Η χαμένη ευκαιρία της απλής αναλογικής στους ΟΤΑ Α' βαθμού και η κυβερνησιμότητα.

Με τον Νόμο 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 (Κλεισθένης), μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που εισήχθησαν στην τοπική αυτοδιοίκηση Α' βαθμού, ήταν η θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής στην εκλογή όλων των οργάνων των ΟΤΑ Α' βαθμού.

Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη αλλαγή ήταν προς την σωστή κατεύθυνση, μιας και η τοπική αυτοδιοίκηση Α' βαθμού επιβάλλεται να είναι πεδίο συναινέσεων, συνεργασιών, συνθέσεων και συγκλήσεων μιας και μιλάμε για τα κοινά θέματα και προβλήματα ανθρώπων που έχουν στήσει τις ζωές τους στην ίδια περιοχή, που όλοι τα βιώνουν, τα ζουν και τα γνωρίζουν.

Αν αφηνόταν να λειτουργήσει η απλή αναλογική θα μπορούσε να διαμορφώσει νέα τάξη πραγμάτων, τελείως άλλα δεδομένα, μιας και κατά την γνώμη μας ουσιαστικά μεταβιβάζει την ευθύνη διοίκησης των Δήμων από την απλώς πλειοψηφούσα παράταξη και τον προτεινόμενο από αυτή για Δήμαρχο, στο σύνολο των παρατάξεων και μεμονωμένα στο κάθε δημοτικό σύμβουλο του Δημοτικού Συμβουλίου, στον κάθε τοπικό σύμβουλο, στο κάθε μέλος του Δ.Σ. των Νομικών Προσώπων.

Η απλή αναλογική καταργούσε το δημαρχοκεντρικό σύστημα, περιόριζε τις υπερεξουσίες του Δημάρχου και ενίσχυε τον ρόλο του Δημοτικού Συμβουλίου, των Τοπικών Συμβουλίων, των Επιτροπών, της Επιτροπής Διαβούλευσης και των δημοτών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να λειτουργήσει η μεγάλη αλλαγή της εφαρμογής της απλής αναλογικής και να μην έχουμε προβλήματα κυβερνησιμότητας, ήταν παράλληλα να υπάρχει μία ανάλογη μεγάλη αλλαγή σε επίπεδο πολιτικής στρατηγικής και συμπεριφοράς από πλευράς των αιρετών, τόσο προεκλογικά, αλλά κυρίως μετεκλογικά.

Θα έπρεπε να υπάρχει η ανάλογη ωριμότητα και η συναίσθηση της ευθύνης, ότι με την απλή αναλογική πλέον διοικούμε όλοι μαζί και στείρες αντιπαραθέσεις, αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση, προσωπικές μικροπαραταξιακές τακτικές και άλλες γνωστές συμπεριφορές θα έπρεπε να εκλείψουν και να πάμε σε συναινέσεις, συνεργασίες, συνθέσεις και συγκλίσεις.

Το Ιούνιο του 2019 στην χώρα είχαμε πολιτική αλλαγή και η νέα Κυβέρνηση, δια μέσου της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών, θεώρησε ότι η απλή αναλογική θα δημιουργήσει αξεπέραστα προβλήματα κυβερνησιμότητας στους Δήμους και προχώρησε σε νομοθέτηση των Νόμων 4623/2019 και 4625/2019, όπου ουσιαστικά επανέφεραν το προηγούμενο δημαρχοκεντρικό σύστημα στους ΟΤΑ Α' βαθμού.

Καταρχήν η συγκεκριμένη ενέργεια έχει εξ αρχής ένα μεγάλο αρνητικό που ακουμπά τα όρια του αντιδημοκρατικού και αντισυνταγματικού, που είναι ότι με άλλο σύστημα, δεδομένα και κανόνες διεξήχθησαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές και κατόπιν με άλλο σύστημα και κανόνες καλούνται να διοικηθούν οι Δήμοι.

Με όλα αυτά κατά νου θέλουμε να θέσουμε 2 ερωτήματα και να πούμε την προσωπική μας γνώμη.

• Στην χώρα μας έχουμε φτάσει σε αυτό το επίπεδο ωριμότητας του πολιτικού προσωπικού των ΟΤΑ Α' βαθμού, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει σε συνθήκες απλής αναλογικής;
• Ποιο πρέπει να γίνει πρώτα για να προχωρήσουμε στην θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής στους Δήμους; Να περιμένουμε πρώτα να ωριμάσει το πολιτικό προσωπικό και μετά η καθιέρωση της απλής αναλογικής ή πρώτα η καθιέρωση της απλής αναλογικής, η οποία θα οδηγήσει σε απελευθέρωση δυνάμεων και ωρίμανση του πολιτικού προσωπικού κατά την διάρκεια εφαρμογής της;

Προσωπική μας γνώμη είναι ότι αν ακολουθήσουμε το πρώτο, θα περιμένουμε πολλά χρόνια, μπορεί να περιμένουμε ως και το ποτέ και ουσιαστικά θα αφήσουμε μία κατάσταση να διαιωνίζεται, για χάριν μιας κακώς εννοούμενης κυβερνησιμότητας, όπου ο εκάστοτε Δήμαρχος και η πλειοψηφούσα παράταξη του, έχει εν λευκώ και λυμένα τα χέρια του να διοικεί όπως αυτός κρίνει, μαζί με την παράταξη του.

Η καθιέρωση της απλής αναλογικής πρέπει να είναι ο άμεσος στόχος για την τοπική αυτοδιοίκηση Α' βαθμού. Θα πρέπει με το βλέμμα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στα οφέλη που θα προκύψουν από την εφαρμογή της απλής αναλογικής, να δεχτούμε και να αντιμετωπίσουμε τις δυσλειτουργίες που θα έχουμε στα πρώτα χρόνια εφαρμογής της.

Η χαμένη ευκαιρία της απλής αναλογικής για χάρη της κυβερνησιμότητας, είναι ομολογία αποτυχίας και ψόγος για το πολιτικό προσωπικό των ΟΤΑ Α' βαθμού.

Πρέπει άμεσα να επιστρέψουμε στο στόχο να εφαρμόσουμε την απλή αναλογική στους Δήμους με κυβερνησιμότητα, θεσμοθετώντας εργαλεία και δικλείδες ασφαλείας που θα συνεισφέρουν σε αυτή την κατεύθυνση.