Μικρά άρθρα - αφιερώματα στη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Το φαράγγι της Βερίνας.

Πηγή: Σελίδα Facebook

κ. Γιάννη Ρουσόπουλου.

Το φαράγγι της Βερίνας / 11-1-2022.

Στη δυτική πλευρά της επαρχίας Ξηρομέρου (περιοχή Ακαρνανίας), τη γη σχίζει ένα απότομο κι απόκρυφο φαράγγι. Οι ντόπιοι το αποκαλούν Βερίνα. Πλην αυτών, λίγοι γνωρίζουν την ύπαρξή του. Ο μόνος κεντρικός δρόμος που διέρχεται από την περιοχή που αυτό αναπτύσσεται, είναι η παραλιακή οδός Αστακού - Μύτικα.

Φεύγοντας από τον Αστακό προς τα βόρεια, αφού περάσουμε τις μικρές παραλίες στην τοποθεσία Βελλά κι απέναντί μας στο Ιόνιο αντικρίσουμε τα νησιά Καστός και Κάλαμος, διερχόμαστε από γέφυρα πάνω από το φαράγγι, πολύ κοντά στην έξοδό του στην ακτή. Η γέφυρα είναι σε τέτοια θέση, που καθώς οδηγούμε δύσκολα αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη μεγάλου φαραγγιού. Λίγα χλμ μετά, φτάνουμε στον όρμο Παλιόβαρκα και στο Μύτικα.

Το φαράγγι τέμνει τη βουνοσειρά που υψώνεται παράλληλα στη θάλασσα (κορυφές Κούτουπας, Κάψαλο, Καστρί, Μέγα Όρος). Αφετηρία του είναι η ρεματιά-χείμαρρος που διαμορφώνει η γη νότια του χωριού Αρχοντοχώρι. Τα πετρώματα τραβούν τα νερά σε μεγάλο βάθος και η κοίτη του φαραγγιού έχει επιφανειακή ροή ελάχιστες μέρες του έτους. Η υπόγεια όμως ροή είναι μόνιμη και εμφανίζεται στην εκβολή του στη θάλασσα. Εκεί, 50 μέτρα πριν το κύμα, σκάει από τη γη το ποταμάκι με ροή χειμώνα - καλοκαίρι.

Μου δόθηκε η ευκαιρία να το περπατήσω μέσα από την κοίτη δυο-τρεις φορές, καθώς και να το προσεγγίσω από πάνω. Αρχικά το 1996, στα πλαίσια συλλογής δεδομένων για τη δημιουργία του δικτύου Natura στη χώρα μας και πιο πρόσφατα στα πλαίσια ειδικής ορνιθολογικής έρευνας. Διαπίστωσα ότι εντός φαραγγιού διαμορφώνεται ιδιαίτερο μικροκλίμα, που αποτυπώνεται αρχικά στον τύπο και μορφή της βλάστησης και κατ' επέκταση στα υπόλοιπα εξαρτώμενα στοιχεία της βιοποικιλότητας.

Για παράδειγμα, για κάποια είδη ανώτερης βλάστησης, λειτουργεί ως απομονωμένη νησίδα κατανομής τους. Εντυπωσιακά μεγάλα δέντρα, στρεβλά και σκληραγωγημένα, σκαλώνουν στα βράχια, όπως οι Δάφνες (βάγιες), οι Γαύροι, τα Φιλύκια, οι Μελικουκιές, οι Κουτσουπιές, οι Κοκκορεβυθιές, οι Αγριελιές, οι Χνοώδεις Βελανιδιές και τα Πουρνάρια.

Στα κάθετα βράχια φωλιάζουν πουλιά εξειδικευμένα σε αυτό το τοπίο, όπως το Βραχοκιρκίνεζο, ο Κόρακας, η Κάργια, ο Βραχοτσοπανάκος, ο Γαλαζοκότσυφας και η Ασπροκωλίνα. Φωλιάζουν επίσης πολλά είδη τυπικά των μεσογειακών δασών και θαμνότοπων. Δεν λείπουν από την περιοχή ο Φιδαετός, ο Πετρίτης, το Ξεφτέρι, η Γερακίνα και ο Μπούφος, ενώ περιστασιακά το επισκέπτονται ο Σπιζαετός και ο Χρυσαετός.

Η πιο απρόσμενη συνάντηση ήταν με ένα ζευγάρι από το σπάνιο Μαυροπελαργό (συγγενή του γνωστού Πελαργού), που απαντά σε δυσπρόσιτα φαράγγια, δάση και ορεινά ποτάμια. Διαπιστώθηκε ότι το ζευγάρι φωλιάζει επί σειρά ετών σε απροσπέλαστη σπηλιά στους γκρεμούς της Βερίνας.

Η περιοχή του φαραγγιού αποτελεί επί χιλιετίες βοσκοτόπι γιδιών. Οι ντόπιοι κτηνοτρόφοι που θα τύχει να συναντήσει κανείς εκεί, θα θυμίσουν πολλά από την Ελλάδα που χάθηκε. Γνήσιοι άνθρωποι της υπαίθρου, με άμεσο, ακατέργαστο λόγο, αλλά και παλιακό, λιτό τρόπο ζωής.

Στις φωτογραφίες:

- Αρκετές σκηνές τοπίου από το φαράγγι και τη διάσχιση των στενωπών του.

- Τα πουλιά: Μαυροπελαργός (σε κόκκινο κύκλο), Κοκκινοκεφαλάς στο γυμνό κλαδί, Αιγίθαλος στην ανθισμένη κουτσουπιά και Κίσσα σε πτήση.

- Η ακτή στο δειλινό είναι από τη θέση εκβολής του χειμάρρου, στο τελείωμα του φαραγγιού.

- Στην τελευταία φωτογραφία, παιχνίδισμα του φωτός πίσω από το Μέγα Όρος, το βουνό που υψώνεται στη βόρεια πλευρά του φαραγγιού.