Αυτοδιοίκηση κι αυτοδιοικητικές εκλογές στον Δήμο Ξηρομέρου.

Του Ηλία Γεωργαλή.

Πρώην επικεφαλής της '' Συμπολιτείας'' .

Οι εκλογές είναι μια ευκαιρία για συνεννοηθεί μια κοινωνία, μέσω Λόγου κι Αντιλόγου, να διατυπώσει Όραμα, προτεραιότητες, ιεραρχήσεις και επί των συγκεκριμένων να συγκροτηθούν παρατάξεις.

Κάποιες γενικές επισημάνσεις:

1. Τις τελευταίες δεκαετίες, απ΄τον ¨Καποδίστρια¨ μέχρι τον ¨Κλεισθένη¨, παγιώθηκε ένα καθεστώς πλήρους ενσωμάτωσης της Αυτοδιοίκησης στο κεντρικό Κράτος, ταυτόχρονα με την χειραφέτηση των τοπικών κοινωνιών απ΄ τους τοπικούς παράγοντες του παρελθόντος. Απ΄τους αυτονομημένους παλιούς Τοπάρχες φτάσαμε στην απολιτίκ Αυτοδιοίκηση, όπου οι «υποδομές», οι αναπλάσεις, η ψηφιοποίηση, οι «έξυπνες» πόλεις, η «συνετή» διαχείριση της καθημερινότητας, είναι το ζητούμενο, χωρίς να έχουν όλα αυτά πολιτικό περιεχόμενο.

2. Μέσω των μεταρρυθμίσεων οι ΟΤΑ α-βαθμού μετατράπηκαν σε μακρύ χέρι των Περιφερειών, οι οποίες αντίστοιχα μετατράπηκαν σε μακρύ χέρι των κυβερνήσεων. Αν προστεθεί κι ο θεσμός της «αποκεντρωμένης» διοίκησης, έχουμε μια πλήρη εικόνα του ασφυκτικού εναγκαλισμού Κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

3. Οι αλλαγές αυτές συνέβησαν είτε με την συγκατάθεση είτε με την σιωπή, πανελλαδικά, των περισσότερων κομμάτων και των αυτοδιοικητικών παρατάξεων, πλήν ελαχίστων εξαιρέσεων.

4. Το Όραμα της «από τα κάτω», της κεντρομόλου δηλαδή, συγκρότησης της Κοινωνίας των Πολιτών, που θα διαπερνά την κρατική φυγόκεντρη πυραμίδα της εξουσίας, είναι προκλητικό και επίκαιρο και συνιστά ένα εναλλακτικό πολιτειακό μοντέλο.

5. Η κοινωνική οικονομία μπορεί να αποτελέσει τομή και υπέρβαση της αντίθεσης μεταξύ Κρατισμού και Ελεύθερης Αγοράς. Αυτός ο τομέας, όπως κι η Κυκλική οικονομία, είναι πεδίο δόξης, δυνητικά, για την Αυτοδιοίκηση.

6. Όλοι συμφωνούν πιά στην αναγκαιότητα της Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Σε μια χώρα που το ποσοστό του τουρισμού στο ΑΕΠ είναι 25%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της βιομηχανίας είναι 15% και του πρωτογενούς τομέα κινείται σε μονοψήφια νούμερα, είναι επιβεβλημένη η αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου. Η Τοπικοποίηση κι η Καινοτομία είναι βασικές κατευθύνσεις αυτής της αλλαγής.

7. Η μέσω των Περιφερειών κατανομή των ΕΣΠΑ θέτει σε αναπτυξιακή ομηρία τους Δήμους. Τους ωθεί να γίνουν ακολούθημα των ιεραρχήσεων της Περιφέρειας και στενεύει τα περιθώρια αυτονομίας και αυτοθέσμησης των προτεραιοτήτων και των κατευθύνσεων. Αυτό αποτυπώνεται και στον τρόπο σύνταξης των πενταετών αναπτυξιακών, των χωροταξικών σχεδίων κλπ: Οι αποφάσεις για τα ζωτικά θέματα των Δήμων παίρνονται στις Περιφέρειες. Στην πραγματικότητα, για τα μείζονα θέματα, η Ε.Ε συντάσσει οδηγίες, κανονισμούς, παίρνει αποφάσεις, η Κυβέρνηση επικυρώνει, τα κονδύλια κατανέμονται στις Περιφέρειες κι οι Δήμοι διεκδικούν κομμάτι απ’ την πίτα.

8. Στην ελληνική περιφέρεια, το δημογραφικό πρόβλημα είναι περισσότερο έντονο και οδηγεί σε εγκατάλειψη κι εσωτερική μετανάστευση. Οι δείκτες είναι τραγικοί και δείχνουν τον κίνδυνο ερήμωσης στα επόμενα χρόνια. Είναι επιτακτική η ανάγκη επεξεργασίας και εφαρμογής πολιτικών ανατροπής αυτής της δυναμικής, πολιτικών που αφορούν στην Παιδεία, τον Πολιτισμό, την οικονομία και την Ανάπτυξη.

9. Τέλος να συμπληρωθεί στα παραπάνω πως πέρα απ’ τα πάγια προβλήματα χρηματοδότησης των ΟΤΑ, η κατάσταση επιδεινώθηκε τα χρόνια της πανδημίας καθότι η Ελλάδα ήταν η μόνη Ευρωπαϊκή κι ίσως η μόνη χώρα του κόσμου που οι περικοπές στην Αυτοδιοίκηση αυξήθηκαν, όπως κι η δημοσιονομική ανελαστικότητα των ΟΤΑ.

Με αυτό το Γενικό πλαίσιο λοιπόν, είναι αυτονόητο πως για να λειτουργήσει η Αυτοδιοίκηση πρέπει να κινηθεί στα όρια της θεσμικότητας, να ανατρέψει δηλαδή στην πράξη το συγκεντρωτικό, γραφειοκρατικό, κρατικιστικό αυτοδιοικητικό μοντέλο. Διαχείριση της καθημερινότητας χωρίς πολιτικ , ανώδυνη κι ουδέτερη, δεν μπορεί να υπάρξει. Σαν την Λερναία Ύδρα, απ΄ το ένα κομμένο κεφάλι ¨λύσεων¨, θα φυτρώνουν δύο καινούργια κεφάλια προβλημάτων… Σε δουλειά να βρισκόμαστε.

Για να συμβεί αυτό πρέπει το Δημ. Συμβούλιο κι ιδιαίτερα η Δημοτική Αρχή να ¨αποκεντρώσει¨ και να αναδιανείμει αρμοδιότητες: Στα τοπικά συμβούλια, στους φορείς, στην Επιτροπή Διαβούλευσης, στα πρόσωπα. Αρμοδιότητες που αφορούν στον Πολιτισμό, στην Ανάπτυξη, στο Περιβάλλον.

Ταυτόχρονα πρέπει ο κάθε Δήμος να οριοθετήσει τις σχέσεις του και με τις Περιφέρειες και με το κεντρικό κράτος και με τα κόμματα.

Ο Δήμος πρέπει να είναι, όχι ο αγωγός της πολιτικής απ΄ το κράτος και την Περιφέρεια προς τους πολίτες, αλλά ο πομπός της πολιτικής απ΄ τους πολίτες προς το Κράτος.

Στα του οίκου μας...

Βαίνουμε προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές, στον Δήμο Ξηρομέρου, μέσα σε ένα πολιτικό σιωπητήριο: Δεν υπάρχει διάλογος, δεν κατατίθενται προτάσεις, δεν γίνονται απολογισμοί, δεν ασκείται ολοκληρωμένη κριτική.

Ζούμε κι εδώ τον ορισμό της μετα- δημοκρατίας, όπου δεν υφίστανται Οράματα, δεν υπάρχουν πολιτικές προτεραιότητες, δεν συγκροτούνται συλλογικότητες αλλά αθροίζονται ατομικές βλέψεις. Είναι η εικόνα μιάς κοινωνίας μετέωρης και κουρασμένης, που δεν έχει την ικανότητα να ιεραρχήσει τα σημαντικά και να τα εντάξει σε ένα συνολικό σχέδιο. Πηγαίνουμε προς τις εκλογές χωρίς να έχουμε την διάθεση ή την ικανότητα, ως κοινωνία, να συζητήσουμε τα κρίσιμα: Τι ανάπτυξη θέλουμε, τι αυτοδιοίκηση θέλουμε, τι τουρισμό θέλουμε, τι θα κάνουμε με την επέλαση των ΑΠΕ, τι θα κάνουμε με την ΠΟΑΥ.

Αντ΄ αυτού έχουμε μια πλειοδοσία προθέσεων, υποψηφίων, να κατέλθουν στις εκλογές. Θα μπορούσε να ήταν και παρήγορο αυτό το κλίμα, αν οι προθέσεις συνοδεύονταν και από μια κατάθεση αγωνίας για συγκεκριμένα πράγματα, μια συλλογική επεξεργασία θέσεων ή στοίχηση σε ήδη κατατεθημένες απόψεις. Αλλά αυτό που κατατίθεται είναι κυρίως αποφάσεις συμπόρευσης (με τι κριτήρια;), και γενικότητες περί της αγάπης για τον …τόπο! Εδώ εμφανίστηκαν ως φερέλπιδες επικεφαλής (!!), πρόσωπα που την γνώμη τους για κάποιο απ΄ τα μεγάλα θέματα του Δήμου δεν την έχουμε ακούσει ποτέ! Αυτή η σωτηριολογική διάθεση μας γυρίζει, ως Κοινωνία, σε ένα στάδιο πριν την Πολιτική.

Και καλά η νυν Δημοτική Αρχή έχει έναν μηχανισμό, εκ της διαχείρισης της εξουσίας. Άρα δεν έχει κανένα εκλογικό λόγο να ανοίξει θέματα. Οι άλλοι όμως; Οι υποψήφιοι διεκδικητές; Χωρίς υπαρκτούς μηχανισμούς και χωρίς πολιτική αντιπαράθεση επί της ουσίας δεν καταλαβαίνουν ότι οδηγούνται σε εκλογική συντριβή; Η ανυπαρξία ολοκληρωμένου Λόγου δεν καλύπτεται από ευφάνταστους τίπλους (πόσο μάλλον όταν αυτοί παραπέμπουν σε λάθος μήνυμα).

Σε λίγο θα ακολουθήσουν οι καταθέσεις των..¨προγραμμάτων¨.

Δηλαδή γενικότητες copy - paste, ίδιες σε όλη την Ελλάδα. Εκθέσεις ιδεών που τα λένε όλα, χωρίς να λένε τίποτα. Παραθέσεις έργων και μελετών.

Αλλά πως αποκτούν νόημα όλα αυτά όταν η κοινωνία απέχει απ΄ την ιεράρχηση και τον σχεδιασμό τους; Και κυρίως πως συναρθρώνονται σε ενιαίο σχέδιο, όταν οι κεντρικές επιλογές συγκρούονται με τους όποιους τοπικούς σχεδιασμούς;

Με βάση όλα τα παραπάνω η έλλειψη ενός φορέα που θα κινητοποιούσε την Κοινωνία, είναι εμφανής. Λείπει αισθητά, όχι, τόσο, ένας εκλογικός σχηματισμός, αλλά ενας φορέας Διαλόγου.

Η «Συμπολιτεία» που υπήρξε ένας τέτοιος φορέας, έπαψε να υπάρχει εδώ και χρόνια. Ας μην κρυβόμαστε πίσω απ΄το δαχτυλό μας. Δεν έπαψαν να υπάρχουν όμως ούτε οι συνθήκες που την δημιούργησαν, ούτε η παρακαταθήκη Ιδεών κι Αρχών της.

Πιστεύουμε ότι η Επανασυγκρότηση ενός τέτοιου φορέα, με μόνιμη προεκλογική και μετεκλογική παρουσία, στις σημερινές συνθήκες είναι χρήσιμη. Όχι επειδή θα κομίσει την «σοφία» της, αλλά επειδή θα γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των μηχανισμών και της κοινωνίας. Επειδή θα θέσει την κοινωνία στο κέντρο. Επειδή θα ξαναβάλει τον Διάλογο ως προϋπόθεση συνύπαρξης.

Η Κοινωνία πρέπει να πάρει τις πρωτοβουλίες.

Σαν πρώτη κίνηση προτείνω να επιχειρήσουμε όλοι μαζι μια δημόσια συζήτηση, πάνω σε συγκεκριμένες θεματικές ενότητες. Να μιλήσουμε, να κρίνουμε, να δούμε ευρύτερες συμφωνίες ή πραγματικές (κι όχι επινοημένες) διαφωνίες. Να επιδιώξουμε την μέγιστη συναίνεση και να ξανασχεδιάσουμε την δράση.

Θα μπορούσαν οι πολιτιστικοί σύλλογοι ή κάποιοι φορείς να πάρουν αυτή την πρωτοβουλία.

Μόνο έτσι ο χρόνος ως τις εκλογές θα είναι χρήσιμος πολιτικά και δεν θα σπαταληθεί απλώς στο κυνήγι υποψηφίων.

Δεν μιλάμε εξ’ ονόματος της «Συμπολιτείας», (κανείς δεν μπορεί να μιλάει εξ’ ονόματος της αφού οργανωτικά δεν υπάρχει), αλλά μιλάμε ως μέλη της, κι αυτό δεν είναι δικαίωμά μας, αλλά δεδομένων των συνθηκών είναι υποχρέωσή μας.