"Φυτεύουν" εργοστάσιο καύσης βιομάζας ανάμεσα σε σπίτια και αρχαιολογικό χώρο!

Πηγή: http://www.avgi.gr

Ρεπορτάζ: Νίκος Μορφονιός.

Σε απόσταση αναπνοής από τα σπίτια και τις αυλές των κατοίκων της τοπικής κοινότηταςΧρυσοβίτσας στον Δήμο Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας επιχειρείται να "φυτευτεί" εργοστάσιο καύσης βιομάζας με παράκαμψη ακόμη και των προϋποθέσεων του ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού για εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Σε ξεσηκωμό οι κάτοικοι της Χρυσοβίτσας και των όμορων χωριών, που αντιδρούν στη χωροθέτηση όχι μόνο για τους μείζονες κινδύνους που προκύπτουν για την υγεία τους και το περιβάλλον, αλλά και για τη βλάβη που θα υποστεί η πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους, καθώς σε ελάχιστη απόσταση βρίσκεται ο υπό κήρυξη αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας ακαρνανικής πόλης Κόροντα.

Το εργοστάσιο καύσης βιομάζας, ισχύος 1 MW, σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στη θέση Κλημάτια της Τ.Κ. Χρυσοβίτσας του Δήμου Ξηρομέρου και σκοπός του έργου, όπως περιγράφεται στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που θα πωλείται στη ΔΕΗ, από βιομάζα η οποία προέρχεται από την προμήθεια ή συλλογή φυτικών ελαίων και ειδικότερα από τηγανέλαια, τα οποία ο επιχειρηματίας δηλώνει ότι θα προμηθεύεται και θα μεταφέρει από την "παγκόσμια αγορά".

Το γεγονός αυτό κινητοποίησε εξ αρχής τους κατοίκους, όχι μόνο της Χρυσοβίτσας, αλλά και των γειτονικών κοινοτήτων Προδρόμου και Αγραμπέλων, που διατυπώνουν την έντονη αντίδρασή τους για την περιβαλλοντική βλάβη που θα προκαλέσει στην περιοχή η συγκεκριμένη μονάδα, ενώ εκφράζουν και την οργή τους για το γεγονός ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας - Ιονίου ενέκρινε πρόσφατα τη σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων παρακάμπτοντας τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ξηρομέρου και των τοπικών συμβουλίων των τριών κοινοτήτων.

Παράκαμψη των ελάχιστων αποστάσεων για τη χωροθέτηση.

Η εν λόγω Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων παρακάμπτει βασικές, τυπικές και ουσιαστικές, προϋποθέσεις χωροθέτησης του εργοστασίου. Ειδικότερα στη ΜΠΕ προσδιορίζεται η "απόσταση του έργου από οικιστικές δραστηριότητες", όπως επιβάλλει η γνωστή ΚΥΑ για την "Έγκριση ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού" (ΦΕΚ Β' 2464/2008).

Στο σημείο αυτό ο μελετητής υπολογίζει την απόσταση στα 1.260 μέτρα, με βάση, ωστόσο, όπως αυτολεξεί περιγράφεται, το κέντρο του οικισμού της Χρυσοβίτσας και όχι τα νομίμως καθορισμένα όρια του οικισμού, όπως θα όφειλε.

Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στην προσφυγή τους προς τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος οι κάτοικοι Χρυσοβίτσας και Αγραμπέλων, το αγροτεμάχιο στο οποίο χωροθετείται η εν λόγω εγκατάσταση "βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 500 μέτρων από τα όρια του οικισμού Χρυσοβίτσα, όπως αυτά έχουν καθοριστεί με την 678/1985 απόφαση νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας (ΦΕΚ Δ 918/1986)".

Ο μελετητής δηλαδή "αποκρύπτει και δεν αναφέρει, ως όφειλε, ότι ο οικισμός Χρυσοβίτσα έχει με την ανωτέρω απόφαση νόμιμα καθορισμένα όρια οικισμού και όρους δόμησης και οι μετρήσεις των αποστάσεων για τη χωροθέτηση έπρεπε να υπολογιστούν με βάση τα εν λόγω όρια οικισμού".

Η σκοπιμότητα της μη προσέγγισης με βάση τα όρια του οικισμού είναι πασιφανής, καθώς, αν προχωρούσε στην παραπάνω μέτρηση, η Μελέτη θα χαρακτηριζόταν αυτομάτως διάτρητη, καθώς, σύμφωνα με την παραπάνω ΚΥΑ και ειδικότερα το Παράρτημα VI, "αποστάσεις από οικιστικές δραστηριότητες", τα 500 μέτρα αποτελούν την ελάχιστη απόσταση για τις μονάδες μέσης όχλησης κάτω από 5 MW.

Όμως η παράκαμψη των οριζόμενων στην ΚΥΑ δεν σταματά εδώ, καθώς, όπως σημειώνουν ξανά οι κάτοικοι στην προσφυγή τους, στην παρ. 1 του άρθρου 18 της ΚΥΑ περιγράφεται ότι "ως προνομοιακές περιοχές χωροθέτησης εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ενέργειας από βιομάζα ή βιοαέριο θεωρούνται ενδεικτικά οι χώροι που ευρίσκονται πλησίον γεωργικών εκμεταλλεύσεων παραγωγής της πρώτης ύλης, ΧΥΤΑ, εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, μεγάλων κτηνοτροφικών ή πτηνοτροφικών μονάδων, μονάδων παραγωγής χαρτοπολτού, μονάδων παραγωγής χυμών και τοματοπολτού, πάσης φύσεως γεωργικών ή κτηνοτροφικών βιομηχανιών, ζωοτροφών κ.λπ.".

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην προσφυγή, "στην προκειμένη περίπτωση δεν υφίσταται κανένα από τα παραπάνω κριτήρια, όπως άλλωστε αυτό προκύπτει από την ανάγνωση της Μελέτης και το σχετικό φωτογραφικό υλικό".

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Τ.Κ. Χρυσοβίτσας Γιάννη Χρόνη, τα παραπάνω συνιστούν τρανή απόδειξη "της πραξικοπηματικής ενέργειας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης να εγκρίνει το έργο".

Ειδικά για τη χωροθέτηση στο συγκεκριμένο σημείο, ο κ. Χρόνης υπογραμμίζει πως το γεγονός ότι "ο δήμος δεν διαθέτει Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ) δεν νομιμοποιεί κανέναν να καταλαμβάνει όποιον χώρο θέλει για μια τέτοια επένδυση, που πλήττει την υγεία μας, δίπλα ακριβώς στις αυλές των σπιτιών μας, που θα επιβαρύνει το ήδη ανεπαρκέστατο αγροτικό οδικό δίκτυο, με την αύξηση της κυκλοφορίας των οχημάτων, λόγω της συνεχούς μεταφοράς βιομάζας και τέφρας από φορτηγά και ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μόλυνση της περιοχής".

Η συγκεκριμένη περιοχή χαρακτηρίζεται από την ήπια, βιολογική γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση, με τους κατοίκους να ασχολούνται κατά κύριο επάγγελμα με βιολογικές καλλιέργειες τριφυλλιού, αραβοσίτου, ρεβυθιών, φακών, καθώς και με βιολογικές κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.

Επιπλέον αξίζει να επισημάνουμε ότι σε πολύ κοντινή απόσταση βρίσκεται το Βελανιδοδάσος Ξηρομέρου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) στη βάση δεδομένων που διατηρεί το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ ένα μικρό τμήμα του περιλαμβάνεται στη ζώνη προστασίας Natura 2000, με την οποία προστατεύεται ο υγρότοπος της λίμνης Οζερού που γειτνιάζει με το δάσος.

Κίνδυνος για τον υπό κήρυξη αρχαιολογικό χώρο.

Μείζων κίνδυνος, σύμφωνα με τους κατοίκους, προκαλείται και για την πολιτιστική κληρονομία της περιοχής, καθώς σε απόσταση λίγο μεγαλύτερη του μισού χιλιομέτρου από το εργοστάσιο βρίσκεται η σωζόμενη Ακρόπολη μιας από τις σημαντικότερες πόλεις των Ακαρνάνων, τωνΚόροντων. Ηπόλη χρονολογείται γύρω στο 1800 π.Χ., ενώ το 1956 είχαν βρεθεί δύο θολωτοί τάφοι της Υστεροελλαδικής εποχής (1425 - 1100 π.Χ.), όπως και η αγορά με πολλά κτίσματα.

Ο συγκεκριμένος χώρος-όπως επιβεβαίωσε η "Αυγή" σε τηλεφωνική επικοινωνία με την αρμόδια ΛΣΤ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων- βρίσκεται σε καθεστώς "υπό κήρυξη αρχαιολογικού χώρου", ενώ η απόσταση που τον χωρίζει από το σημείο του εργοστασίου ανέρχεται στα 660 μέτρα.

Η χωροθέτηση, δηλαδή, δεν βρίσκεται εντός των ορίων του υπό κήρυξη αρχαιολογικού χώρου, εν τούτοις έντονα ερωτήματα ανακύπτουν για το κατά πόσον η λειτουργία της εν λόγω μονάδας, τόσο στο επίπεδο των ρύπων όσο και στο επίπεδο της όχλησης, που συνδέεται με τη διαδικασία μεταφοράς της βιομάζας, δεν θα προκαλέσει, απ' τη μία, ενδεχόμενη φθορά στις σωζόμενες αρχαιότητες και, απ' την άλλη, υπονόμευση μελλοντικής αξιοποίησης του χώρου από τους κατοίκους για προσέλκυση επισκεπτών, μαθητών κ.λπ.

Η τοξική φορμαλδεΰδη μεταξύ των ρύπων.

Αξίζει να επισημάνουμε, τέλος, ότι στην ανάλυση των εκπομπών ρύπων από τη διαδικασία καύσης των φυτικών ελαίων όπως περιλαμβάνεται στην απόφαση έγκρισης, πέραν από τα αυξημένα επίπεδα οξειδίων του αζώτου (NOx), μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και φυσικά τέφρας, εντοπίζεται σε μικρή ποσότητα εκπομπής και η άκρως τοξική ουσία φορμαλδεΰδη.

Η τελευταία κατατάσσεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το εξειδικευμένο τμήμα του για την Έρευνα για τον Καρκίνο (IARC) στις επικίνδυνες καρκινογόνες ουσίες. Στην ειδική μάλιστα μονογραφία για τη Φορμαλδεΰδη αναφέρει χαρακτηριστικά ότι "υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις σε ανθρώπους για την καρκινογόνο ιδιότητα της φορμαλδεΰδης".

"Δεν γίνεται να λειτουργούν στη χώρα τέτοιες μονάδες όπου σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται σπίτια και παιδότοποι" τονίζει με αγανάκτηση ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. Ξηρομέρου Γιάννης Ζορμπάς. "Γνωρίζοντας", συνεχίζει, "ότι η ανοιχτή αποθήκευση της βιομάζας εγκυμονεί κινδύνους διασποράς μικροσωματιδίων. Γνωρίζοντας, επίσης, ότι θίγεται ο αρχαιολογικός χώρος της περιοχής Κόροντα, προσβάλλοντας τον πολιτισμό και την παράδοση του τόπου. Η ενέργεια και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι κοινωνικά αγαθά και δεν θέλουμε να γίνουν πεδίο για κέρδος από τους ιδιώτες".

"Δεν θα επιτρέψουμε", καταλήγει, "μαζί με την υποβάθμιση της εργασίας και του επιπέδου ζωής μας να καταστραφούν η υγεία και το περιβάλλον προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων".

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Χρόνης, ο οποίος απευθύνει έκκληση στον Πάνο Σκουρλέτη "να παρέμβει, προκειμένου να σταματήσει ένα έγκλημα, οικονομικό, οικολογικό και περιβαλλοντικό, που βρίσκεται σε εξέλιξη".