειδώς στη γραμμή. Πρώτα αναχώρησε η Επισκοπή, όλοι χαιρετούσαμε «νεολαιϊκά» τους αποχωρούντες. Μετά αναχώρησε η Ζάβιτσα, στη συνέχεια η Κανδήλα και η Παναγούλα. Τελευταίοι μείναμε εμείς. Μείναμε τελευταίοι όπως φθάσαμε πρώτα, γιατί όπως μας είπε ο Δάσκαλος είμαστε η Πρωτεύουσα του τέως Δήμου Σολλίου και έπρεπε να δίνουμε το παράδειγμα στους άλλους. Άλλωστε εμείς είχαμε να διαδράμουμε μόνον πεζοπόρα στον κάμπο και όχι ν' ανέβουμε ανηφόρες και κατηφόρες.

Αφού μας συγκέντρωσε ο Δάσκαλος μας είπε να μαζέψουμε λουλούδια, να στολίσουμε τα καλάθια μας, να φτιάξουμε στεφάνια και στη συνέχεια ν' αναχωρήσουμε. Πράγματι έτσι και έγινε.

Ακολουθώντας το αντίθετο δρομολόγιο που πήγαμε ήτοι ΛΙΜΠΕΡΙΟ - ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ - ΠΑΛΗΟΜΑΓΑΖΟ ΣΕΡΕΤΗ – ΠΑΡΑΛΙΑΚΩΣ προς ΜΥΤΙΚΑ, φθάσαμε το σούρουπο στο αμπέλι του Τρίτση, (Μπάρμπα Γιάννη).

Εκεί σταθήκαμε να νυχτώσει για τα καλά. Ο δάσκαλός μας εξήγησε ότι θα κάνει τους Mυτικιώτες ν' ανησυχήσουν για την αργοπορία μας και εμείς, θα μπούμε στο χωριό με τραγούδια και χαρές σκορπώντας τα λουλούδια που είχαμε στα καλάθια μας εκτός από τα στεφάνια που θα τα πηγαίναμε στα σπίτια μας.

Έτσι και έγινε. όλοι σε γκρουπ κατά παρέες, με επικεφαλής τον Μόσολα παίζοντας μαντολίνο, με τραγούδια και χαρές μπήκαμε στο Μύτικα και διαδράμοντες τον κάτω Μύτικα μπήκαμε στην αγορά από του Γαλάτη και φθάσαμε μέχρι την εκκλησία (Άγιο Νικόλαο). Εκεί διαλυθήκαμε και καθένας και καθεμιά πήγε στο σπίτι με λουλούδια και στεφάνια. Ήταν η μεγάλη εκδρομή του Δημοτικού που μας έμεινε αξέχαστη.

Άλλες εκδρομές ή περίπατοι.

Το Δημοτικό Σχολείο του Μύτικα δεν πραγματοποιούσε άλλη εκδρομή μεγάλη, εκτός από αυτά που περιγράψαμε και στην οποία για πρώτη φορά λάβαμε μέρος οι γεννηθέντες του 1930.

Το Δημοτικό μας Σχολείο όμως πραγματοποιούσε πολλές πρωινές εκδρομές κατά τη διάρκεια του χρόνου, όταν οι μέρες ήταν ηλιόλουστες. Οι εκδρομές αυτές χαρακτηρίζονται ως περίπατοι και πραγματοποιούνταν τις πρωινές ώρες, πότε προς την Αγία Τριάδα και πότε προς το Παληομάγαζο τη Σερέτη από την κάτω ακρογιαλιά.

Στους περιπάτους αυτούς γίνονταν και μαθήματα Ιστορίας και Θρησκευτικών, Φυσικής Ιστορίας και Γραμματικής. Δεν γινόταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική και Γεωγραφία, γιατί απαιτούνταν εποπτικά μέσα. Τα μαθήματα που γίνονταν κρατούσαν δύο ώρες. Οι υπόλοιπες ώρες καλύπτονταν με παιχνίδι και ενημέρωση από το Δάσκαλο για τα ιστορικά μνημεία της περιοχής, τα τοπωνύμια της περιοχής και τη γεωργική παραγωγή, αναλόγως εποχής.

Ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι περίπατοι στην Αγία Τριάδα, όπου το λιμάνι της Αρχαίας Αλυζίας και όπου τα ανοίγματα των ανασκαφών που έγιναν, από αρχαιολόγους και τα θεμέλια του κενοταφίου του Ηρακλή, όπου βρέθηκαν τα αριστουργήματα με τους 12 άθλους του. Μάρμαρα μικρά και μεγάλα ήταν σκορπισμένα, που εμείς οι μαθητές τα ανεβοκατεβαίναμε. Επίσης εκεί ο Μόσολας μας εξηγούσε για τον καταποντισμό του λιμανιού της Αρχαίας Αλυζίας και ότι αρκετά αρχαία αγάλματα, είναι καταποντισμένα, γι' αυτό και τα νερά είναι ρηχά. Επίσης μας μιλούσε και για τα ιαματικά λουτρά του Βούλκου (Βούρκου) που κάνουν καλό στα αρθριτικά.

Αλλά και στον περίπατο προς τα Παλιομάγαζα μας εξηγούσε γιατί ιδρύθηκαν τα Παλιομάγαζα, τι εξυπηρετούσαν και σε ποιούς ανήκαν. Επίσης στον περίπατο προς τα Παλιομάγαζα τον Δεκέμβριο επισκεπτόμασταν και το υδραυλικό ελαιοτριβείο του Χατζάρα στα μεγάλα Παληομάγαζα, που ήταν το μοναδικό της περιοχής. Όλα τα άλλα ελαιοτριβεία ήταν του κλασσικού τύπου, με το γύρισμα των πετρών με το άλογο για την σύνθλιψη της ελαιόμαζας, με πιεστήριο που γυριζόταν με τα χέρια δύο ή τριών ανδρών. Τέτοια ελαιοτριβεία στην περιοχή ήταν του Κολάρμπου στην Αγία Σοφία, του Τσαντή (Γιαννάκου – Ντίνου) στα μάρμαρα και του Χάνδρα – Παπαναστάση στον Κούμαρο. Σε αυτό το τελευταίο πάντοτε η οικογένειά μου πήγαινε τις ελιές, λόγω φιλίας οικογενειακής με τους Χανδραίους και τους Παπαναστασαίους και κυρίως με τον Φώντα Παπαναστάση. Έτσι λοιπόν ο περίπατοι αυτοί, χάρις στο Δάσκαλό μας, μας προσέθεταν αξιόλογες γνώσεις.

Μετά την περιγραφή των ανωτέρω και το τέλος του σχολικού έτους, αρχίζει η ζωή του καλοκαιριού, ενώ στην Ευρώπη αλλά και στην Αλβανία που εισέβαλαν αιφνιδιαστικά οι Ιταλοί μαίνεται ο Πόλεμος. Η ζωή μου, διχάζεται μεταξύ των σχολικών ασχολιών και των γεγονότων που προηγούνται ενός πολέμου, που η Ελλάδα δεν θα μπορέσει ν' αποφύγει.