Εθνικοί βοσκήσιμοι τόποι. Κοινοτικές εκτάσεις. «Η προστασία των κοινοτικών εκτάσεων, απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και επιβίωση των κατοίκων των περιοχών τους».

Πηγή: Προσωπική σελίδα στο Facebook.

Του Παναγιώτη Ηλ. Χολή.

Με το άρθρο 12 και 4 του νόμου ΔΝΖ/1912 "για τη σύσταση Δήμων και Κοινοτήτων" και όπως αυτό ερμηνεύτηκε με το Νόμο 2798/1922, παραχωρήθηκε η κυριότητα και νομή, σε κάθε Κοινότητα, των εθνικών βοσκήσιμων τόπων οι οποίοι περιλαμβάνονται μέσα στα όρια της περιφέρειας της κάθε κοινότητας, όπως αυτά είχαν καθορισθεί με πρωτόκολλα αρμόδιων επιτροπών και τα τοπογραφικά διαγράμματα που είχαν συνταχθεί και καταρτιστεί κατ' εφαρμογή του νόμου ΚΘ/31.1.1864, του από 9.1.1878 Β.Δ, του από 10.3.1882 νόμου και του νόμου ΑΡΝ 18.4.1884.

Από τη διάταξη αυτή, οι Κοινότητες, είναι κύριες των εκτάσεων που περιλαμβάνονται μέσα στα όρια των περιφερειών τους, αν οι εκτάσεις αυτές αποτελούσαν κατά το έτος 1912 εθνικοί βοσκήσιμοι τόποι. Η κτήση κυριότητας είναι δυνατή επίσης, επί βοσκήσιμου εκτάσεως εθνικού ή όχι, με έκτακτη χρησικτησία από την κάθε Κοινότητα, εάν αυτές νέμονταν τις εκτάσεις για μια τριαντακονταετία, η οποία έπρεπε να συμπληρωθεί μέχρι και την 14.9.1915 και όχι μεταγενέστερα.

Από τα παραπάνω και άλλα ποιο εξειδικευμένα νομικά στοιχεία και επιχειρήματα, αποδεικνύεται ότι οι εκτάσεις των Κοινοτήτων: Αστακού, Καραϊσκάκη, Βασιλόπουλου, Βλυζανών, Αρχοντοχωρίου αλλά ίσως και των άλλων Κοινοτήτων του Δήμου Ξηρομέρου, κατά το έτος 1912 αποτελούσαν εθνικούς βοσκήσιμους τόπους.

Οι εκτάσεις αυτές χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά, για βόσκηση από τα ποίμνια, του παραγόμενου σε αυτήν αυτοφυούς χορταριού και καλυπτόταν από συστάδες αγριελιών που αργότερα οι κάτοικοι τις εξημέρωσαν σε ελιές για ίδιον όφελος, διατηρώντας νόμιμα την επικαρπία αυτών και δεν ήταν δάσος.

Εκτός των παραπάνω, οι Κοινότητες νέμονταν τις εκτάσεις στα όρια των περιφερειών τους, με συμπεριφορά κύριου ιδιοκτήτη από το 1864, μέχρι την εισαγωγή του αστικού κώδικα (23.2.1946).

Από τότε μέχρι σήμερα επιβεβαίωναν την παρουσία τους στο χώρο με φανερές πράξεις κύριου κατόχου.

Συγκεκριμένα διέθεταν την έκταση για βοσκή των ποιμνίων των κατοίκων τους, επέβαλαν τέλος αυθαίρετης βοσκής, εκμίσθωναν αχρησιμοποίητες εκτάσεις σε τρίτους, εισέπρατταν το μίσθωμα, εξημέρωναν με συνεργεία αποτελούμενα από τους κατοίκους τις αγριελιές και διεξήγαγαν σειρά δικών, έναντι του δημοσίου, όμορων Κοινοτήτων και ιδιωτών, για διατήρηση των δικαιωμάτων τους επί των εκτάσεων.

Από τα ανωτέρω γραφόμενα, πραγματικά στοιχεία, οι περισσότερες εκτάσεις των Κοινοτήτων αποτελούν εθνικούς ή κοινοτικούς βοσκήσιμους χώρους, οι οποίοι ανήκουν σε αυτές και σε καμία περίπτωση δεν είναι κυρίαρχο επί αυτών το δημόσιο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ανωτέρω είναι η περίπτωση του χωριού μου, Βασιλόπουλο Ξηρομέρου Ατωλ/νίας, που απέκτησε την κυριότητα της έκτασης της περιφέρειας της, κυρίως από παραχώρηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ' εφαρμογή της διατάξεως 12 και 4 /ΔΝΖ/1912 και επικουρικά με έκτακτη χρησικτησία, αφού νέμονταν την έκταση για πάνω από 156 χρόνια.

Το Ελληνικό δημόσιο όμως, όταν κατασκευάζονταν ο δρόμος Αστακός - Μύτικας, αμφισβήτησε την κυριότητα των εκεί εκτάσεων στην ευρύτερη περιοχή της ΒΕΛΑΣ και μάλιστα επικαλέστηκε το δασικό χαρακτήρα της έκτασης και όχι βοσκήσιμης, θαμνό - χορτολιβαδικής.

Η Κοινότητα προσέφυγε στη δικαιοσύνη και με τα αδιάψευστα στοιχεία που κατέθεσε (δικηγόρος ο αείμνηστος Βασίλειος ΦΡΑΙΜΗΣ), κατάφερε να κερδίσει την υπόθεση στο Πρωτοδικείο Μεσολογγίου το 1983, αλλά και στο Εφετείο Πατρών το 1984, στο οποίο προσέφυγε το δημόσιο.

Με την απόφαση αυτή η Κοινότητα δικαιώθηκε οριστικά και αμετάκλητα, έναντι του δημοσίου, αποζημιώθηκε από το Ελληνικό δημόσιο για τη διάνοιξη του δρόμου και συνεχίζει να διατηρεί την κυριότητα της και στα 10.000 στρέμματα, στην περιοχή της ΒΕΛΑΣ, που είχαν αμφισβητηθεί από το δημόσιο.

Έκτοτε, ότι παρεμβάσεις γίνονται ή θα γίνουν στην περιοχή, πρέπει να έχουν την έγκριση της Κοινότητας. και του Δήμου. (Τα ίδια συνέβησαν και στις Κοινότητες Αστακού - Καραϊσκάκη και Αρχοντοχωρίου, από όσα είμαι σε θέση να γνωρίζω).

Ανάλογες δίκες η Κοινότητα διεξήγαγε και με όμορες Κοινότητες, οι οποίες αμφισβητούσαν τα όρια των εκτάσεων, που τις ανήκαν. Και αυτές τις δίκες η Κοινότητα τις κέρδισε.

Για όλα τα παραπάνω, συμπερασματικά αποδεικνύεται ότι:

1. Σε κοινοτικές εκτάσεις δεν νομιμοποιείται το Δασαρχείο να παρεμβαίνει χωρίς και τη σύμφωνη γνώμη των Κοινοτήτων και του οικείου Δήμου.

2. Σε κοινοτικές εκτάσεις δεν νομιμοποιείται το Δασαρχείο και οι διευθύνσεις δασών να γνωμοδοτούν θετικά ή αρνητικά, για εγκατάσταση επενδύσεων, χωρίς και τη σύμφωνη γνώμη των Κοινοτήτων και του οικείου Δήμου.

3. Σε κοινοτικές εκτάσεις, που εκεί ενδέχεται να συμπεριλαμβάνονται και νόμιμες ιδιόκτητες εκτάσεις των κατοίκων, δεν νομιμοποιείται το Κτηματολόγιο να προκρίνει δικαιώματα άλλου και να εννοεί το Δασαρχείο ή το δημόσιο, αμφισβητώντας(;) έμμεσα την κυριότητα.

4. Σε κοινοτικές, αγροτικές εκτάσεις δεν νομιμοποιείτε κανείς να εγκαθιστά και να αδειοδοτεί δραστηριότητες όπως, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, βοηθητικές ή υποστηρικτικές εγκαταστάσεις για Ιχθυοκαλλιέργειες και άλλες οικονομικές δραστηριότητες, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Κοινοτήτων, των κατοίκων και του οικείου Δήμου.

5. Οι εκτάσεις παραχωρήθηκαν στις Κοινότητες για να εξυπηρετούνται οι γεωργικές και κτηνοτροφικές ασχολίες των κατοίκων τους. Οι Κοινότητες, οι κάτοικοι και ο Δήμος είναι εκείνοι που θα πρέπει να αποφασίζουν ποιες άλλες οικονομικές δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν στις εκτάσεις αυτές, με γνώμονα το συμφέρον των μελών της Κοινότητας, του Δήμου και την προστασία του περιβάλλοντος.

Επίσης, κανείς δεν έχει δικαίωμα να αφαιρεί τον βασικό ζωτικό χώρο ανάπτυξης της κτηνοτροφίας, που είναι οι θαμνό-χορτολιβαδικες, αγροτικές κοινοτικές εκτάσεις.

Με τα ανωτέρω δεδομένα, οι Κοινότητες και ο Δήμος, πρέπει να συνεχίζουν να προστατεύουν την κυριότητά των εκτάσεών τους, διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος, την εδαφική τους περιουσία και την νόμιμη χρήση από τους δημότες τους. και ειδικά από τους κτηνοτρόφους.

Το δημόσιο επιχειρεί και θα επιχειρεί πάντα να επανακτήσει την κυριότητα, με διάφορα νομοθετήματα με κύριο στόχο την παραχώρηση τους σε ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα και την αλλαγή χρήσης τους.

Απέναντι στις όποιες επιθυμίες του δημοσίου, τις αυθαιρεσίες του αλλά και σε τυχόν αυθαιρεσίες των υπηρεσιών του, θα πρέπει να αντιδράσουμε δυναμικά και με προσφυγή στην δικαιοσύνη.

Η προστασία των κοινοτικών εκτάσεων, απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και επιβίωση των κατοίκων των περιοχών τους. Η ενθάρρυνση των καλλιεργειών, απαραίτητη προϋπόθεση για να μη υπάρξει ενδεχόμενο επισιτιστικής κρίσης.