Αμφικτιονία Ακαρνάνων: Συμμετείχε και φέτος στον εορτασμό για τις μάχες στο Γρίμποβο Άρτας

Πηγή: http://xiromeronews.blogspot.gr

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ο Σύλλογος έρευνας και πολιτισμού ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ για τρίτη συνεχή χρονιά βρέθηκε στο Γρίμποβο Αρτας, (η αντιπροσωπεία της ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ήταν οι: Επαμεινώνδας Νικάκης και Σταύρος Πάτσης) και τίμησε την επέτειο της ανάμνησης της μάχης του Γρίμποβο και απέδωσε τιμές στους πεσόντες της μάχης.

Με κάθε επισημότητα πραγματοποιήθηκαν οι εορταστικές εκδηλώσεις για τις για τις επετείους των Ιστορικών Μαχών Γριμπόβου του 1897 και του 1912-1913, που διοργάνωσε ο Δήμος Αρταίων. H δοξολογία εψάλη στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Γριμπόβου και ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο Πεσόντων και η κατάθεση στεφάνων.

Η ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ παραθέτει μια σύντομη περιγραφή των γεγονότων της μάχης στο Γρίμποβο και του πολέμου στο έτος 1897.

ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΜΑΧΗΣ ΓΡΙΜΠΟΒΟΥ 1897.

Γρίμποβο 4 Μαΐου 2014.

1902 Μάϊος. ΛΟΦΟΣ Γρίμποβου. 

Ο ιμάμης πραγματοποιεί θρησκευτική τελετή, για τους Τούρκους θύματα, της φονικής μάχης του Μαΐου 1897. Κατάρες και βρισιές εκστομίζονται από το στόμα του Ιμάμη, ενώ το πλήθος των παρευρισκόμενων Τούρκων, επαναλαμβάνει τις βρισιές.

Γρίμποβο. Μια λέξη μια ιστορία. Άγνωστη ιστορία παρά την αναγραφή ΓΡΙΜΠΟΒΟ στις αναμνηστικές πλάκες πίσω από τον άγνωστο στρατιώτη στην Αθήνα. Τι έγινε σε αυτό το πόλεμο που με την ονομασία «ατυχή» κάλυψαν μια δεινή ήττα στο φρόνημα των Ελλήνων, αλλά και αποσιώπησαν το μοναδικό γεγονός σε όλη την παγκόσμια ιστορία.

Ένα τοπικό πόλεμο που οι μεγάλες δυνάμεις ήταν υλικά και συμβουλευτικά στο πλευρό της Τουρκίας, ενώ οι λαοί της Ευρώπης έρχονταν ως εθελοντές δίπλα στον μέχρι εκείνη τη στιγμή απογοητευμένο Έλληνα. Οι διοικητές των τουρκικών πόλεων, των παρακείμενων στα πεδία των μαχών, αλλάζονται και στη θέση τους τοποθετούνται κυρίως Γερμανοί διοικητές.

Από τη άλλη πλευρά εθελοντές Ευρωπαίοι φιλέλληνες κατακλύζουν τα πεδία των μαχών, με μεγαλύτερη δυσκολία όχι αυτή της επικείμενης μάχης αλλά τα εμπόδια που έθεταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στα λιμάνια εξόδου για την Ελλάδα. Σταχυολογώντας σημεία από την πολυετή έρευνά μας, θα ήταν πρόβλημα να απαριθμήσουμε τα κράτη από τα οποία προέρχονταν οι εθελοντές φιλέλληνες.

Προσπαθήσαμε να εργαστούμε από την άλλη πλευρά, δηλ. να βρούμε και να σας ομιλήσουμε για το από ποια κράτη δεν μας ήλθαν εθελοντές. Ήρθαν από όλα τα κράτη ακόμα και από τη Τουρκία. Μάλιστα οι τουρκικές αρχές εξέδωσαν διαταγή με την οποία όποιος εισέρχονταν στην Ελλάδα και συμμετείχε στο πόλεμο ως εθελοντής μαζί με τις ελληνικές δυνάμεις δεν θα είχε την δυνατότητα νόμιμης επιστροφής στη Τουρκία. Οι εθελοντές δεν ήταν μόνο άνδρες αλλά και γυναίκες.

Σας παραθέτουμε απόσπασμα:

Λονδίνο, 5 Απριλίου 1897. «Συνέπεια ενθέρμου επιστολής της πριγκίπισσας της Ουαλλίας, Αγγλίδες νοσοκόμες ανεχώρησαν εις Αθήνας και πολλαί άλλαι είναι έτοιμοι να απέλθουν εντός ολίγων ημερών.» 

8 Απριλίου 1897, Ιταλία. «Το προσεχές Σάββατο ή το βραδύτερο την Κυριακή αφικνείται εξ Ιταλίας ο στρατηγός Ριτσιώτης Γαριβάλδης μετά δύο χιλιάδων πεντακοσίων ανδρών.» 

Απριλίου 1897, Κύπρος. «Αφίκοντο χθές εκ Κύπρου περί τους εκατόν νέοι εθελονταί οίτινες έτυχον τόσον εν Πειραιεί όσον και εν Αθήναις ενθουσιώδους δεξιώσεως.» 

Τα γεγονότα προ της έναρξης του πολέμου, η πίεση της Εθνικής εταιρείας, η αδυναμία της Κυβέρνησης να ελέγξει μια διεθνή κατάσταση προερχόμενη από ένα τοπικό πρόβλημα (το Κρητικό) τις συνεντεύξεις του Γαριβαλδηνού Συνταγματάρχη Μπερτιέ, την έναρξη του πολέμου με το κτύπημα του επιβατικού πλοίου Μακεδονία, στο στόμιο του Αμβρακικού κόλπου, και άλλα πολλά, ανήκουν σε μια ενότητα πλέον των 2500 σελίδων αποτελέσματος έρευνας ταξινομημένης πληροφορίας στα αρχεία της ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ.

Εμείς σήμερα σε ανάμνηση της μάχης του Γρίμποβου θα προσπαθήσουμε μέσα από λίγες γραμμές να δώσουμε, πιστεύουμε, άγνωστες πτυχές σε αυτή τη μάχη που όλοι οι Έλληνες χρησιμοποιούν την λέξη αυτή για να παρομοιάσουν τον μεγάλο χαλασμό, την ανεξέλεγκτη γεγονότων μάχη, την αντιμετώπιση εκτός από του Τούρκους και τα φυσικά στοιχεία, που σε αυτές τις δύο ημέρες της μάχης είχε ανοίξει ο ουρανός και κτυπούσε αλύπητα και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, ως μια θύμηση της υπό παράβασης εντολής του πρωθυπουργού Ράλλη.

«Μην αρχίσετε τις εχθροπραξίες». 

Για αυτή την θέση - εντολή του Πρωθυπουργού Ράλλη, έχουν δοθεί αρκετές εξηγήσεις. Έχουμε συγκεντρώσει όλες τις υποθέσεις. Όμως ένα ήταν το γεγονός. Ο Πρωθυπουργός ήταν μόνιμα σε άμυνα από τις επιθέσεις των ξένων πρέσβεων στην Αθήνα, οι οποίοι αντικρίζοντας την αρχική προέλαση των ελληνικών δυνάμεων μέχρι και λίγο έξω από τα Ιωάννινα, έβλεπαν μια άγνωστη παράμετρο στις υποθέσεις που είχαν κάνει για αυτό τον πόλεμο. Ο Πρωθυπουργός Ράλλης φτάνει στο σημείο να επισκεφτεί ο ίδιος τους πρέσβεις των μεγάλων δυνάμεων (όχι να τον επισκεφτούν αυτοί) και να προσπαθεί να τους πείσει ότι οι εχθροπραξίες εκ μέρους του ελληνικού στρατού ήταν μόνο για να υπερασπίσουν τα γυναικόπαιδα της υπαίθρου.

Βέβαια ακόμα μένει μυστήριο η ξαφνική εσωτερική διένεξη που συνέβηκε στα τουρκικά στρατεύματα από τις πρώτες ημέρες του πολέμου. Οι σημαντικότερες και πιο αξιόπιστες δυνάμεις του τουρκικού στρατού, οι δυστυχώς επονομαζόμενοι από τους διάφορους τότε ιστορικούς ή πολεμικούς ανταποκριτές «Αλβανοί», συγκρούστηκαν με τις λίγες καθαρές τούρκικες δυνάμεις και άμεσα απεχώρησαν από τα πεδία των μαχών.

Το διάστημα για να αντικατασταθούν αυτά τα σώματα μάχης από άλλα ασιατικής προέλευσης, ήταν μεγάλο, με αποτέλεσμα γρήγορα οι ελληνικές δυνάμεις να βρεθούν κοντά στα Ιωάννινα. Όμως για να υπάρξει επιτυχία σε ένα πόλεμο πρέπει και οι κάτοικοι της περιοχής να συμμετέχουν με κάθε τρόπο.

Για την Άρτα οι περισσότεροι κάτοικοι είχαν τις καλλιέργειες τους στην δυτική όχθη του Άραχθου, δηλ. στο Τουρκικό έδαφος. Καθημερινά βρίσκονταν σε αυτά τα μέρη για δουλειά και εκτός από τις ατιμώρητες κλοπές που πραγματοποιούσαν οι Τούρκοι, ο φόρος τόσο της εντόπιας πώλησης όσον και της εξαγωγής στο ελληνικό ήταν μεγάλος.

Οι άνθρωποι αυτοί συμμετείχαν στον πόλεμο, προσφέροντας όχι μόνο τις δικές τους υπηρεσίες αλλά και τα ζωντανά τους (άλογα-μουλάρια). Αργότερα και κατά τη διάρκεια του πολέμου, όταν οι Τούρκοι ανακατέλαβαν τις αρχικές τους θέσεις, αυτές οι οικογένειες βρέθηκαν κυριολεκτικά στη φτώχεια.

Ας δούμε τη περιγραφή μας τέτοιας κατάστασης: «Η Άρτα ούτως είναι δις δούλη και όχι ελευθέρα. Τώρα μάλιστα με αυτήν την κατάστασιν εγκατέλειψαν όπως ήτο επόμενον, τα περιουσίας των και πάσχουσι τα πάνδεινα, στερούμενοι των απολύτων αναγκαίων, εντεύθεν δε οι πολλοί άποροι Αρτινοί κατά την περίστασιν ταύτην. Εκατό περίπου οικογένειαι, αποκλειστικώς γεωργοί, πεινώσι. Και μόνον χάριν του δήμαρχου Άρτης κ. Γαρουφαλιάν ηδυνήθησαν να οικονομιθώσι, του δήμου παραχωρήσαντος ένα ποσό και συλλεγέντων εράνων.»

7 Απριλίου 1897. Η Αρτα καίεται. Φλόγες εντός της πόλεως διακρίνονται από την κείμενη στην άλλη όχθη του Αμβρακικού κόλπου, τη Βόνιτσα.

7 Απριλίου 1897. Τα δύο τουρκικά πυροβολεία που ήταν τοποθετημένα στους λόφους προς τον Αμβρακικό καταστρέφονται και πλέον η πόλη της Άρτας ανακουφίζεται από τους βομβαρδισμούς από τα Νότια. Μόνο το πυροβολείο του Ιμαρέτ ακόμη πυροβολεί απαύστως. Όμως πλήθος οβίδων δεν εκρήγνυται.

8 Απριλίου 1897.

Πρωί. Τα ελληνικά πυροβόλα κτυπούν με επιτυχία, ενώ κοντά στη γέφυρα κάτω Παναγιά γίνονται μάχες με χαρακτηριστική τη λέξη «λυσσωδώς».

5η πρωινή. «Την 5ην της πρωίας κατωρθώθη ζεύξις νέας γέφυρας της Άρτης εις Παχύκαστρον, διότι έναντι της γέφυρας της Άρτας στήσαντες πυροβολεία οι Τούρκοι κατέστησαν αυτήν αδιάβατον». 

Στο κρίσιμο ιστορικό σημείο της 21ης Απριλίου, ημερομηνία που τα ελληνικά στρατεύματα αρχίζουν την υποχώρηση, από την Αθήνα αναχωρούν οι Γαριβαλδηνοί για Άρτα και Θεσσαλία. Οι Γαριβαλδηνοί στην Αθήνα αφύπνισαν τα αισθήματα των Ελλήνων και πολλοί φοιτητές και επιστήμονες φεύγουν για τα πεδία των μαχών. Ο Γαριβαλδηνός Συνταγματάρχης Μπερτιέ με την λεγεώνα του, είναι στο δρόμο για την Άρτα. Η Αθηναϊκή, η Ηπειρωτική φάλαγγα, η ομάδα των εθελοντών της Ελληνίδας Ζαντ-Αρκ (Ελένης Κωνσταντινίδου), αναχωρούν από την Αθήνα, δίνοντας το μήνυμα στην άρχουσα τάξη ότι ο πόλεμος δεν είναι μακριά, κάθε αστός έχει και ένα δικό του στον πόλεμο.

Οι Συνταγματάρχες του Ελληνικού στρατού προσπαθούν να αιτιολογήσουν την άτακτη υποχώρηση και την επιστροφή του στην πεδιάδα της Άρτας. Στις 18 Απριλίου 1897, οι Τούρκοι επανέρχονται κυριαρχώντας σε όλο το κάμπο του Λούρου μέχρι του Χανόπουλου και στα υψώματα του Ιμαρέτ. Οι εθελοντές συνεχίζουν να προσέρχονται στα πεδία των μαχών. 80 Γάλλοι και 250 Έλληνες από την Αμερική φτάνουν στον Πειραιά και από εκεί στα πεδία των μαχών.

Δεν μας επιτρέπει το υπό υπόσχεση σύντομο της διήγησης να σας δώσουμε αναλυτικά τι έγινε κάθε μέρα και κάθε ώρα. Όλα τα γεγονότα από διαφορετικές πηγές, ταξινομημένα κυρίως με την ώρα του γεγονότος, τα έχουμε καταχωρημένα σε μια database, δημιουργώντας τον καθρέπτη πολλών επιπέδων για τον πόλεμο του 1897.

Θα αφήσουμε την ιστορία να τρέξει λίγες ώρες πριν την έναρξη της μάχης του Γρίμποβου, της μάχης στο λόφο που είναι πάνω από το ομώνυμο χωριό που σύμφωνα με την τελευταία τουρκική απογραφή αριθμούσε 11 νοικοκυριά (χανέδες) αποτελούμενα από 39 άνδρες και 46 γυναίκες δηλ. πληθυσμό 1/3 της Φιλιππιάδας.

Οι κάτοικοι της Άρτας και των παραποτάμιων περιοχών τραγουδούσαν το:

Τώρα στην Άρτα μας χωρίζει διαταγή του Βασιλιά 

Στρατός ολόγυρα μαυρίζει π’ αγαλιάζει τη καρδιά 

Στη γέφυρα θε να κοιμούμαι τον πόλεμο να ονειρευτώ 

Κι όταν εσένανε θυμούμαι τον πόνο μου θα τον ξεχνώ 

Από τους Τούρκους μας χωρίζει του Γκρα μονάχα τουφεκιά 

Αχ πότε θ΄αρθει κείνη ώρα που θα ριχτούμε στη φωτιά.

Ο Συνταγματάρχης Μπαϊρακτάρης στις 1 Μαΐου προσπαθεί να απωθήσει τους Τούρκους μακριά από το Ιμαρέτ, ώστε να ανασάνει από τον φόβο των βομβαρδισμών η Άρτα. Η προσπάθειά του βρίσκεται πλέον με προσανατολισμό το λόφο του Γρίμποβου. Ας δούμε πως η πληροφορία για την έναρξη της μάχης του Γρίμποβου, έφτασε στην Αθήνα: «Η υπό ντον Μπαιρακτάρη 1η ταξιαρχία κατέχουσα το Ιμαρέτ και τας περίξ αυτό λοφοσειράς, συνεπλάκει χθές μετά του εχθρού.

Ο εχθρός εξεδιώχθει μετ’ απωλειών εκτός μικρού σώματος όπερ πολιορκείται εντός της χαράδρας τινός παρά του γρίμπόβους. Η μάχη ηρξαμένη την 7η πρωινή της χθές διήρκησε μέχρι της 3.30 μμ ότε και διεκόπη. Τα σώματα θα διανυκτερεύσουν εις τα θέσεις του εις τας οποίας ευρίσκονται. Κατά τη μάχη εφονεύθησαν ο Ταγματάρχης Κοκοτάκης, ο Υπολοχαγός Κωτσακης, οι Ανθυπολοχαγοί Κουρέας και Τυλιγάδης, ο Λοχαγός Παπανικολάου και 27 στρατιώται.»

Εν τω μεταξύ ομάδες τούρκικου στρατού έρχονται σε βοήθεια του αποκλεισμένου, μέσα στη χαράδρα Τούρκων. Η μάχη ξαναρχίσει και κρατά όλη την επόμενη ημέρα.

Η Αθήνα πληροφορείται ότι: «Η υπό τον Μπαιρακτάρη ταξιαρχία κατέχουσα το παρά το Γρίμποβον υψώματα επετέθη χθές κατά των Τούρκων, οίτινες ήταν πολυπληθέστεροι. Η μάχη αρξαμένη από πρωίας έληξε την 3.30 μμ. Υπήρξε φονικώτατη διότι κατάυτήν εφονεύθηκαν και επληγώθηκαν εκ των ημετέρων 418 μεταξύ των οποίων 28 αξιωματικοί. Οι ημέτεροι ετήρησαν τις θέσεις των. Κατά των ημετέρων έβαλον συνεχώς τα πυροβολεία Πρέβεζας και Νικοπόλεως.» 

Η υπεράσπιση των μαχόμενων Ελλήνων πάνω στο λόφο του Γρίμποβου, γίνονταν από τα πυροβολεία της αμυντικής ταξιαρχίας που ήταν εγκατεστημένη στο Θεοτοκιό. Ο Λοχαγός Γουλιμής είχε γίνει γνωστός με το παρατσούκλι Σπανός και κάθε ριπή όλμων συνοδεύονταν με την κραυγή «ζήτω του Σπανού».

Η παράθεση όλων των γεγονότων που συνέβησαν στο λόφο του Γρίμποβου αλλά και μέχρι 3 χιλιόμετρα μακριά (είχαμε πολλούς παράξενους τραυματισμούς από άγνωστα πυρά) θα μας κρατούσαν εδώ για ώρες, χρόνος απαγορευτικός αλλά και χρόνος - λόγος πρόσκλησης του Συλλόγου μας σε μια καλοκαιρινή βραδιά στο Γρίμποβο, να παρουσιάσουμε βήμα-βήμα, λεπτό προς λεπτό τα γεγονότα της μάχης. Θα παραθέσουμε μόνο ένα γεγονός που αφορά μεν ένα στρατιώτη αλλά δείχνει το φρόνημα, αυτό το απροσδόκητο που χαρακτηρίζει τους Έλληνες .

«Διαρκούσης της μάχης του Γρίμποβου ο Ενωμωτάρχης Ξυγκάκος επληροφορήθη ότι πρό μιας ώρας εφονεύθη ο αδελφός του στρατιώτης σε άλλο τάγμα. Παρουσιάζεται στον διοικητή του λόχου κ. Ράζελο Υπομοίραρχο και ζητεί μιας ώρας άδειαν όπως ίδη τον αδελφόν του νεκρόν. Μεταβαίνει εις Άρταν ασπάζεται τον αδελφό του δι΄ υστάτην φοράν και μετά μια ώραν ευρέθη εις την θέσιν του.» 

Θα κλείσουμε την δική μας αναφορά τιμή ανάμνησης της σημερινής μέρας, με ελάχιστες πληροφορίες με τα γεγονότα της Άρτας λίγο μετά τη μάχη. Το νοσοκομείο έχει γεμίσει από τραυματίες και ο υπεύθυνος διευθυντής ιατρός Αγγελίδης παραδίδει ακόμα και το γραφείο του για να περιθάλψουν τραυματίες πολέμου. Στον ναό της πόλης τελείται μνημόσυνο για τους νεκρούς της μάχης. Το αυτό επαναλαμβάνεται σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Το μνημόσυνο στην Αθήνα έχει πάρει μορφή πένθους πόλης.

4 Μαΐου. «Απερίγραπτος είναι η συγκίνηση ήτοις επεκρατησε εν τω ναώ της Μητροπόλεως κατά το τελεσθέν μνημόσυνον υπέρ των εν Άρτη πεσόντων αξιωματικών και στρατιωτών. Το πληρωθέν μέχρι ασφυξίας τον ναόν πλήθος δακρύβερκτον ηκολούθει την νεκρόσιμον ακολουθίαν, ότε ο χοροστατών Μητροπολίτης απήγγειλε την ευχήν υπέρ αναπαύσεως της ψυχής των υπέρ Πατρίδος πεσόντων αδελφών ημών, δεν άκουε τις ή συμφωνίαν λυγμών και δεν έβλεπε ή κρουνούς δακρύων, καταβρέχοντας το δάπεδον του ναού. Η νεκρόσιμος εκείνη τελετή υπήρξεν υπέρ το δέον συγκινητική τόσω μάλλον καθ’ όσον πάντες εγνωρίζαμεν υπό ποίας συνθήκας έπεσαν οι γενναίοι εκείνοι άνδρες, οίτινες προωρίσθησαν εξιλαστήρια θύματα του όνειδους του αρχηγού. Εκτός των εγκρίτων μελών της Αθηναϊκής κοινωνίας άτινα παρίστατο κατά το μνημόσυνο, παρέστησαν επίσης ο Υπουργός των εκκλησιαστικών Κος Ευταξίας και ο κ. Καραπάνος ιστάμενος εγγύτατα του σχηματισθέντος κενοταφίου εφ ού εφέρετο η επιγραφή «υπέρ των εν Αρτη πεσόντων». 

Οι επόμενες ημέρες της μάχης του Γρίμποβου, είναι μια κατάσταση απερίγραπτος. Οι κάτοικοι της Άρτας φοβούνται την επίθεση των Τούρκων στη πόλη, ενώ οι Τούρκοι που κατέχουν πλέον την κορυφή του λόφου Γρίμποβου, γνωρίζουν ότι οι Έλληνες εγκατέλειψαν (για τους προαναφερθέντες λόγους) τον λόφο, δεν ηττήθηκαν.

Πολυσέλιδα γεγονότα διαδραματίζονται με τις δύο πλευρές (στην Άρτα και το Γρίμποβο) να δοκιμάζονται από ατυχή γεγονότα και να καταγράφουν μια περίεργη συμπεριφορά του πλήθους, όταν οι αποφάσεις για τη ζωή τους και τις περιουσίες τους, έχουν ληφθεί από ψηλά και αυτοί αδυνατούν να αλλάξουν την ροή της ιστορίας.

Η πατρίδα μας δεν διαμελίστηκε και αυτό το οφείλει στην εμφάνιση ενός μοναδικού γεγονότος στη παγκόσμια ιστορία: όλα τα ευρωπαϊκά κράτη να υπερασπίζουν τη Τουρκία και οι λαοί της Ευρώπης να είναι έμπρακτα δίπλα στον Έλληνα στρατιώτη. Κορυφαίο γεγονός, η οργανωμένη παρουσία και συμμετοχή στα μέτωπα του πολέμου των Γαριβαλδηνών, με τις λεγεώνες του Ριτσιώτη Γαριβάλδη, του Συνταγματάρχη Μερτιέ και του αναρχικού Κυπριάνι.

Οι ελληνικές εθελοντικές ομάδες, κυρίως αποτελούμενες από τους νεαρούς της νεοδημιουργηθείσας αστικής τάξης των Αθηνών (Ελένη Κωνσταντινίδου, Αντώνης Μπενάκης, Ράλλης (ο γιος του Πρωθυπουργού) και πολλοί άλλοι), επηρεασμένες από τον διεθνή εθελοντισμό, φτάνουν και αυτές στα πεδία των μαχών και μετατρέπουν τον πόλεμο δύο κρατών σε διεθνή, αφού οι επιστολές των Φιλελλήνων κατακλύζουν τον διεθνή τύπο. Η συνθηκολόγηση δεν ήταν σε βάρος μόνο της Ελλάδας, ήταν δυστυχώς και σε βάρος του διεθνή εθελοντισμού, του Φιλελληνισμού. Τα γεγονότα σε βάρος των Γαριβαλδηνών, ο θάνατος του νεαρού Φίλιππα Τρόϊα, σημάδευσαν τα επόμενα χρόνια.

Η εκταφή των οστών του Φίλιππα Τρόϊα με επίσημες τιμές, παρουσία των αντιπροσώπων Ιταλίας και Ελλάδας, αποκατέστησαν την σχέση με τους Γαριβαλδηνούς, οι οποίοι δύο μήνες μετά την είσοδο των οστών του Τρόϊα στην Ρώμη και την τοποθέτησή τους στο κενοτάφειο των ευγενών του Βεράνο της Ρώμης, με αρχηγό τον Ριτσιώτι Γαριβάλδη, φτάνουν στην Ελλάδα και συμμετέχουν στο πόλεμο του 1912.

Δόξα και τιμή σε αυτούς που τίμησαν με την ζωή τους την Εθνική μας αξιοπρέπεια στο πόλεμο του 1897. Τιμή και δόξα τον διεθνή εθελοντισμό και τον Φιλελληνισμό. 

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΒΟΝΙΤΣΑ

Ντίνος Στυλιανός Αντιπρόεδρος της Αμφικτιονίας.

Νικάκης Επαμεινώνδας Team leader “eroe garibaldini”.