Οι αρχαιολογικοί χώροι της Αλυζίας πρέπει να προστατευθούν και να αναδειχθούν.

Γραφεί ο Γιώργος Νικ. Πουρνάρας.

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Στον ευρύτερο χώρο της Αλυζίας υπάρχουν σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι: Τα τείχη της αρχαίας πόλης Αλυζίας που εκτείνονται εντός και εκτός του οικισμού Κανδήλας , ο χώρος του καστριού ΝΔ του Αρχοντοχωρίου και το παρατηρητήριο στη θέση «Πύργος», το ιερό προς τιμήν της Αρτέμιδος στη θέση Δρυμώνας, το τέμενος – ηρώο προς τιμήν του Ηρακλέους στην Αγία Τριάδα Μύτικα, το αρχαίο – μοναδικό – υδραυλικό φράγμα στις «Γλώσσες» Βάρνακα, και άλλα μεταγενέστερα (Αγία Σοφία, φρούριο Βάρνακα, Αγιά Ελεούσα κλπ).

Οι παραπάνω αρχαιολογικοί χώροι αναφέρονται στην αρχαία πόλη της Αλυζίας που άκμασε στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. και περιγράφονται αναλυτικά και με πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση στην αξιόλογη έκδοση της Ένωσης Αλυζίων με τίτλο «ΑΛΥΖΙΑ» (2010).

Ο έμπειροι επιστήμονες – Αρχαιολόγοι ΜΟΣΧΟΣ και ΠΟΡΤΕΛΑΝΟΣ,  που έχουν εντρυφήσει για πολλά χρόνια στη μελέτη και ερμηνεία των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής, παραθέτουν με αδρά στοιχεία την ιστορική εξέλιξη της από τους προϊστορικούς χρόνους και περιγράφουν αναλυτικά τα μνημεία, με τοπογραφική και φωτογραφική τεκμηρίωση.

Μέσα από τα ευρήματα αυτά αναδύεται η ιστορία της περιοχής. Είναι δε τόσο σημαντικά από αρχαιολογική άποψη, ώστε από το 1920 ήδη ο καθηγητής Ρωμαίος προέβη σε εκτεταμένες ανασκαφές στο πιθανολογούμενο σαν λιμάνι της Αρχαίας Αλυζίας διπλά στην Αγία Τριάδα Μύτικα, ψάχνοντας για το άγαλμα του Ηρακλή που φιλοτέχνησε ο περίφημος γλυπτής της αρχαιότητας Λύσσιπος.

Επίσης τη δεκαετία του 1980,  μετά από ανασκαφικές έρευνες υπό τον κ. Κολώνα, ανακαλύφθηκε και αποκαλύφθηκε στη θέση Δρυμώνας Αρχοντοχωρίου ο Ιερός Ναός προς τιμήν της Αρτέμιδος.

Τέλος το 1978,  ο Ακαδημαϊκός Βοκοτόπουλος, διενέργησε εκτεταμένες ανασκαφές στη θέση ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, 800 μέτρα Ανατολικά του Μύτικα, όπου υπάρχει σημαντικό παλαιοχριστιανικό μνημείο – ναός, προς τιμήν της Αγίας Σοφίας που χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα.

Από τις ανασκαφικές αυτές έρευνες, για τις οπαίες υπάρχουν πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων, ανακαλύφθηκαν αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία φυλάσσονται στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου και αυτό της Πάτρας.

Δυστυχώς, οι παραπάνω αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι μετά την ανασκαφή τους και την αποψίλωση τους από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα (Καστρί, Ναός της Αρτέμιδος, τέμενος του Ηρακλή κ.λπ), παραμένουν στο έλεος του Θεού, χωρίς κανένας να ενδιαφέρεται πραγματικά για την τύχη τους, χωρίς στοιχειώδη οριοθέτηση και περίφραξη, χωρίς κάποια σήμανση και καθαρισμό, είναι έρμαια ακόμα και σήμερα στις διαθέσεις του κάθε αρχαιοκαπήλου ή στην καλύτερη περίπτωση καταντούν βοσκότοποι.

Οι περισσότεροι από μας αγνοούν την ύπαρξη τους και πολύ περισσότερο τι αντιπροσωπεύουν για την ιστορία της περιοχής.

Επειδή πιστεύω ότι είναι χρέος αλλά και όφελος για όλους η προστασία και ανάδειξη αυτών των χώρων, προτείνω τα εξής:

Το αρμόδιο Νομικό Πρόσωπο του Δήμου, σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία:

1. Να προβεί σε καθαρισμό και περίφραξη των αρχαιολογικών χώρων, όπου αυτό είναι εφικτό (π.χ. Αγία Σοφία, Αγία Τριάδα). Να τοποθετηθούν πινακίδες με επισήμανση και εντοπισμό των χώρων αυτών.

2. Να εξασφαλιστεί προσπέλαση στο Ναό της Αγίας Σοφίας, που είναι αποκλεισμένος με περιφράξεις από τον επαρχιακό αλλά και τον κάθετο αγροτικό δρόμο.

3. Να φωτιστούν με κατάλληλα ηλιακά φωτιστικά (μικρό κόστος) οι χώροι αυτοί. Ειδικά, θα ήταν εντυπωσιακό αν το σημαντικό εκκλησάκι της Αγίας Ελεούσας που δεσπόζει υπερυψωμένο στον κάμπο της Αλυζίας, φωταγωγούνταν με ηλιακούς προβολείς, παράλληλα βέβαια με την απαιτούμενη βελτίωση του μονοπατιού προσπέλασης του.

4. Τέλος, το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου, να γίνει φωτογραφική αποτύπωση και βιντεοσκόπηση των αρχαιολογικών χώρων, αλλά και των κατά καιρούς ευρημάτων που φιλοξενούνται στα αρχαιολογικά μουσεία. Τα αρχεία αυτά να τοποθετηθούν και να προβληθούν με τη μορφή μόνιμης έκθεσης στο Πνευματικό Κέντρο Μύτικα και στα Δημοτικά καταστήματα Κανδήλας, Βάρνακα και Αρχοντοχωρίου.

Για τις παραπάνω ενέργειες και για όσες άλλες προταθούν, απαιτείται η έγκριση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ας τεθούν γραπτά τα αιτήματα, και μετά από τις κατάλληλες μελέτες και σε συνεργασία με την υπηρεσία, να προταθούν οι ακριβείς λύσεις για την προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων.

Το κόστος για τις παρεμβάσεις αυτές, δεν είναι μεγάλο μπροστά στο όφελος. Το Νομικό Πρόσωπο μπορεί, σε συνεργασία με άλλους συλλογικούς φορείς αλλά και ιδιώτες χορηγούς, να ανταπεξέλθει.

Οι χώροι αυτοί αποτελούν το αποτύπωμα της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής ανά τους αιώνες, και η ανάδειξη τους θα αποτελέσει κίνητρο για την πολιτιστική παιδεία των κατοίκων – κυρίως των νέων - αλλά και των επισκεπτών μας, συμβάλλοντας και στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής.

Τέλος, στρατηγικός στόχος μπορεί να είναι η δημιουργία ενός Μουσείου στην περιοχή. Μια κατάλληλη θέση θα ήταν ένας χώρος στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείο Μύτικα, στην υπό ανάπλαση πλατεία, το οποίο σύντομα θα μεταφερθεί στο νέο σύγχρονο Δημοτικό –Νηπιαγωγείο που ολοκληρώνεται.