Σπύρος Δ. Ζαβογιάννης: Δικαιοσύνη και αγάπη.

Έχουμε την χαρά και την τιμή σήμερα στο Blog μας να φιλοξενούμε άλλο ένα κείμενο, του συμπατριώτη και προσωπικού μας φίλου κ. Σπύρου Δ. Ζαβογιάννη. Θέμα του κειμένου, μία γενική σύντομη τοποθέτηση για την ιστορική του μελέτη «Δικαιοσύνη και αγάπη».

Ο Σπύρος Ζαβογιάννης, ένας απλός λαϊκός άνθρωπος, ιστοριοδίφης εδώ και πολλά χρόνια, ο οποίος δηλώνει ότι δεν διεκδικεί τον τίτλο του ειδικού, με τον μοναδικό και ξεχωριστό τρόπο έκφρασης που διαθέτει, γράφει και περιγράφει πολύ εκφραστικά και γλαφυρά, καταφέρνοντας με ένα τρόπο μαγικό να σε μεταφέρει στην εποχή για την οποία εξιστορεί.
Ένας άνθρωπος παθιασμένος με την τοπική ιστορία, που έχει αφιερώσει πολλά χρόνια από την ζωή του, ασχολούμενος, μελετώντας και κυρίως γράφοντας χιλιάδες σελίδες με την παλιά του γραφομηχανή, για θέματα της τοπικής μας ιστορίας αλλά και για γενικότερα φιλοσοφικά θέματα και προβληματισμούς.
Στο σπίτι του, όπου και να κοιτάξεις, το μάτι σου θα πέσει σε πάκους δακτυλογραφημένων σελίδων από τον ίδιο, με αναφορά σε κάποιο συγκεκριμένο ιστορικό θέμα.

Πραγματικά αξίζει και σας προτείνουμε να αναγνώσετε το παρακάτω κείμενο.....

Του Σπύρου Δ. Ζαβογιάννη.

Δικαιοσύνη και αγάπη.
α) Η απονομή της δικαιοσύνης.
β) Μπορεί ν' αναπτυχθεί αγαπητική σχέση των κρινόντων προς τούς κρινόμενους σε οποιαδήποτε παραβατική συμπεριφορά των δευτέρων;


Γενική τοποθέτηση.
Η εργασία αυτή είναι ένα ακόμα παρακολούθημα της μεγάλης μας εργασίας, η οποία θέλει να αγκαλιάσει πολλούς τομείς του επιστητού και να θέσει εκ νέου πολλά ερωτηματικά και προβληματισμούς, γιατί τίποτα δεν είναι στατικό, όπως και αυτή η ίδια η ζωή.
Η εργασία μας αυτή είναι οι «διαχρονικοί προβληματισμοί των ανθρώπων», όπως πολλές φορές έχουμε αναφερθεί, είναι μια εργασία ζωής.
Σε τούτη την μικρή εισαγωγή, δίνουμε ένα μικρό δείγμα για το που θα κινηθεί η όλη αυτή μελέτη.
Ο τίτλος της εργασίας, δόθηκε στον κον Σπυρόπουλο, ο οποίος παρουσιάζει κάθε Κυριακή στις 12:00, στο ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος, το «τραπέζι της Κυριακής».
Βέβαια θα παρουσιάσει την εργασία αυτή, με την πρόσκληση πολλών καλεσμένων, ειδικών επί των θεμάτων αυτών. Θα δώσει φυσικά ένα άλλο πνευματικό περιεχόμενο, εξετάζοντας τα θέματα από πολλές απόψεις
Του δώσαμε και άλλο ένα τίτλο εργασίας «Θεολογία και σύγχρονες επιστήμες», οι οποίες ή κάποιες από αυτές, στέκονται κριτικά απέναντι στην Θεολογική επιστήμη, και στην οποία με τα διάφορα συμπεράσματα των ερευνών τους την συμπληρώνουν. Γιατί η Θεολογία εισάγει διαχρονικά πρότυπα ζωής, όπως θα παρουσιάσουν στην εκπομπή, οι διάφοροι ειδικοί θεολόγοι και επιστήμονες.

Περίληψη της μελέτης.
Απόλυτος δικαιοσύνη και απόλυτος αγάπη είναι μόνο ο Θεός, όπως τις βιώνουν οι χριστιανοί μέσω των ιερών κειμένων της εκκλησίας μας. Και για τούτο οι άνθρωποι προσβλέπουν προς Αυτόν, και ελπίζουν να τύχουν ακριβώς της απολύτου δικαιοσύνης και της απολύτου αγάπης του Θεού και Πατρός. Η θεία δικαιοσύνη Του, είναι ανυπέρβλητη, η δε ανθρώπινη δικαιοσύνη, η οποία κινείται υποκειμενικά στην απονομή του δικαίου.
Αυτές οι δύο παράμετροι της Θείας και ανθρώπινης, πρέπει να συγκλίνουν για να έχουμε το τέλειο αποτέλεσμα για τις ανθρώπινες κοινωνίες, αλλά και για τους ίδιους τούς ανθρώπους.
Ο ασκούμενος μοναχός, ο συνεχώς αγωνιζόμενος και προσευχόμενος, αιτείται από τον Θεό να μην τον κρίνει με την δικαιοσύνη του, αλλά με την αγάπη Του. Η αγάπη του Θεού είναι ένα απέραντο πέλαγος ελέους και οικοιρμών, αλλά και συγχωρητικότητας.
Αναφέρεται στο Ευαγγέλιο: «Μάθετε δικαιοσύνη οι ενοικούντες επί της γης». Ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου, ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, στο πνευματικό του Ευαγγέλιο, αναφέρεται, ότι το κύριο όνομα του Θεού είναι ΑΓΑΠΗ. Αυτά τα δύο γνωρίσματα και τα δύο αυτά ύψιστα αγαθά, που χαρακτηρίζουν διαχρονικά πολιτισμούς και ανθρώπινες συμπεριφορές, που τις έχει βιώσει και βιώνει ο διαχρονικός άνθρωπος.
Πως βίωσε και βιώνει ο άνθρωπος την έννοια της δικαιοσύνης και αυτής της αγάπης, από τους κρίνοντας αυτόν, σαν έχει παραβατική συμπεριφορά, σε όλες τις εκφάνσεις του δικαίου; Μπορούν οι κρίνοντας να κρίνουν τους κρινόμενους με ένα πνεύμα συμπαθείας;
Οι δύο αυτές καταστάσεις έχουν διέλθει από πάρα πολλές διακυμάνσεις, κατά την εφαρμογή του δικαίου, αλλά και πάρα πολλές έχουν δοκιμαστεί στις διαδρομές των εφαρμογών τους;
Όλοι οι άνθρωποι επιζητούν σε κάθε στιγμή της ζωής τους την εφαρμογή των κανόνων του νόμου, αλλά και αυτής της αγάπης κατά την κρίση όχι μόνο των δικαστών, αλλά και των κρινόντων αυτούς, όπως οι άρχοντες, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις.
Γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος ρέπει προς την παραβατικότητα, πολλές φορές η συμπεριφορά του γίνεται ακραία και προβαίνει σε πολλές ανομολόγητες πράξεις και οπωσδήποτε καταδικαστέες.
Κανένας δικαστής δεν έχει το δικαίωμα να καταδικάσει σε θάνατο κανέναν άνθρωπο, όσο βαριά εγκλήματα κι αν έχει διαπράξει, γιατί υπάρχει η άλλη διάσταση της μεταμέλειας.
Κανένας δικαστής δεν πρέπει στεγνά να γίνεται αυτός που θα εφαρμόσει το γράμμα του Νόμου, αλλά να κινείται μέσα στις διαστάσεις του ανθρωπισμού. Η κάθε κρίση ενός εκάστου των δικαστών, είναι και θα παραμένει υποκειμενική.
Αν επικρατούσαν στις ανθρώπινες κοινωνίες η δικαιοσύνη και η αγάπη, θα είχαμε δημιουργήσει εξανθρωπισμένες κοινωνίες. Είναι αυτές οι αξίες που καταξιώνουν τον άνθρωπο.
Επιζητάμε την εφαρμογή των κανόνων της δικαιοσύνης από τους διάφορους ταγούς της, από τους πολιτικούς, τους δικαστές και τους εν γένει ηγέτες της κοινωνίας. Επιζητούμε την εφαρμογή των διατάξεων του Θείου και ανθρωπίνου δικαίου από τούς πνευματικούς μας καθοδηγητές.
Η δικαιοσύνη όπως την απεικονίζει ο εμπνευσμένος αγαλματοποιός στα κλασικά χρόνια, είναι μια κόρη νεοτάτη, πανέμορφη και φέρει μακρύ χιτώνα, αφήνοντας ακάλυπτο το κάτω αριστερό πόδι της, γιατί βρίσκεται σε μια συνεχή κίνηση, γιατί η δικαιοσύνη, δεν είναι ποτέ στατική.
Με το αριστερό της χέρι υψωμένο κρατάει τον ζυγό, για να ζυγίζει τις πράξεις και ενέργειες των ανθρώπων. Σαν θεά που ήταν, απέδιδε δικαιοσύνη σε κάθε άνθρωπο και σε κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά.
Στο δεξί της χέρι κρατάει υψωμένη αμφίστομον σπάθην, όπου μπορεί να κατακόπτει κάθε άνθρωπο, που προβαίνει σε αισχρές ανθρώπινες πράξεις και ενέργειες και παραβιάζει τον Θεϊκό νόμο.
Κάθε άνθρωπος που παραβιάζει τον ηθικό νόμο, και πολλές φορές κάποιοι από αυτούς και που κρατάνε τα ηνία της εξουσίας στα χέρια τους, σωρεύουν ερείπια επί των ερειπίων και οι καταστροφές και οι αδικίες είναι ανομολόγητες.
Η προχριστιανική απεικόνιση της δικαιοσύνης, όπως αποτυπώνεται από κάποιο Αθηναίο αγαλματοποιό, δεν φαίνεται να ενσαρκώνει την έννοια της αγάπης.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η δικαιοσύνη και η αγάπη, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοπεριχορούνται, πάντοτε κατά την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου, που καλούνται οι εκάστοτε δικαστές να εφαρμόσουν.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι και οι φοβερότεροι εγκληματίες θα πρέπει να τυγχάνουν της συμπάθειας των δικαστών, αν και εξαντλώντας κάθε αυστηρότητα του νόμου.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι και ο φοβερότερος εγκληματίας, θα πρέπει να τύχει της συμπάθειας των δικαστών, επί τη βάσει του Θείου και ανθρωπιστικού δικαίου. Αν καταδικαστεί σε θάνατο, αν δηλαδή το αδίκημα του επισύρει και την θανατική καταδίκη, θα φέρουν ένα μερίδιο ευθύνης και οι ίδιοι οι απαγγέλοντες αυτή την ποινή δικαστές. Γιατί πάντοτε για κάθε ανθρώπινη παραβατικότητα ή εγκληματική ενέργεια, πάντα υπάρχει η δυνατότητα μεταμέλειας από τον διαπράξαντα αυτή την εγκληματική ενέργεια, και πολύ πιθανόν να έρθει εις επίγνωση αληθείας και να αλλάξει άρδην η ζωή του, προς το καλύτερο και το ανθρωπινότερο. Δεν μπορεί λοιπόν ο νόμος κατά των διατάξεων της εφαρμογής του, να του αφαιρέσει τη ζωή του.
Μπορεί ένας υπηρέτης της Θέμιδος να δει ένα άτομο με άσχημη παραβατική συμπεριφορά, με ένα πνεύμα επιείκειας, με ένα πνεύμα κατανόησης, πέρα βέβαια από τις τυπικές διατάξεις εφαρμογής των νόμων.
Ο δικαστής προσηλωμένος στην απονομή της δικαιοσύνης και την εφαρμογή των νομικών διατάξεων, για παραδειγματισμό των άλλων μελών της κοινωνίας που εκδηλώνουν παραβατικές ή και εγκληματικές συμπεριφορές.
Η επιείκεια κατά την απονομή της δικαιοσύνης, ειδικά για την διάπραξη βαριών αδικημάτων, ενέχει για τους ανθρώπους, που βιώνουν αυτές τις καταστάσεις, πολλές ερμηνείες, και δεν τις αποδέχονται οι άνθρωποι, οι οποίοι επιζητούν αυστηρές ποινές για την διάπραξη εγκληματικών πράξεων πολλές φορές αδικαιολογήτων.
Σε πόσες δικαστικές πλάνες έχουν οδηγηθεί πολλοί των δικαστών, εφαρμόζοντας τας διατάξεις του νόμου, χωρίς να εμβαθύνουν πολλές φορές στην σοβαρότητα της υποθέσεως και των αιτίων που ώθησαν το παραβατικό άτομο να φθάσει σε αυτό το σημείο, αλλά και διερευνώντας τις συνθήκες που διεπράχθη αυτό το κακούργημα.
Μια δικαστική πλάνη, αποβαίνει πολλές φορές και για τον αθώο κατηγορούμενο ολέθριο, αλλά και για τους οικείους του.
Έτσι πορεύεται η ανθρωπότητα για πολλές εκατονταετηρίδες, προσαρμόζοντας τους νόμους του δικαίου στις εκάστοτε κάθε φορά ανάγκες που παρουσιάζονται στην κοινωνία.
Και σ' αυτή την πεπολιτισμένη κοινωνία των Αθηνών, στα κλασικά χρόνια, όπου έχουμε τους μέχρι τότε, τους πιο προηγμένους νόμους δικαιοσύνης, γιατί οι Αθηναίοι και όχι μόνο, βάδιζαν σ' ένα άλλο μονοπάτι πολιτισμού. Δεν θα μπορούσαν να δεχτούν οι δικαστές - κριτές κάτι πιο ανθρώπινο για τους κατηγορουμένους, παρά μόνον όταν ο κατηγορούμενος εκλιπαρούσε τους δικαστές, όπως έχουμε διαβάσει στο κλασικό αριστούργημα του Λυσίου, για την αδυναμία του κατηγορουμένου.
Ελέχθη ότι και αυτός ο σοφότερος των ανθρώπων Σωκράτης, εάν είχε επικαλεσθεί τον οίκτο των δικαστών στο δικαστήριο της Ηλιαίας, θα μπορούσε να είχε επισύρει την επιείκεια των δικαστικών λειτουργών και θα είχε αποφύγει την διά την κώνειου θανατική καταδίκη.
Η Αθηναϊκή Δημοκρατία όπου έφθασε στα κλασικά χρόνια όπως τονίσαμε και άλλου, σε μοναδικά πολιτιστικά επίπεδα, γινόμενη και διδάσκαλος της ανθρωπότητας, δεν μπόρεσε να κατανοήσει την διάσταση της επιείκειας, της συμπάθειας, αλλά και αυτής της αγαπητικής σχέσης ως αναφορά στην απονομή της δικαιοσύνης. Δεν ήτανε εύκολο αυτό να κατανοηθεί από την τότε αυτή κοινωνία, παρά το πολιτιστικό της επίπεδο, δεν είχε φθάσει σε αυτήν την πνευματική ωριμότητα.
Η αγαπητική σχέση, ως αναφορά τις εφαρμογές των νόμων, θα εγκαθιδρυθεί από κάποιους των δικαστών, κάποιους αιώνες μετά την επικράτηση της θρησκείας της συγγνώμης και της αγάπης, του Ναζωραίου.
Ο Χριστιανισμός είναι αυτός που συνέβαλε στον εξανθρωπισμό του πολιτισμού σε όλες του τις εκφάνσεις. Ο Χριστιανισμός βλέπει τον άνθρωπο όχι σαν μονάδα, σαν αριθμό, όπως τώρα τελευταία κατάντησε η ανθρώπινη προσωπικότητα, αλλά είναι εικόνα του Θεού, γιατί έτσι δημιουργήθηκε από τον Δημιουργό Του και τείνει προς το καθομοίωση, με τους πνευματικούς του αγώνες.
Ο Χριστιανισμός θέλει να αναβαπτίσει τον άνθρωπο μέσω της μετανοίας, να τον οδηγήσει εις οδόν σωτηρίας, μέσω και του δικαίου και αυτής της αγάπης.
Θα ήταν κάτι το ιδανικό για όλες τις κοινωνίες, για όλους τους ανθρώπους, το συνταίριασμα στα ανθρώπινα μέτρα της δικαιοσύνης και της αγάπης, θα μπορούσε να επηρεάσει και τους πιο αυστηρούς νόμους κατά την εφαρμογή τους και αυτό θα συνέβαλλε στον εξανθρωπισμό της ζωής όλων των ανθρώπων.
Νομίζουμε ότι η εποχή μας διαθέτει αυτή την ωριμότητα το να δεχθεί μια τέτοια διάσταση, όπου οι διάφορες πολιτισμένες κοινωνίες μπορούν να υιοθετήσουν για το γενικότερο καλό και εξανθρωπισμό των πολιτών.