Έχουμε την χαρά και την τιμή σήμερα στο Blog μας να φιλοξενούμε ένα καταπληκτικό κείμενο, σύντομη περίληψη ιστορικής μελέτης, του συμπατριώτη και προσωπικού μας φίλου κ. Σπύρου Δ. Ζαβογιάννη. Θέμα του κειμένου, η αδιαφορία, η καταστροφή και η αρχαιοκαπηλία επί των αρχαίων αντικειμένων της αρχαίας πόλης της Αλυζίας. Πραγματικά αξίζει και σας προτείνουμε να αναγνώσετε το κείμενο, για να γνωρίσετε άγνωστα ιστορικά στοιχεία της περιοχής που ζούμε και που με πολύ ωραίο και γλαφυρό τρόπο, μας παρουσιάζει ο συμπατριώτης μας κ. Σπύρος Δ. Ζαβογιάννης, μετά από πολύ κοπιαστική, προσωπική χρονοβόρα εργασία και μελέτη διάφορων ιστορικών πηγών.
Του Σπύρου Δ. Ζαβογιάννη.
Γενική τοποθέτηση.
Τίτλος της μελέτης: «Η αδιαφορία στα περί της προγονικής μας κληρονομιάς. Η καταστροφή αρχαίων αντικειμένων, που τυχόν ανευρίσκονται κατά περιόδους. Η καταλήστευση των διάσπαρτων τεκμηρίων του προγονικού παρελθόντος μέσω λαθρανασκαφών από ξένους και ντόπιους αρχαιοκάπηλους».
Είναι μια δίτομη εργασία η οποία κινείται από τα προχριστιανικά χρόνια, καλύπτει την χριστιανική εποχή, και θα προσπαθήσουμε με όσα στοιχεία, μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε από την τοπική παράδοση και από διάφορες καταγραφές, και με όσες δυνάμεις διαθέτουμε, για να συμπληρώσουμε αυτή την μελέτη, όσο αυτή μπορεί να συμπληρωθεί γιατί λείπουν πάρα πολλά κομμάτια από το πάζλ.
Καταγράφει των απώλεια των πολύτιμων τεκμηρίων του προγονικού παρελθόντος, μια μοναδική καταστροφή για τον τόπο μας.
Τους δύο αυτούς τόμους πλαισιώνουν, μοναδικές φωτογραφίες, που μπορούν να πλουτίζουν την όλη προσπάθεια.
Σπύρος Δ. Ζαβογιάννης
5-5-2017
Πρόλογος.
Αποτελεί ένα ουσιαστικό κεφάλαιο προβληματισμού, για κάθε κάτοικο της περιοχής, αυτό της απώλειας των δημιουργημάτων των προηγουμένων γενιών, που θα έπρεπε να τα διαφυλάττομαι σαν κόρη οφθαλμού. Είναι ότι πολύτιμο μας άφησαν οι γενιές που πέρασαν από τούτο τον τόπο. Δυστυχώς η έλλειψη ευαισθησίας, η έλλειψη γνώσεως, η έλλειψη ιστορικής γνώσεως, αλλά περισσότερο η αδιαφορία για τα απομεινάρια του παρελθόντος είναι οι κακοί σύμβουλοι, όλης αυτής της καταλήστευσης και το χάσιμο αυτών των πολύτιμων ευρημάτων, που πολλές φορές τυχαία έρχονται στο φως, και αντί να διαφυλαχθούν, αντί να προστατευθούν, και να εκτεθούν σε κάποιες προθήκες τοπικών μουσείων για να τ' απολαμβάνουν και να τα θαυμάζουν οι γενιές, που διαδέχεται η μία την άλλη, καταστρέφονται, κανένας δεν γνωρίζει τι δρόμο έπαιρναν και παίρνουν κάθε φορά, με αποτέλεσμα ο τόπος να χάνει τα προγονικά του ερείσματα, να χάνει τα πειστήρια του πολιτιστικού του παρελθόντος.
Είναι πάρα πολλά τα αρχαία αντικείμενα τα οποία ήρθαν κατά καιρούς στο φως όπως η τοπική παράδοσή μας διαβεβαιώνει, και τα οποία δυστυχώς σαν άχρηστα, οι περισσότεροι τα περιφρονούσαν, τα κατέστρεφαν ή δεν μπορούσαν να τα εκτιμήσουν σαν πολύτιμα.
Δεν υπάρχει κάτοικος της περιοχής να μην είχε την κατοχή του κάποιο αρχαίο αντικείμενο και να είχε να μας διηγηθεί μια ιστορία, για την εύρεσή του, είτε από τον ίδιο είτε από τους προγόνους του. Κάποια και δυστυχώς ελάχιστα θεωρήθηκαν σημαντικά και παραμένουν καλά φυλαγμένα σε κάποια σπίτια της περιοχής, τα έχουν σαν πολύτιμη κληρονομιά, και δεν μπορούν να εκτιμήσουν την ιστορική και αρχαιολογική τους αξία. Πρέπει να αξιολογηθούν από διάφορους ειδικούς, γιατί κάθε αρχαίο κομμάτι που έρχεται στο φως αποτελεί την ζωντανή ιστορία των Αλυζαίων.
Κάποιοι βλέπουν αυτή την προγονική τους κληρονομιά σαν μέσο πλουτισμού, αυτό φυσικά είναι το απώτερο κίνητρο τους, και γίνονται μόνιμοι αναζητητές αυτών των αρχαίων αντικειμένων, όλα στο βωμό του χρηματισμού, έτσι έχει καταντήσει ο σημερινός άνθρωπος, έχει παραγκωνίσει τις αξίες του, αλλά κι αυτή του την εθνική ευαισθησία.
Αυτό δυστυχώς το βλέπουμε παντού στους περισσότερους ανθρώπους, που στερούνται Παιδείας και μόρφωσης. Εδώ μπορούμε να τονίσουμε αυτή την Ευαγγελική φράση, βέβαια με ένα άλλο περιεχόμενο «δράξαστε Παιδείας».
Λαός, που δεν προστατεύει και δεν γνωρίζει το προγονικό παρελθόν του, βαδίζει στο σκοτάδι. Τι δρόμο θα πάρει στην ζωή του, με αυτό τον μηδενισμό που τον διακρίνει. Είναι άγνωστο και άδηλο. Αλλά και μορφωμένοι άνθρωποι δεν δείχνουν δυστυχώς την ανάλογη ευαισθησία, σε αυτά τα τόσο ζωτικής σημασίας θέματα, όπου θα μπορούσαν αν οι ίδιοι διέθεταν να ευαισθητοποιήσουν τους απλούς ανθρώπους, με πολύ καλά αποτελέσματα για την περιοχή μας.
Εισαγωγή.
Σε καμιά ιστορική εποχή, ακόμα και από αυτά τα μυθολογικά χρόνια, δεν υπήρχε και στην περιοχή μας περίοδος ησυχίας και ειρήνης, αλλά οι εδώ διαβιούντες πληθυσμοί αντιμετώπιζαν πολυαίμακτες επεμβάσεις, που τους στοίχιζαν ζωές, αλλά και μεγάλες απώλειες των τεκμηρίων του προγονικού τους παρελθόντος. Η ενάσκηση της πειρατείας, αυτής της μάστιγας των πληθυσμών αλλά και της καταλήστευσης των πολιτιστικών επιτευγμάτων, είναι τόσο παλιά όσο τα πρώτα σκαριά, που έστω και πρωτόγονα θα διέπλεαν τούτες τις γειτονικές θάλασσες, και θα επιδίδονταν σε αυτές τους τις καταστροφικές ενασχολήσεις, με κύρια επιδίωξή το κέρδος.
Σε κάθε περίοδο οι εδώ ζώντες πληθυσμοί, πάντα δημιουργούσαν, πάντα προσπαθούσαν να καλυτερεύσουν τους όρους της ζωής τους, να δημιουργήσουν πολιτιστικά ερείσματα, να ομορφύνουν τον τόπο τους, και όλα τούτα ήταν προϊόντα μόχθου και μιας διαχρονικής προσπάθειας, δεν εθεωρήθηκαν δυστυχώς και κάτι αξιόλογο για τον άνθρωπο των κατοπινών ιστορικών εποχών, περισσότερο τον εχθρικά διακείμενων προς τον συγκεκριμένο λαό και την συγκεκριμένη πόλη.
Ο κάθε πολιτισμός είχε να επιδείξει σε κάθε εποχή τα δικά του πολιτιστικά επιτεύγματα, τα οποία λόγω νομοτέλειας οι κατοπινές γενιές οπωσδήποτε θα βελτιώσουν και θα εξελίξουν. Αυτά τα πολιτιστικά επιτεύγματα τους, που ήταν προϊόντα μόχθου καθημερινού αλλά και εναγώνιας προσπάθειας ενός ολόκληρου λαού και ενός πολιτισμού. Ελάχιστα πέρασαν στις επόμενες γενιές, πολλά οδηγούνται στην καταστροφή, στην απαξίωση και στην αδιαφορία, στην απώλεια, και έτσι χάνονται πολύτιμα επιτεύγματα, τα οποία εάν μπορούσαν να είχαν διασωθεί θα αποτελούσαν μελέτη της ζωής και της εξέλιξης των εδώ διαβιούντων πληθυσμών, είτε αυτών που κατοικούσαν στην ορεινή ζώνη, στους ποιμενικούς οικισμούς, είτε στα αβαθή των θαλασσών.
Οι ενασχολήσεις τους πάρα πολλές, που στοιχειοθετούσαν αυτό το απώτερο ιστορικό παρελθόν τους, ξεκινώντας από τις πρωταρχικές ενασχολήσεις τους, με αυτόν τον κυνηγετικό βίο, τις ενασχολήσεις τους με την εκτροφή των εξημερωμένων ζώων, αλλά κι αυτές οι ενασχολήσεις τους με την γεωργία, αυτές οι τρεις δραστηριότητές τους ήταν κατ' ουσία οι πρωταρχικές, και οι οποίες βελτιώθηκαν σε τεράστιο βάθος χρόνου, γιατί γι αυτούς τους πρωτόγονους πληθυσμούς, που η πορεία τους προς τον πολιτισμό δεν γινότανε με γοργούς, αλλά αργούς ρυθμούς, δεν μπορούσε φυσικά να μιλάμε για αυτόματες διαδικασίες, αλλά για πολύ αργή πρόοδο σε όλους τους τομείς, αλλά κυρίως στα πολιτιστικά τους επιτεύγματα.
Ο άνθρωπος ποτέ δεν σταμάτησε να δημιουργεί, έστω και με τις πρωτόγονες γνώσεις που διέθετε, και αυτές τις πρωτόγονες εμπειρίες του, ορμέμφυτος οδεύει προς την δημιουργία και αυτή την πρόοδο.
Σε όλες λοιπόν τις χρονικές περιόδους όπως και παραπάνω ισχυριστήκαμε, και σε όλες τις παραλιακές πόλεις, και στην περιοχή της Ακαρνανίας, λάμβαναν χώρα επεμβάσεις εχθρικών λαών της θάλασσας, με πάρα πολλές συνέπειες για τους πληθυσμούς τους και για τα πολιτιστικά επιτεύγματά τους.
Η ανάπτυξη της πειρατείας και στις δικές μας θάλασσες, ήταν ότι χειρότερο γιατί αποτελούσαν αυτές οι επεμβάσεις τροχοπέδη στην ανάπτυξη του θαλασσινού εμπορίου, και τροχοπέδη επίσης στην οικονομική τους ανάπτυξη, πάντα μέσω του ανταλλακτικού εμπορίου.
Επίσης η πειρατική μάστιγα υπήρξε τροχοπέδη κατά της ελεύθερης ναυσιπλοΐας. Η πειρατεία που ασκείται από τα πανάρχαια χρόνια και την οποία αυτοί, που την ασκούσαν ήταν μια νόμιμη διαδικασία για τα ειωθότα της εποχής, και θα φθάσει μέχρι τα Ομηρικά χρόνια, όπου επίσης την καταγράφει ο Θείος ποιητής Όμηρος, στα αθάνατα έπη του σαν νόμιμη γενναία πράξη καθόλου παράνομου πλουτισμού.
Εποχές και νοοτροπίες εκείνων των μακρινών χρόνων, που απέχουν πάρα πολύ από το να γίνουν κατανοητές από τον σημερινό άνθρωπο του πολιτισμού.
Οι εποχές και οι καιροί, οι άνθρωποι χαράζουν την δική τους πορεία και τα έργα τους διαφέρουν από γενιά σε γενιά, και αυτά είναι τόσα πολλά, που δεν μπορούσαν φυσικά να διασωθούν, γιατί ο χρόνος είναι αυτός που παρασέρνει τα πάντα στο πέρασμά του, ισοπεδώνει, καταστρέφει τα έργα των χεριών των ανθρώπων που κατοικούν σ' ένα τόπο.
Ολόκληρη η περιοχή, όπου είχε αναπτυχθεί η πόλη, όχι μόνο στην πεδιάδα των Αλυζαίων, αλλά και σ' αυτή την παραλιακή ζώνη, στα βουνά, όπου βρισκόντουσαν κτισμένα τα παρατηρητήρια της, τα αμυντήρια της, οι πανάρχαιοι ποιμενικοί οικισμοί της, οι χώροι ταφής, όσοι φυσικά δεν έχουν συληθεί, αυτοί είναι οι μόνοι, που μπορούν να μας αποκαλύψουν πολλά τεκμήρια του πολιτισμού της, γιατί τούτη η γη τα κρατάει καλά φυλαγμένα για χιλιετηρίδες στο εσωτερικό της.
Η πόλη διέθετε πάρα πολλούς χώρους ταφής σε περίοπτα μέρη, σε τόπους μοναδικής κατόπτευσης, γιατί πίστευαν και σε κάποιες ακόμα απόμακρες ιστορικές εποχές ότι και οι νεκροί συνεχίζουν την πορεία τους και μετά το θάνατό τους, για τούτο τους έθαβαν με όλα τ' αγαπημένα τους αντικείμενα, ειδικά τους επιφανείς Αλυζαίους, τους βασιλείς και τους άρχοντες.
Βέβαια δεν έχουν εντοπιστεί όλοι οι χώρου ταφής, οι οποίοι σε κάθε εποχή άλλαζαν, οι παλιότεροι εγκαταλείπονταν και ο χρόνος και η λήθη ήταν αυτοί οι παράγοντες που έπλεκαν το δικό τους κουβάρι, τι να οδηγήσουν όλα αυτά τα έργα των χειρών των προγόνων μας στην αφάνεια . Και οι αρχαίοι κάτοικοι της πόλης έβρισκαν αντικείμενα των προγόνων τους, δεν υπήρχε εποχή ο άνθρωπος της περιοχής να μην γίνεται κοινωνός του παρελθόντος του.
Είναι πάρα πολλοί οι χώροι αναπτύξεως δραστηριοτήτων των εδώ ζώντων πληθυσμών πολύ πριν την ίδρυση της πόλης της Αλυζίας. Ο άνθρωπος σε όλες τις εποχές έχει την τάση να ανακαινίζει τα έργα που του άφησαν οι πρόγονοί του, να τα προσαρμόζει κάθε φορά στα δικά του δεδομένα για τις δικές του ανάγκες.
Αυτό φυσικά έχει λάβει χώρα στους προσκυνηματικούς και λατρευτικούς χώρους, όπου η κάθε εποχή αλλάζει θρησκευτικό προσανατολισμό, αλλάζει συνήθειες λατρευτικές προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται κάθε φορά, και αυτό έχει μια γενικότερη εφαρμογή σε πάρα πολλούς τομείς της ζωής τους.
Η μια εποχή σβήνει τα πολιτιστικά ερείσματα της προηγούμενης, αυτή ήτανε και η μοίρα του τόπου μας. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν ν' αναφερθούμε στα πολιτιστικά επιτεύγματα τόσων γενεών όταν δεν διαθέτουμε την ανάλογη πληροφόρηση, όταν δεν υπάρχουν πειστήρια του πολιτισμού τους; Βέβαια έχουν απομείνει κάποια ελάχιστα δείγματα του παρελθόντος, τ’ άφησε ο χρόνος να φτάσουν μέχρι των ημερών μας και με αυτά θα προσπαθήσουμε όσο μπορούμε να τεκμηριώσουμε την άποψή μας, αυτή που τούτο το βιβλίο θέλει να διαπραγματευθεί.
Βέβαια δεν μπορούμε ν’ ακολουθήσουμε κάποια σειρά, αλλά όσο μπορούμε και με όσες γνώσεις έχουμε συγκεντρώσει, στην μακροχρόνια μελέτη μας για την περιοχή, θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε.
Θα πραγματοποιήσουμε ένα διαχρονικό πολιτιστικό ταξίδι στην περιοχή της Αλυζίας, το οποίο γι’ αυτά που θα καταγραφούν θα μας πληγώσουν, θα μας προβληματίσουν, γιατί όπως και παραπάνω τονίσαμε, έχει να κάνει με την απώλεια, καταστροφή, αδιαφορία και καταλήστευση των πολιτιστικών επιτευγμάτων του παρελθόντος.
Θα ξεκινήσουμε το οδοιπορικό μας, από την περιοχή της Καμυλάφκας του Αλυζιακού ακρωτηρίου, και θα προσπαθήσουμε να περιέλθουμε όλες τις γωνιές της πόλης όπου αναπτύχθηκαν δραστηριότητες, από τους εδώ διαβιούντες πληθυσμούς σε μια διαχρονική βάση.
Y.Γ.: Η εργασία είναι αφιερωμένη σε όλες τις γενιές των Αλυζαίων που έζησαν σε τούτο τον τόπο και εδημιούργησαν.
Γεια σου ΣΠΥΡΟ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦωνη Βοωντος εν τη ερημω.
Καλη δυναμη.