Ολόκληρο το σημερινό δημοσίευμα της Εφημερίδας Συντακτών: Οι ακτές της Αιτωλοακαρνανίας, θυσία στις ιχθυοκαλλιέργειες.

Πηγή: https://www.efsyn.gr

Του Τάσου Σαραντή.

Κάτοικοι και Δήμος έτοιμοι να καταθέσουν προσφυγή στο ΣτΕ, όταν υπογραφεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, που θα μετατρέψει μια περιοχή διεθνούς περιβαλλοντικής σημασίας και μοναδικής ομορφιάς σε βιομηχανική ζώνη παραγωγής ψαριών, σβήνοντας απ’ τον χάρτη άλλους κλάδους της οικονομίας.

Η σχεδιαζόμενη ίδρυση και θεσμοθέτηση μιας Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) στις δυτικές ακτές του νομού Αιτωλοακαρνανίας, δηλαδή κατά μήκος της ακτογραμμής του Δήμου Ξηρομέρου, αποδεικνύεται ότι θα επιφέρει ασφυξία σε μια περιοχή διεθνούς περιβαλλοντικής σημασίας και μοναδικής ομορφιάς, που θα μετατραπεί σε βιομηχανική ζώνη παραγωγής ψαριών, αποκλείοντας οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα ή χρήση από τους ίδιους τους κατοίκους της.

Οι υπάρχουσες επιπτώσεις από τη λειτουργία των ιχθυοκαλλιεργητικών μονάδων στην περιοχή είναι ήδη καταλυτικές για το θαλάσσιο περιβάλλον που, γύρω από τις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, μοιάζει με νεκρό τοπίο, με κατεστραμμένα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως διαφάνηκε σε επιτόπια έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» στις ακτές και τις νησίδες της δυτικής Αιτωλοακαρνανίας («Παραδίδουν τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας στις ιχθυοκαλλιέργειες», «Εφ.Συν.», 31/8/2021). Αυτό αποδίδεται στην εντατικοποίηση της παραγωγής των αλιευμάτων, στη μακροχρόνια λειτουργία των μονάδων και στην παντελή έλλειψη και άσκηση εποπτείας από τις αρχές, γεγονός που έχει οδηγήσει σε παράνομες επεκτάσεις των μονάδων.

Η ένταξη των δυτικών ακτών της Αιτωλοακαρνανίας στην ΠΟΑΥ Εχινάδων Νήσων και Αιτωλοακαρνανίας αναμένεται να επιδεινώσει δραματικά την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση. Πιο συγκεκριμένα, το σύμπλεγμα των βραχονησίδων των Βορείων Εχινάδων, το οποίο φράσσει ερμητικά τον φυσικό κόλπο του Αστακού και ανήκει σε περιοχή Natura, είναι πλήρως κατειλημμένο εδώ και 30 χρόνια από έναν διεθνή όμιλο ιχθυοκαλλιεργειών. Στον επίσης πλήρως κατειλημμένο όρμο του Αγίου Παντελεήμονα Αστακού δραστηριοποιούνται δύο εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών.

Κλουβιά και αντικείμενα ιχθυοκαλλιεργειών ξεβράζονται στις ακτές και μένουν στα αζήτητα.

Κλουβιά και αντικείμενα ιχθυοκαλλιεργειών ξεβράζονται στις ακτές και μένουν στα αζήτητα.

Συνολικά, το παράκτιο μέτωπο από τον Αστακό μέχρι τον Μύτικα και μέχρι τη δυτική ακτή της νήσου Καλάμου είναι συνολικής έκτασης 33,75 χιλιομέτρων. Σε αυτή την ακτογραμμή, αν αφαιρεθούν οι παραλίες που είναι «ελεύθερες» από ιχθυοκαλλιέργειες (παραλία Μαραθιά – Ασπρογιαλιού, μήκους 5,20 χιλιομέτρων, παραλία Καμπλάφκα – Βελά, μήκους 5,20 χιλιομέτρων, παραλία Βιρίνας-Παλιόβαρκας έκτασης 9,40 χιλιομέτρων), απομένει ένα τμήμα της, συνολικού μήκος 13,95 χιλιομέτρων, στο οποίο δραστηριοποιούνται πέντε εταιρείες παραγωγής αλιευμάτων.

Σήμερα, όλες οι παραπάνω εταιρείες παράγουν ετησίως 20.137 τόνους αλιευμάτων σε 1.080 αδειοδοτημένα θαλάσσια στρέμματα. Με την ίδρυση της συγκεκριμένης ΠΟΑΥ η παραγωγή θα ανέλθει σε 52.694 τόνους ετησίως (+162%), ενώ τα δεσμευμένα αδειοδοτούμενα θαλάσσια στρέμματα μαζί με τους χώρους της αγρανάπαυσης θα ανέλθουν σε 22.765,35, (+2.000%). Σε ό,τι αφορά το παράκτιο μέτωπο Αστακού Μύτικα και Καλάμου, σε 210 αδειοδοτημένα θαλάσσια στρέμματα παράγονται 2.555 τόνοι αλιευμάτων ετησίως, ενώ με την ίδρυση της ΠΟΑΥ τα δεσμευμένα θαλάσσια στρέμματα θα ανέλθουν σε 5.986 (+2.700%), ενώ η ετήσια παραγωγή θα φτάσει τους 12.299,5 τόνους ετησίως (+380%).

Με αυτά τα δεδομένα οι προαναφερόμενες «ελεύθερες» σημερινές θαλάσσιες ζώνες θα συνθλιβούν στην κυριολεξία από το άπλωμα της υπό ίδρυση ΠΟΑΥ, θα καταστούν τουριστικά ανεκμετάλλευτες και θα πάψουν οριστικά να αποτελούν τόπο προορισμού και αναψυχής των λαϊκών -και όχι μόνο- κοινωνικών στρωμάτων των κατοίκων της ενδοχώρας και του νομού.

Γεωργία και ελεύθερη αλιεία.

Και αυτά θα συμβούν σε μια καθαρά αγροτική περιοχή σαν αυτή του Δήμου Ξηρομέρου, όπου ο πρωτογενής τομέας με τη γεωργία και την ελεύθερη αλιεία κατείχε κάποτε τα ηνία της τοπικής οικονομίας, αλλά σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτος αφού η ελεύθερη αλιεία δεν είναι πια υπολογίσιμο οικονομικά μέγεθος, ενώ η γεωργία με την απαγόρευση κυρίως της καλλιέργειας του καπνού και της επιδότησης των προϊόντων βαμβακιού και καλαμποκιού έχει ισοπεδωθεί.

Τις ανησυχίες των ντόπιων για το τι πρόκειται να συμβεί περιγράφει η Επιτροπή Αγώνα Δήμου Ξηρομέρου - Καλάμου και Καστού ενάντια στη ΠΟΑΥ Εχινάδων Νήσων και Αιτ/νίας, που έχει συσταθεί από τον τοπικό δήμο και συγκροτείται από όλες τις δημοτικές παρατάξεις: «Με δεδομένο ότι σήμερα οι ιχθυοκαλλιέργειες δίνουν ένα οριακά χαμηλό μεροκάματο και δεν υπάρχει κάποια ανοδική εξέλιξη των εργαζομένων, δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν άλλες δραστηριότητες εμπορικές ή επιχειρηματικές.

Οι κάτοικοι, έχοντας πλέον χαμηλή αγοραστική δύναμη και σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη των καλλιεργειών, δεν θα μπορούν να στηρίξουν την περαιτέρω ανάπτυξη μιας υγιούς αγοράς και πολλοί, μη βρίσκοντας δουλειές, θα φύγουν. Θα πληγούν όλοι, ανεξαιρέτως επαγγέλματος. Ηδη πολλοί νέοι προτιμούν να φύγουν παρά να δουλέψουν με φτηνό και ανθυγιεινό ή δύσκολο μεροκάματο στη μόνη δραστηριότητα που απέμεινε.

Ο πληθυσμός θα μειωθεί έτσι ακόμη περισσότερο και θα φέρει μεγαλύτερο μαρασμό σε ξενοδόχους, εστιάτορες, οικοδόμους, εμπόρους, ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά ακόμα και στους εναπομείναντες αγρότες και κτηνοτρόφους. Η αξία των περιουσιών θα μειωθεί ακόμα περισσότερο, αφού πολύ λίγοι θα έρθουν να επενδύσουν σε μια βιομηχανική περιοχή. Αυτό είναι ήδη φανερό αφού στο Ξηρόμερο η αξία των ακινήτων έχει μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση ακόμα και με γειτονικά μέρη π.χ. Πάλαιρο, Ιθάκη κ.λπ.».

Η δημοτική Αρχή, οι φορείς και οι κάτοικοι της περιοχής διαφωνούν στη θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ που θα συμπεριλαμβάνει την παράκτια ζώνη των δυτικών ακτών της Αιτωλοακαρνανίας, ωστόσο συμφωνούν στην εκπόνηση μιας άλλης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αφού προηγηθεί ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και τα Τοπικά Χωροταξικά Σχέδια.

Ζητούν αυτή η Μελέτη να είναι προϊόν πραγματικής διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ βαθμού, με δεσμευτική τη γνώμη τους και τη συμμετοχή τους στον φορέα διαχείρισης της ΠΟΑΥ. «Η περιοχή μας χρειάζεται πολλές και διαφορετικές οικονομικές δραστηριότητες για να προχωρήσει μπροστά και όχι μία και μοναδική. Μια τέτοια αντιμετώπιση του θέματος θα επιτρέψει την ειρηνική και δημιουργική συμπόρευση της τοπικής κοινωνίας με τους επενδυτές, τους οποίους και θέλει και χρειάζεται η περιοχή μας».

Ωστόσο το λόμπι των ιχθυοκαλλιεργητών δεν δείχνει πρόθυμο να αναθεωρήσει τα σχέδιά του για την περιοχή και δείχνει να υποτιμά τη δυναμική των ντόπιων που αντιδρούν. Και πώς να μην το κάνει αυτό όταν... έχει και το μαχαίρι, έχει και το πεπόνι; Το 2015, έντεκα εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας της περιοχής και το Επιμελητήριο Αιτωλοακαρνανίας σύστησαν Ανώνυμη Εταιρεία με την ονομασία «Αναπτυξιακή Εταιρεία Υδατοκαλλιεργειών Εχινάδων και Αιτωλ/νίας». Πρόκειται για την εταιρεία που θα αποτελεί και τον φορέα διαχείρισης της υπό ίδρυση ΠΟΑΥ και που έχει καταθέσει τεχνική έκθεση, περιβαλλοντική μελέτη και μελέτη βιωσιμότητας σκοπιμότητας την ίδια χρονιά.

Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια του Συμποσίου Ιχθυοκαλλιέργειας που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο στην Αθήνα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), Απόστολος Τουραλιάς, δήλωσε μεταξύ άλλων ότι θεωρεί πως δεν υπάρχει καμία αντίδραση των τοπικών κοινωνιών, πως είναι 10 άτομα που αντιδρούν και στέλνουν ένα χαρτί και πως δεν είναι αυτό η τοπική κοινωνία.

Προφανώς, ο κ. Τουραλιάς προσποιείται ότι αγνοεί τις καθολικές αντιδράσεις που έχουν διατυπωθεί με αρνητικές θέσεις από το Δημοτικό Συμβούλιο Ξηρόμερου ομόφωνα, την Επιτροπή Διαβούλευσης του δήμου, το Περιφερειακό Συμβούλιο, τα τοπικά συμβούλια Κοινοτήτων του Δήμου Ξηρομέρου, Καλάμου και Καστού, την Περιφερειακή Ενωση Δήμων Στερεάς Ελλάδας, τις ομοσπονδίες και συνομοσπονδίες, συλλόγους, επενδυτές στον τουρισμό, επενδυτές στον ιστιοπλοϊκό τουρισμό και αλλοδαπούς τουρίστες, τους εργαζόμενους στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας και το τμήμα Αιτωλοακαρνανίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) που γνωμοδότησε για έλλειψη μελέτης διαχωρισμού του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας από άλλες χρήσεις στις δυτικές ακτές της Αιτωλοακαρνανίας. Και ανάλογα, αγνοεί τις 3.600 υπογραφές κατοίκων και τουριστών, όπως και το γεγονός ότι εφόσον υπογραφεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα θα κατατεθεί προσφυγή στο ΣτΕ.