Λαογραφικό - Εθνολογικό Μουσείο Μπαμπίνης Ξηρομέρου. Συλλογική συμμετοχή και προσπάθεια των Μπαμπινιωτών. Γράφει η Μαρία Αγγέλη.

Εικόνα: Η πρόσοψη του νεοϊδρυθέντος Λαογραφικού Μουσείου Μπαμπίνης.

Της δρ. Μαρίας Αγγέλη.

Διδάκτωρ Κοινωνικής Λαογραφίας

Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

e-mail: agelimaria@yahoo.gr

H Mπαμπίνη είναι ένα χωριό στο κέντρο του Ξηρομέρου, στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται Δ.-ΒΔ. από το Αγρίνιο σε απόσταση 36,5 χλμ. Το χωριό φημίζεται ανέκαθεν για την πνευματική ανάπτυξη των κατοίκων του. Ο χαρακτηρισμός «κεφαλάδες» που τους αποδιδόταν, δεν αναφέρεται σε υπερμεγέθη κεφάλια, δυσανάλογα προς το σώμα τους. Αναφέρεται σ’ αυτή ακριβώς την πνευματική άνθηση που παρατηρούσαν οι άλλοι Ξηρομερίτες στους Μπαμπινιώτες!

«Έχει κεφάλια η Μπαμπίνη!», έλεγε ο πατέρας μου. Φυσικά μέσα στα «κεφάλια» συμπεριλάμβανε και τον πρωτομπάρμπα του, Χαρίλαο Ζαρκαδούλα και το βουλευτή Γεώργιο Παπαδημητρίου, τον αγαπητό του «Γάκια».

Η Μπαμπίνη εξακολουθεί να πρωταγωνιστεί και στα νεότερα χρόνια σε διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες. Παρακολουθώ τα καλοκαίρια τις αξιόλογες εκδηλώσεις που γίνονται στο χωριό. Θεατρικές παραστάσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, μουσικοχορευτικά βράδια, «τραγικά συμπόσια». Εντύπωση μου προκαλεί πως συμμετέχει ενεργά σ’ όλες τις δραστηριότητες η νεολαία του χωριού. Εκτιμώ ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό. Όταν οι νέες και οι νέοι ενεργοποιούνται, υπάρχει μέλλον!

Το χωριό διαθέτει ένα πλούσιο λαϊκό πολιτισμό, που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη αιώνων. Η σύσταση και λειτουργία ενός Λαογραφικού Μουσείου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διάσωση των στοιχείων του παραδοσιακού τρόπου ζωής, του λαϊκού δηλαδή πολιτισμού, όπως αυτός εξελίχθηκε ως τις μέρες μας.

Είναι επίσης γνωστό, ότι μεγάλο μέρος του λαϊκού πολιτισμού της Μπαμπίνης, αφορά στην κτηνοτροφία και στις αγροτικές καλλιέργειες της περιοχής, όπως η αμπελουργία που γνώρισε μεγάλη άνθηση, καθώς και η καπνοκαλλιέργεια. Έτσι, η δημιουργία στην Μπαμπίνη ενός Λαογραφικού Μουσείου, με ιδιαίτερη έμφαση στις αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες, κυρίως την αμπελουργία, την καπνοκαλλιέργεια και την αιγοπροβατοτροφία, έχει ιδιαίτερη σημασία για την ανάδειξη και την εξέλιξη αυτών των κλάδων. Αυτοί υπήρξαν σημαντικοί όχι μόνο στο χωριό Μπαμπίνη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του Ξηρομέρου. Επίσης, γίνεται αναφορά στις παραδοσιακές τεχνικές όπως την υφαντική, τη ραπτική, την κεντητική, την ξυλοτεχνία κ.ά.

Στόχος λοιπόν είναι η οργάνωση και λειτουργία, στο χώρο του κτηρίου του πρώην Συνεταιρισμού Μπαμπίνης, του Λαογραφικού - Εθνολογικού Μουσείου.

Το κτήριο έχει ανακαινιστεί και εφοδιαστεί με κατάλληλες υποδομές για το σκοπό αυτό. Η λειτουργία του αποτελεί όνειρο δεκαετιών, που πριν από χρόνια πυροδότησε την προσπάθεια των κατοίκων για συλλογή λαογραφικού υλικού. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μπαμπίνης «Χριστόδουλος Παμπλέκης» έχει συγκεντρώσει, χάρη στη συλλογική προσπάθεια, δεκάδες αντικείμενα τα οποία οι χωριανοί πρόσφεραν για την έκθεσή τους στο μουσείο και την ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού.

Είναι αξιέπαινη η προσπάθεια του Συλλόγου, που έχει την εθελοντική και συγκινητική συμμετοχή και στήριξη των κατοίκων αλλά και τοπικών φορέων, για να διασωθεί και να αναδειχτεί ο λαϊκός πολιτισμός του τόπου.

Οι κάτοικοι άνοιξαν τα σπίτια, τις αποθήκες όπου είχαν φυλαγμένα ακριβά θυμητάρια, αντικείμενα λαϊκού πολιτισμού και τα πρόσφεραν με χαρά στο νεοσύστατο Μουσείο του χωριού. Πολλά εργαλεία και χρηστικά αντικείμενα της αγροτοκτηνοτροφικής κοινωνίας των περασμένων αιώνων πήραν τη θέση τους στις προθήκες του μουσείου.

Στην τεράστια μονόχωρη αίθουσα του ισογείου ο επισκέπτης θα παρατηρήσει, κατά ενότητες, το λαϊκό πολιτισμό του χωριού:

• Το νοικοκυριό του σπιτιού, μια πλούσια συλλογή από σκεύη και σύνεργα, έπιπλα κ.ά.
• Γεωργικά εργαλεία και σύνεργα απαραίτητα για τις καλλιέργειες.
• Κτηνοτροφικά εργαλεία και σύνεργα, απαραίτητα για τον τσοπάνη και τη στάνη.
• Αργαλειός και σύνεργα της υφαντικής τέχνης.
• Αντικείμενα του παλιού σχολείου, θρανία, ποδιές κ.ά.
• Μόνιμη έκθεση φωτογραφιών περασμένων δεκαετιών κ.λπ.

Η Βιβλιοθήκη του Μουσείου περιλαμβάνει βιβλία λαογραφικά, εθνογραφικά, ιστορικά και άλλα.

Η αγάπη των Μπαμπινιωτών για τον τόπο τους και η συλλογική προσπάθεια που γίνεται, οι προηγούμενες αξιόλογες δράσεις τους, και η υποστήριξη των αρμόδιων φορέων πιστεύω ότι είναι εγγύηση για την επιτυχία του Λαογραφικού Μουσείου.

Σκοπός και Στόχοι.

Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μπαμπίνης είναι ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό. Αποσκοπεί στη γνωριμία και την εξοικείωση των ανθρώπων και ειδικά της νέας γενιάς με τον παραδοσιακό πολιτισμό. Επίσης στην ευαισθητοποίηση του κόσμου για τα υλικά και άυλα μνημεία της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς. Κυρίως αποσκοπεί στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης και στην κατανόηση και την ερμηνεία του Χτες, το οποίο συνδέεται με το Σήμερα.

Οι δραστηριότητες του Μουσείου:

Α) Προώθηση της επιστημονικής έρευνας και μελέτης (εθνολογικής - εθνογραφικής) του νεότερου πολιτισμού στη Μπαμπίνη και το Ξηρόμερο σε συνεργασία και με άλλους φορείς ή ιδρύματα της Ελλάδας.

Β) Διάσωση και διαφύλαξη των τεκμηρίων αυτού του πολιτισμού και κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας με κάθε τρόπο (εκθέσεις, ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδηλώσεις κ.λπ.).

Γ) Συνεργασία με άλλους συλλόγους της περιοχής για την πληρέστερη προβολή του νεότερου πολιτισμού.

Δ) Μόνιμη έκθεση φωτογραφιών. Περιοδικές εκθέσεις.

Ε) Σχεδιασμό και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

ΣΤ) Συγγραφή και επιμέλεια βιβλίων τοπικής ιστορίας.

Ζ) Οργάνωση εκδηλώσεων επιστημονικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

Η) Συνεργασία με άλλα μουσεία της Αιτωλοακαρνανίας και της Ελλάδας ευρύτερα.

Θ) Ενίσχυση της Τοπικής ιστορικής έρευνας μέσα από τη σύσταση εξειδικευμένης βιβλιοθήκης, Συλλογή δημοτικών και ιδιωτικών αρχείων, Καταγραφή προφορικών μαρτυριών.

Ι) Οργάνωση διαλέξεων, ημερίδων και συνεδρίων για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού της Μπαμπίνης και της ευρύτερης περιοχής.

Το Λαογραφικό Μουσείο μέσα από την πολυσχιδή δραστηριότητά του θα αποτελέσει ένα πυρήνα πολιτισμού για το Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας. Εκτός από το επιστημονικό του έργο στους τομείς της συντήρησης, διαφύλαξης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς, θα αφουγκράζεται τα μηνύματα των καιρών και θα προγραμματίζει δράσεις που υποστηρίζουν τον κοινωνικό του ρόλο.

Σημείωση: Το Μουσείο κατά την περίοδο του καλοκαιριού θα λειτουργεί καθημερινά, ενώ το χειμώνα θα προγραμματίζονται επισκέψεις μετά από τηλεφωνική συνεννόηση με τους υπεύθυνους λειτουργίας του. Τα τηλέφωνά τους θα δημοσιευτούν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Χριστόδουλος Παμπλέκης».

Τα Εγκαίνια του Λαογραφικού Μουσείου Μπαμπίνης επίσης θα προγραμματιστούν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Μπαμπινιώτες και όλοι οι Ξηρομερίτες και φίλοι του Μουσείου θα είμαστε εκεί για να στηρίξουμε τη λειτουργία του.