Νέα δεδομένα αποκαλύπτουν Αλιεία με μηχανότρατα σε προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου.

Ενημερωτικό από Ινστιτούτο

Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος.

2 Νοεμβρίου 2022: Τα μέλη του Med Sea Alliance – μία διεθνής συμμαχία μη κυβερνητικών φορέων – δημοσιεύουν σήμερα ένα νέο Ατλαντα δεδομένων στον οποίο για πρώτη φορά απεικονίζονται οι περιοχές όπου απαγορεύεται η αλιεία με μηχανότρατα στη Μεσόγειο και παράλληλα διερευνώνται τα περιστατικά παράνομης αλιείας σε αυτές τις περιοχές.

Ο Άτλαντας του Med Sea Alliance είναι ένα διαδικτυακό εργαλείο για τη χαρτογράφηση πιθανών και επιβεβαιωμένων παραβάσεων από μηχανότρατες σε περιοχές όπου απαγορεύεται η αλιεία με τη χρήση του συγκεκριμένου αλιευτικού εργαλείου, για την προστασία ευάλωτων οικοτόπων και υπεραλιευμένων ιχθυαποθεμάτων. Η δημοσίευση του Άτλαντα γίνεται εν όψη της 45ης συνάντησης της GFCM* (Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο) που είναι ο υπεύθυνος φορέας για τη διαχείριση της αλιείας στη Μεσόγειο.

Κατά την περίοδο Ιανουάριος 2020 – Δεκέμβριος 2021, μέσω του Άτλαντα καταγράφηκαν περιστατικά από 305 μηχανότρατες να αλιεύουν σε 35 απαγορευμένες περιοχές, που σύμφωνα με δεδομένα από το Global Fishing Watch¹, αθροίζουν σε 9,518 ημέρες πιθανής αλιευτικής δραστηριότητας. Παράλληλα, καταγράφηκαν και περίπου 200 περιστατικά επιβεβαιωμένων παραβάσεων κατά την περίοδο 2018-2020, όπως δηλώνει έρευνα του MedReAct με δεδομένα από τα ΜΜΕ και πληροφορίες δημοσιοποιημένες από τις εθνικές διαχειριστικές αρχές.

Κατά τη χρονική περίοδο της μελέτης, σε περιοχές όπου η αλιεία περιορίζεται σύμφωνα με τη GFCM εντοπίστηκαν 80 επιβεβαιωμένες παραβάσεις, για τις οποίες επιβλήθηκαν οι ανάλογες κυρώσεις. Τα μέλη του Med Sea Alliance καλούν τις χώρες μέλη της GFCM να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι στα νερά τους δε διενεργείται παράνομη αλιευτική δραστηριότητα με μηχανότρατα.

Η ανάλυση των πιθανών παραβάσεων χρησιμοποιεί τα δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα του Automatic Identification System (AIS) – ένα διεθνές σύστημα εντοπισμού που χρησιμοποιείται για την ασφάλεια στη θάλασσα – σε συνδυασμό με το Μητρώο Αλιευτικού Στόλου της ΕΕ και άλλες σχετικές βάσεις δεδομένων. Έτσι, αναγνωρίζει ύποπτη δραστηριότητα σχετικά με πιθανές παραβάσεις από μηχανότρατες που δραστηριοποιούνται σε περιοχές που απαγορεύεται η χρήση αυτού του αλιευτικού εργαλείου.

Αν και το σύστημα εντοπισμού AIS είναι απαιτούμενο για κάθε αλιευτικό σκάφος άνω των 15 μέτρων σε μήκος που φέρει σημαία κράτους μέλους της ΕΕ, τα περισσότερα κράτη της νοτίου Μεσόγειου δεν απαιτούν τη χρήση του συστήματος εντοπισμού AIS. Για το λόγο αυτό, η πλειοψηφία των πιθανών παραβάσεων μέχρι στιγμής εντοπίστηκε στη βόρεια Μεσόγειο.

«Η παράνομη αλιεία σε προστατευόμενες περιοχές υπονομεύει τα εθνικά και περιφερειακά μέτρα διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων και τις προσπάθειες θαλάσσιας προστασίας, ενώ θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση των αλιέων που ψαρεύουν νόμιμα και αειφορικά», δήλωσε ο Aniol Esteban, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Med Sea Alliance.

Τα μέλη του Med Sea Alliance καλούν τις κυβερνήσεις να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την αποτελεσματική προστασία των περιοχών όπου απαγορεύεται η αλιεία με μηχανότρατα, μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας και καλύτερης εφαρμογή της νομοθεσίας. Για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου τα ευρήματα του Άτλαντα υποδεικνύουν πιθανές παραβάσεις, οι αρχές θα πρέπει να διερευνήσουν και να επιβάλουν τις ανάλογες κυρώσεις.

Σήμερα, υπεραλιεύεται το 75% των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου. Η καταπολέμηση των παράνομων, ανεξέλεγκτων και καταστρεπτικών αλιευτικών πρακτικών είναι απαραίτητη όχι μόνο για την ανάκαμψη των ιχθυαποθεμάτων, αλλά και για την προστασία της μοναδικής βιοποικιλότητας της Μεσογείου και των τοπικών κοινωνιών, η επιβίωση των οποίων εξαρτάται από τους θαλάσσιους πόρους.

Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, οι διαχειριζόμενες περιοχές αλιείας και οι περιοχές Natura 2000 και οι διάφορες άλλες μορφές προστασίας και διαχείρισης αποτελούν προϋπόθεση για την ανάκαμψη και την προστασία της Μεσογείου. Τα στοιχεία πιθανών και επιβεβαιωμένων περιστατικών παράνομης αλιείας με μηχανότρατα σε τέτοιες περιοχές υποδηλώνουν ότι η παράνομη και καταστροφική αλιεία συνεχίζει να υπονομεύει τη βιωσιμότητά των θαλασσών μας, σε μια εποχή που παράγοντες όπως η υπεραλίευση, η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση ήδη προκαλούν σημαντική υποβάθμιση στους πληθυσμούς των ψαριών.

Ο Άτλαντας δείχνει ότι περισσότερες από 350 περιοχές της Μεσογείου στις οποίες ισχύουν μόνιμες απαγορεύσεις για την αλιεία με μηχανότρατα σύμφωνα με το MedReAct και δεδομένα από αλγόριθμους που ανέπτυξε το Global Fishing Watch για την αξιολόγηση πιθανών παραβάσεων. Έτσι καθίσταται για πρώτη φορά εφικτή η χαρτογράφηση πιθανών και επιβεβαιωμένων παραβάσεων σε τέτοια κλίμακα, σε όλους τους τύπους περιοχών που είναι μόνιμα κλειστές για αλιεία με μηχανότρατα στη Μεσόγειο.

«Η ανάλυση που παρουσιάζεται στον Άτλαντα για πιθανές παραβάσεις θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει μονάχα την κορυφή του παγόβουνου, καθώς βασίζεται σε δεδομένα του συστήματος εντοπισμού AIS, το οποίο όμως δεν χρησιμοποιείται με συνέπεια από όλα τα αλιευτικά σκάφη», δήλωσε ο Τόνι Λονγκ, Διευθύνων Σύμβουλος της Global Fishing Watch.

Οι αναφορές από αυτόπτες μάρτυρες που συγκεντρώθηκαν από έρευνα του MedReAct στη Νότιο επιβεβαιώνουν τις ενδείξεις των δεδομένων του Άτλαντα: οι μηχανότρατες εισέρχονται σε προστατευόμενες περιοχές. Παράκτιοι αλιείς και άλλα μέλη των τοπικών κοινωνιών κατέθεσαν μαρτυρίες για αλιεία από μηχανότρατες σε περιοχές όπου απαγορεύεται η χρήση αυτού του εργαλείου.

«Η έρευνά μας στην περιοχή κοντά στα νησιά Tremiti στη Νότια Ιταλία, όπου ισχύουν απαγορεύσεις για την αλιεία με μηχανότρατα, εμφανίζει επαναλαμβανόμενα περιστατικά μη συμμόρφωσης, όπως αναφέρουν και παράκτιοι ψαράδες που υφίστανται τις συνέπειες στα αλιεύματά τους εξαιτίας των συνεχών εισβολών από παράνομες μηχανότρατες», δήλωσε η Domitilla Senni, Διευθύνων Σύμβουλος της MedReAct. «Καλούμε τη νέα ιταλική κυβέρνηση να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των απαγορεύσεων αλιείας με μηχανότρατα, έτσι ώστε να μπορέσει να υπάρξει αποκατάσταση των υπεραλιευμένων ιχθυαποθεμάτων και προστασία των ευαίσθητων οικοτόπων».

Παρόλο που η παρακολούθηση σκαφών δεν είναι εφικτή όταν αυτά δεν κάνουν χρήση του συστήματος εντοπισμού AIS ή το απενεργοποιούν εσκεμμένα, όπως συμβαίνει συχνά στα ελληνικά νερά και επιβεβαιώνεται σύμφωνα με πολυετείς καταγραφές του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος”, ο Άτλαντας και η σχετική έρευνα παρουσιάζουν σαφή δεδομένα που συνιστούν την άμεση λήψη ουσιαστικών μέτρων.

Τα μέλη της Med Sea Alliance καλούν την ΕΕ και τα μέλη της GFCM στην 45η συνεδρίαση της GFCM για τη συμβολή τους:

– Στη διερεύνηση πιθανών παραβάσεων, λήψη μέτρων και δημοσιοποίηση δεδομένων σχετικά με επιβεβαιωμένες παραβάσεις.

– Στην εφαρμογή αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης των αλιευτικών σκαφών με VMS. Επιπλέον, η GFCM θα πρέπει να απαιτεί υποχρεωτικό AIS για όλα τα σκάφη άνω των 15 μέτρων.

Σημείωση προς τους συντάκτες:

* Η 45η σύνοδος της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο GFCM θα λάβει χώρο από τις 7 έως τις 11 Νοεμβρίου στην Αλβανία.

¹Το Global Fishing Watch χρησιμοποιεί δεδομένα AIS για τον εντοπισμό της πιθανής αλιευτικής δραστηριότητας των μηχανοτρατών σε περιοχές όπου υπάρχει σχετική απαγόρευση. Όταν ο αλγόριθμος ανίχνευσης του Global Fishing Watch ανιχνεύει πιθανή αλιευτική δραστηριότητα μηχανότρατας εντός περιοχής όπου η χρήση αυτού του αλιευτικού εργαλείου απαγορεύεται, αυτή καταγράφεται ως πιθανή παράβαση.

Ο συγκεκριμένος αλγόριθμος είναι το καλύτερο ως τώρα εργαλείο για τον προσδιορισμό της “πιθανής αλιευτικής δραστηριότητας”. Παρόλα αυτά, είναι πιθανό κάποια αλιευτική δραστηριότητα να περνάει απαρατήρητη από το Global Fishing Watch, και αντιστρόφως να εμφανίζει αλιευτική δραστηριότητα εκεί όπου στην πραγματικότητα δεν πραγματοποιείται.

Το Δορυφορικό Σύστημα Παρακολούθησης (VMS) παρέχει στις αρχές διαχείρισης αλιείας δεδομένα όπως τοποθεσία, ταχύτητα, πορεία και άλλες δραστηριότητες των αλιευτικών σκαφών σε τακτά χρονικά διαστήματα, και χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των αλιευτικών δραστηριοτήτων.

Οι συσκευές του συστήματος εντοπισμού AIS λειτουργούν μέσω GPS για την αναμετάδοση του στίγματος του σκάφους, της πορείας του, καθώς και άλλες πληροφορίες, κάθε λίγα δευτερόλεπτα. Η πρωταρχική χρήση του AIS ήταν για την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ σκαφών, καθώς τότε η χρήση του περιοριζόταν σε μεγάλα καράβια. Αν και ο σκοπός αυτού του συστήματος ήταν να ειδοποιεί παραπλέοντα πλοία για την παρουσία κοντινών σκαφών, τα εκπεμπόμενα μηνύματα μπορούν να ληφθούν από ένα ευρύ φάσμα δορυφόρων και επίγειων δεκτών ανά τον κόσμο.

Μπορείτε να βρείτε τον Άτλαντα του Med Sea Alliance εδώ: medseaalliance.org

Το Med Sea Alliance είναι ένα κίνημα που δημιουργήθηκε το 2020 με σκοπό να φέρει σε συνεργασία μη κυβερνητικούς φορείς και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στη βελτίωση της υγείας και της παραγωγικότητας της Μεσογείου.

Ο στόχος του Med Sea Alliance είναι να υποστηρίξει την ανάκαμψη της Μεσογείου μέσω της μείωσης των επιπτώσεων της αλιείας και ιδίως της μηχανότρατας, αντιστρέφοντας την κουλτούρα της μη συμμόρφωσης με τους αλιευτικούς κανονισμούς και επεκτείνοντας το δίκτυο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και διαχειριζόμενων περιοχών αλιείας.

Οπτικό υλικό διατίθεται κατόπιν αιτήματος.

Επικοινωνία:

Αναστασία Μήλιου; Διευθύντρια Έρευνας στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος a.miliou@archipelago.gr, 6974744949.