Ιωάννα του Κολωνακίου. Τετραλογία - Μέρος Γ'.

Προτομή της Μαντώ Μαυροφέννους στο Πεδίο του Άρεως, στην Αθήνα.

Του Θοδωρή Λιβιτσάνη (Γκούρας).

Υπάρχουν δύο εκδοχές της ιστορίας. Η μία είναι η επίσημη, ωραιοποιημένη, που διδάσκεται στα σχολεία γεμάτη θριάμβους και δόξα. Είναι η ….. ιστορία μας.

Η άλλη είναι η ανεπίσημη, αφτιασίδωτη, που δεν διδάσκεται στα σχολεία, γεμάτη αίσχος και ντροπή. Είναι η αληθινή…..

Ονορέ Ντε Μπαλζάκ

---------------------------------

Ιωάννα του Κολωνακίου. Τετραλογία - Μέρος Γ'.
Μέρος Α' Μέρος Β'

Η Μαντώ Μαυρογένους κόρη του Νίκου Μαυρογένη και της Ζαχαράτης Χατζή  Μπάτη, γεννήθηκε στην Τεργέστη και μεγάλωσε στην Μύκονο και την Τήνο. Γόνος πλούσιας οικογένειας, ήταν σπουδαγμένη και ήξερε Γαλλικά, Ιταλικά και Τούρκικα. Με την έναρξη της Επανάστασης μεταβαίνει στη Μύκονο, εξοπλίζει πλοία με δικά της έξοδα (ποσό μαμούθ για την εποχή 700.000) γρόσια.

Πολεμά τους Τούρκους και Αλγερινούς πειρατές και συμμετέχει σε μάχες και ναυμαχίες στις Κυκλάδες στην Κάρυστο, Φθιώτιδα, Λιβαδειά. Οκτώβρη του 1822 στέλνει 150 άνδρες στο Μοριά. Στηρίζει οικονομικά τους Σαμιώτες. Στέλνει 50 άντρες στην Τριπολιτσά. Δημιουργεί εκ νέου στόλου έξι πλοίων και πεζικού από 800 άνδρες και πολεμά στην Κάρυστο, Χίο, Πήλιο, Δερβενάκια.

Συνεχίζει να προσφέρει όλη την περιουσία της, ενώ θα διαθέσει και όλα τα κοσμήματα της για να περιθάλψει 2.000 ανθρώπους, που είχαν επιβιώσει από την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου.

Στον εμφύλιο όμως το σπίτι της θα καεί ολοσχερώς, ενώ θα κλαπεί και όλη η περιουσία της. Ο Κωλλέτης δεν βλέπει με καλό μάτι τον αρραβώνα της με το Δημήτρη Υψηλάντη, καθώς η ενοποίηση των δύο ισχυρών οικογενειών θεωρήθηκε ως πολιτική απειλή για αυτόν. Με συκοφαντίες και ψευτιές ηγείται απόπειρας διάλυσης του αρραβώνα και το πετυχαίνει.

Το 1825 η Μαντώ βρίσκεται πλέον στο Ναύπλιο. Ζώντας σε ένα μισό ερειπωμένο σπίτι σε κατάσταση εξαθλίωσης στερήσεων και φτώχειας, ενώ πέφτει σε κατάθλιψη όταν η Κυβέρνηση της αρνείται μία μικρή έστω σύνταξη ίσα για να ζει.

Ο Γάλλος Ryband την περιγράφει σαν ευγενική προσωπικότητα, με φλογερό πατριωτισμό: «Η φιλοπατρία σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, η απόλυτη αυτοθυσία, η πιο συγκινητική απρονοησία για το προσωπικό μέλλον».
Το 1826 με εντολή Κωλέττη εξορίζεται για την Μύκονο. Με την έλευση του Καποδίστρια θα της δοθεί από τον ίδιο μία μικρή σύνταξη, ενώ θα της ανατεθεί η εποπτεία του ορφανοτροφείου του Ναυπλίου. Με το θάνατο όμως του Κυβερνήτη, ο Κωλλέτης κόβει την σύνταξη και το πρόβλημα της επιβίωσης οξύνεται.
Ζητά από την οικογένειά της βοήθεια, αλλά την αρνούνται, ο γαμπρός της και η μητέρα της, η οποία της λέγει: «Έχεις ξοδέψει ένα μιλιούνι γρόσια δεν έχουμε τίποτα πια. Εσένα χρέωσα. Τα σεντούκια άδειασαν».
Στέλνει επιστολή στο Βασιλέα Όθωνα, αναφέροντας την τραγωδία της, αλλά δεν θα λάβει ποτέ απάντηση.
Το 1832 εκποιεί και τα τελευταία έπιπλα του σπιτιού. Τέλος του έτους την διώχνουν από το σπίτι, γιατί δεν έχει να πληρώσει το νοίκι. Στο Ναύπλιο κυκλοφορεί σκιά του εαυτού της, πάμφτωχη, ρακένδυτη και απαξιωμένη.
Θα ζητήσει άλλη μία φορά σύνταξη, αλλά στην ερώτηση του κρατικού υπαλλήλου: «Τι κάνατε εσείς για την πατρίδα», η Μαντώ απάντα περήφανα: «Τι έκανα για την πατρίδα εγώ; Η Μαντώ Μαυρογένους; Τίποτα...».
Θα πέσει όμως πάλι σε βαθιά κατάθλιψη και η ζωή της είναι πλέον σωστό μαρτύριο. Οι φτωχοί γείτονές της φέρνουν ένα πιάτο φαγητό, καθώς για την αριστοκρατία της Πάρου είναι μίασμα, ξεπεσμός.
Το 1840 θα προσβληθεί από τυφοειδή πυρετό και ένα πρωινό του Ιουλίου σε ηλικία 44 ετών, η μεγάλη ηρωίδα φεύγει από τη ζωή, μόνη, περιφρονημένη και ξεχασμένη από όλους. Εφημερίδα της εποχής γράφει: «Απέθανε εν έσχατη πενιά».
Κάποια χρόνια αργότερα κάποιοι παλιοί ναύτες, σύντροφοι της στους αγώνες, γύρεψαν να βρουν τον τάφο της. Μάταια, ούτε έναν ξύλινο σταυρό με το όνομά της δεν έβαλαν εκεί που την έθαψαν.
Το 1890, ο Γάλλος Φιλέλληνας Jules γράφει: «Είναι απορίας άξιο, πως τέτοια γυναίκα ελησμονηθεί εντελώς από όλους τους Έλληνες ιστορικούς».
Ο ελληνικός λαός γνωρίζει όμως την απάντηση:
«Οι ήρωες χρειάζονται τον καιρό του πολέμου.
Τον καιρό της Ειρήνης είναι επικίνδυνοι».