Κάποιες σκέψεις στα απόνερα της εκδήλωσης στον Αστακό με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Μήτση.

Του Χρήστου Μπόνη.

Προέδρου Συλλόγου Απανταχού Αστακιωτών.

Με κοινή συμφωνία του Συλλόγου Απανταχού Αστακιωτών και της ΟΠΣΥΞ αποφασίστηκε, όπως μετά την πρώτη παρουσίαση στην Αθήνα, να πραγματοποιηθεί μια δεύτερη εκδήλωση στον Αστακό, με το σκεπτικό να δώσουμε την ευκαιρία σε πολλούς συνδαιτημόνες μας, που η χιλιομετρική απόσταση δεν τους έδωσε τη δυνατότητα να παρευρεθούν στην Αθήνα, να έρθουν στην εκδήλωση, να ακούσουν, να μάθουν και να πληροφορηθούν σημαντικά γεγονότα για τον Αστακό μέσα από τους εξαιρετικούς ομιλητές.

Παράλληλα, ενώ είχε επιλεγεί συγκεκριμένη ημερομηνία για την παρουσίαση, η οποία δυστυχώς συνέπιπτε με άλλη εκδήλωση, αποφασίσαμε να τη μεταθέσουμε, τόσο για να μην συμπέσουν ταυτόχρονα δύο εκδηλώσεις —στερώντας η μία της άλλης έναν αριθμό θεατών που ίσως να είχαν ενδοιασμούς ως προς την επιλογή— όσο και για να υπάρχει αρκετός χρόνος ως τη δεύτερη καθοριστική ημερομηνία, ώστε να προετοιμάσουμε καλύτερα την εκδήλωση. Έτσι, λοιπόν, οριστικοποιήθηκε η 21η Αυγούστου.

Η παρουσίαση, την οποία συντόνισε με μεγάλη επιτυχία ο Αστακιώτης δημοσιογράφος Δημήτρης Γκόλιας, πλαισιωμένος από εξαιρετικούς παρουσιαστές, ήταν κατά γενική ομολογία άψογη ως προς το διαδικαστικό μέρος.

Με αυτά τα δεδομένα (δηλαδή τα ονόματα των συντελεστών, αλλά και το ανεκτίμητο ιστορικό περιεχόμενο του δίτομου έργου), η εκτίμηση όλων των εμπλεκομένων ήταν ότι θα τύχει μεγάλης ανταπόκρισης τόσο από τους γηγενείς Αστακιώτες (κυρίως), όσο και από τα παραπλήσια δημοτικά διαμερίσματα, γεμίζοντας ασφυκτικά τη «Νέα Πλατεία», τη χαρακτηριστική περιοχή που έχει καθιερωθεί για εκδηλώσεις του Δήμου.

Παρότι η προσέλευση ήταν ικανοποιητική (περίπου 200 άτομα), η ικανοποίηση σε σχέση με τις προσδοκίες μας δεν ήταν η αναμενόμενη. Αρκετοί κάτοικοι του Αστακού αδιαφόρησαν, κάποιοι μάλιστα επιδεικτικά, δίνοντας προτεραιότητα την ίδια ώρα σε άλλου είδους ενασχολήσεις, όπως να απολαμβάνουν τον freddo ή το τσίπουρο στις καφετέριες, σχολιάζοντας πιθανόν και την εκδήλωση ή τα «κακώς κείμενα» του Αστακού, όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει. Αδιαφόρησαν —και ο χαρακτηρισμός είναι ακριβής— για μια εκδήλωση που παρουσίαζε αποκαλυπτικά στοιχεία για το πώς αυτός ο τόπος, από μια ερημική τοποθεσία, εξελίχθηκε σε μια πανέμορφη κατοικημένη περιοχή, καθώς επίσης και για πολλά άγνωστα μέχρι σήμερα στοιχεία για τους προγόνους τους.

Η μιζέρια, η κακομοιριά, η ζηλοφθονία και η ρουφιανοποίηση είναι χαρακτηριστικά στοιχεία που κυριαρχούν στον Αστακό τα τελευταία χρόνια. Οι κυρίαρχες συζητήσεις στα καφενεία, στις καφετέριες, στα ουζερί κ.λπ. αναλώνονται στην αρνητική εικόνα του Αστακού. Πιθανώς, σε πολλές εκτιμήσεις να έχουν και δίκιο, αλλά περιορίζονται μόνο στις υποδείξεις. Το πώς, όμως, θα διορθωθούν όλα αυτά, ποιες λύσεις υπάρχουν (αν υπάρχουν και αν είναι εφικτές), ποιοι έχουν ευθύνη και ποιοι τις αποκαλύπτουν — καμία απάντηση.

Μια εκδήλωση που θα έπρεπε απαρεγκλίτως να έχει προσελκύσει τον μισό πληθυσμό του Αστακού, περιορίστηκε σε περίπου 200 άτομα (που με τις παρούσες συνθήκες δεν είναι ευκαταφρόνητος αριθμός, αλλά όχι και ικανοποιητικός). Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών δήλωνε στο τέλος της εκδήλωσης ενθουσιασμένη.

Βεβαίως, ποτέ δεν λείπουν και τα λεγόμενα «ευτράπελα»· θα ήταν απίθανο να είχαν απουσιάσει και από αυτή την εκδήλωση. Αναφέρω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Μετά το τέλος της εκδήλωσης, και αφού είχε αποσυρθεί και ο τελευταίος θεατής, πήγα σε μια καφετέρια ελπίζοντας να προλάβω τα τελευταία λεπτά του διεθνούς ποδοσφαιρικού αγώνα (ΑΕΚ - Άντερλεχτ). Εκεί δέχτηκα τουλάχιστον τέσσερις ερωτήσεις από ισάριθμους θαμώνες (δεν αναφέρω περισσότερους για να μην δημιουργήσω ψευδαισθήσεις), που με ρώτησαν αν τελείωσε η εκδήλωση. Στην καταφατική μου απάντηση επανήλθαν: «Πώς θα πάρω το βιβλίο;;;». Τους απάντησα ευθέως: «Θα πάρετε…». Αυτή είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας του Αστακού. Όλοι τη γνωρίζουμε, όλοι τη σχολιάζουμε, όλοι την αποδεχόμαστε, αλλά στο τέλος όλοι ίσως την καταδικάζουμε.

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ορισμένοι από όσους είχαν προσέλθει στην εκδήλωση, λίγο πριν κλείσει ο συγγραφέας, απαιτούσαν (κυριολεκτικά) να πάρουν το βιβλίο και να φύγουν. Ο λόγος της παρουσίας τους δεν ήταν η ενημέρωση ούτε η ηθική επιβράβευση των συντελεστών της έκδοσης και της εκδήλωσης, αλλά το πώς θα επωφεληθούν, μιας και είχε ανακοινωθεί ότι το βιβλίο θα διανεμηθεί δωρεάν. Ορισμένοι μάλιστα προέβαλαν αστεία, αλλοπρόσαλλα και παράλογα επιχειρήματα, όπως ιατρικά προβλήματα και γνωματεύσεις για ασθένειες που δεν τους επέτρεπαν να παραμείνουν.

Τελευταίο παράδειγμα: Πολυπληθής οικογένεια του Αστακού, με συγγενείς, εγγόνια, κουμπαριές, συμπεθέρους κ.λπ., αναζητούσε εναγωνίως τρόπο να προμηθευτεί το βιβλίο από τις καρέκλες καταστήματος όπου είχε καταλύσει από νωρίς, με το πρόσχημα ότι η μεγάλη αυτή οικογένεια «εκπροσωπήθηκε από ένα πρόσωπο».

Η θλιβερή αυτή εικόνα, που εμφανίζεται στον Αστακό τα τελευταία χρόνια, δηλαδή η απαξίωση κάθε δραστηριότητας —είτε πολιτιστικής, είτε κοινωνικής, είτε αθλητικής— από τη μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων, έχει πολύπλευρες αφετηρίες. Αντανακλά μια κοινωνία που συνειδητά θέλει να παραμείνει αδρανής, αδιαφορώντας για τα πάντα πέρα από το προσωπικό της συμφέρον. Οι συζητήσεις που γίνονται μήνες πριν το καλοκαίρι, για το ότι ο Αστακός δεν παρουσιάζει καμία καλοκαιρινή δραστηριότητα, δίνουν και παίρνουν. Όμως, στην πράξη, οι ίδιοι που τα λένε αποστασιοποιούνται πλήρως από κάθε δράση, έστω και επαναλαμβανόμενη, είτε προγραμματίζεται από τον Δήμο είτε από ιδιωτική πρωτοβουλία.

Δεν είναι τόσο θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης με τον εκάστοτε Δήμαρχο, όσο γενικότερης αδιαφορίας, απαθείας, «ωχαδερφισμού» και ίσως απέχθειας, που κάποιες εκδηλώσεις τους προκαλούν. Τι να τα κάνεις τα νέα προγράμματα, όσο λαμπερά και να είναι, αν η συμμετοχή δεν είναι καθολική; Όλα καταρρέουν.

Μήπως χρειάζεται κάτι άλλο να ΚΕΝΤΡΙΣΕΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ σε όσους τρέφονται μόνο με γκρίνια, ειρωνεία και μηδενισμό;

Αυτός ο αχαλίνωτος «καναπεδοξερολισμός», που αναδύεται από τις βραδινές ξαπλώστρες (γιατί έχουμε και βραδινές, όχι μόνο πρωινές ή απογευματινές), δεν θα ξεριζωθεί από καμία πρωτοβουλία, όσο μεγάλο αντικτύπο κι αν έχει, παρά μόνο από τον ίδιο που τον συντηρεί.

Σημείωση: Όλοι γνωρίζουμε —και γνωρίζετε— ότι η έκδοση αυτού του δίτομου έργου είναι δια χειρός Αποστόλου Πανταζή, ο οποίος, χωρίς πολλές περιστροφές, «ξηλώθηκε» για να γίνουν οι κόλλες Α4 έργο ιστορικό. Δεν το αναφέρω για να τον κολακέψω ή να τον χειροκροτήσω μαζί με όλους σας (το έχω ήδη κάνει), αλλά όσοι περιφρονήσατε την εκδήλωση, δείξατε και περιφρόνηση προς αυτόν τον άνθρωπο. Τουλάχιστον για την ανιδιοτελή προσφορά του, οφείλατε πολύ περισσότεροι να συμμετέχετε. Και αναφέρομαι όχι μόνο σε φυσικά πρόσωπα, αλλά και σε φορείς —ή, για να το συγκεκριμενοποιήσω, σε θεσμούς.