Το πρόβλημα της ορθής χωροθέτησης των Α.Π.Ε. και προς οικονομικό όφελος ποιων;

*Του Βασίλη Σούλα.

Νομίζουμε ότι δεν υπάρχει νοήμων άνθρωπος που να είναι εναντίον των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), κανένας δεν μπορεί να είναι εναντίον στην παραγωγή ενέργειας από μία ανανεώσιμη πηγή όπως ο άνεμος ή ο ήλιος και πολύ περισσότερο εναντίον συλλήβδην.

Αντιθέτως θα λέγαμε, ότι η όλο και πιο εκτεταμένη χρήση των Α.Π.Ε. είναι ζητούμενο για να πετύχουμε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με όσο το δυνατόν πιο φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον, ενισχύοντας την βιωσιμότητα του πλανήτη μας.

Τα δεδομένα που έχουμε είναι:

1. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας στον πλανήτη, παράγεται με την καύση ορυκτών καυσίμων και με την πυρηνική ενέργεια, μέθοδοι με μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τρομακτικούς κινδύνους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

2. Η επιστήμη σήμερα, «παλεύει» την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνική σύντηξη, μία μέθοδο με μεγάλες τεχνολογικές προκλήσεις, ώστε η ανθρωπότητα να καταφέρει να κατακτήσει μια απεριόριστη και απόλυτα φιλική προς το περιβάλλον πηγή ενέργειας. Υπάρχουν πολλές και ενθαρρυντικές εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα και αναμένουμε όλοι τη συνέχεια.

3. Οι ενεργειακές ανάγκες των σύγχρονων κοινωνιών καθημερινά αυξάνουν, οι κοινωνίες μας είναι ενεργοβόρες δυστυχώς και οι τρόποι παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι συγκεκριμένοι και γνωστοί, αλλά και η τεχνολογία σε αυτό τον τομέα προχωρά.

4. Την ηλεκτρική ενέργεια όλοι την θέλουμε στα σπίτια μας και στις επιχειρήσεις μας και κανένας από εμάς δεν διανοείται να την στερηθεί ούτε κατά το ελάχιστο. Καλό λοιπόν θα είναι όλοι να γνωρίζουμε ότι η ηλεκτρική ενέργεια δεν έρχεται με κάποιο μαγικό τρόπο στον πίνακα διανομής του σπιτιού μας, ούτε φυσικά έρχεται από το πουθενά. Η ηλεκτρική ενέργεια μεταφέρεται μέσω καλωδίων με το δίκτυο διανομής κάτω από υπερύψηλη – υψηλή – μέση και κοντά στην κατανάλωση χαμηλή τάση, ξεκινώντας από τους σταθμούς παραγωγής, οι οποίοι για να είμαστε ακριβείς δεν είναι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά σταθμοί μετατροπής διαφόρων μορφών ενέργειας σε ηλεκτρική, γιατί η ενέργεια προϋπάρχει και στην πραγματικότητα δεν παράγεται. Καλό θα είναι όλοι μας μία φορά τουλάχιστον στην ζωή μας, να κάνουμε το κόπο να επισκεφτούμε ένα σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, για να δούμε από κοντά και εν λειτουργία αυτή τη θαυμαστή μηχανή που ονομάζεται γεννήτρια εναλλασσόμενου ρεύματος, του διάσημου εφευρέτη αλλά και μεγάλου οραματιστή και στοχαστή Σέρβου στην καταγωγή Νίκολα Τέσλα, μία εφεύρεση που άλλαξε τον ανθρώπινο πολιτισμό.

5. Οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (μονάδες βάσης) που είναι υπεύθυνες για την ευστάθεια του συστήματος, είναι σήμερα μονάδες καύσης ορυκτών καυσίμων και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, διότι στις Α.Π.Ε. έχουμε μετατροπή ενέργειας σε χρονικά παράθυρα και η τεχνολογία προσπαθεί να δώσει λύσεις στο πρόβλημα της αποθήκευσης της.

Οι Α.Π.Ε. στην Ελλάδα κατέχουν μεγάλο ποσοστό που προσεγγίζει το 50% στο ενεργειακό μείγμα και το ποσοστό θα αυξηθεί και άλλο, σε συνδυασμό με την εφαρμογή νέων τεχνικών και δυνατοτήτων που δίνει η σημερινή τεχνολογία, ώστε να κάνουμε τα κτίρια μας λιγότερο ενεργοβόρα και περισσότερο ενεργειακά αυτόνομα.

Η ανεξέλεγκτη επέλαση των Α.Π.Ε.

Σήμερα στην χώρα μας γινόμαστε μάρτυρες με άνευ προηγουμένου επέλαση των Α.Π.Ε, κατά κανόνα προς όφελος λίγων και μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων και προς ενίσχυση του φαινομένου συγκέντρωσης πλούτου σε χέρια λίγων, με τους πολίτες απλώς να καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό προς ενίσχυση της κερδοφορίας κάποιων λίγων όπως προαναφέραμε.

Με μελέτες copy-paste, με τεχνάσματα σαλαμοποίησης των έργων, με αγνόηση του δασικού χαρακτήρα περιοχών, των αποστάσεων από οικισμούς και αρχαιολογικούς χώρους, με αγνόηση της χλωρίδας και πανίδας προστατευόμενων περιοχών, με μελέτες που βρίθουν ανακριβειών και πραγματικών δεδομένων.

Η επέλαση αυτή στηρίζεται στο προβληματικό σήμερα χωροταξικό των Α.Π.Ε όπως ισχύει, το οποίο είναι παρωχημένο και εκτός των νέων δεδομένων και έχοντας ήδη συμπληρώσει την δεκαετία (ΦΕΚ Β΄ 2464/3.12.2008). Είναι αδήριτη ανάγκη η εκπόνηση νέου Ειδικού Χωροταξικού για τις Α.Π.Ε, με στόχευση την ανάπτυξη τους, με ωφελούμενους κατευθείαν τους πολίτες, με αυστηροποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας, με ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ την συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού και την γνώμη της να είναι δεσμευτική. Σήμερα οι Δήμοι είναι τελείως εκτός απ' αυτή την ιστορία, ούτε ρωτιούνται, ούτε λαμβάνονται υπ' όψη, ούτε μπορούν να αντιδράσουν και αυτή είναι μία πραγματικότητα που την γνωρίζουν όλοι.

Θα πρέπει η εκπόνηση του νέου χωροταξικού των Α.Π.Ε να γίνει από την Ελληνική Πολιτεία και μόνο, με ανοικτή διαβούλευση με την τοπική αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού, με τους φορείς και τους πολίτες, με συμμετοχή του επιστημονικού δυναμικού της χώρας και των κοινωνικών φορέων και καθ’ οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς την παρέμβαση των υπαρχόντων ή μελλοντικών επενδυτών, κάτι το οποίο ζήσαμε με το Ειδικό Χωροταξικό των Ιχθυοκαλλιεργειών, το οποία ψηφίστηκε νύχτα στην Ελληνική Βουλή, απλά για να καλύψει μόνο τα θέλω και τις παρανομίες της υφιστάμενης άναρχης κατάστασης που είχε δημιουργηθεί στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, η οποία συνεχίζεται και σήμερα.

Σήμερα τρέχουν στους Δήμους τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (Τ.Π.Σ), το ίδιο συμβαίνει και στον Δήμο Ξηρομέρου, που αυτά θα καθορίσουν τις χρήσεις γης στα όρια του και που επιτρέπεται τι και δεν θα αναγκαζόμαστε να τρέχουμε κάθε φορά πίσω από τις εξελίξεις.

Η εύλογη ερώτηση είναι, τι θα καθορίσουν τα Τ.Π.Σ. όταν οι Α.Π.Ε επελαύνουν, με ανεμογεννήτριες σε κάθε βουνοκορφή, φωτοβολταϊκά σε παραγωγική γη, ιχθυοκαλλιέργειες κατά μήκος όλης της ακτογραμμής;

Θα έπρεπε παράδειγμα στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, να είναι 1η και μοναδική προτεραιότητα η τοποθέτηση τους στις ελεύθερες εκτάσεις στις στέγες των κτιρίων κατοίκων, Δήμων, Δημοσίων Φορέων και επιχειρήσεων, με χρηματοδοτικά προγράμματα επιδότησης από 80%-100%, με το οικονομικό όφελος να πηγαίνει κατευθείαν στους πολίτες χωρίς μεσάζοντες. Με αυτό τον τρόπο να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες και μετά να αναζητήσουμε αν χρειάζονται άλλες εκτάσεις. Είναι κάτι εφικτό και χωρίς οικονομικό ρίσκο και ακριβώς το αντίθετο από αυτό που γίνεται σήμερα.

Σήμερα συμβαίνει το εξής παρανοϊκό, το βλέπουμε σε όλη την Ελλάδα και στα γεωγραφικά όρια του Δήμου Ξηρομέρου. Χιλιάδες στρέμματα παραγωγικής γης να δεσμεύονται για φωτοβολταϊκά από λίγες εταιρίες, επιτείνοντας την αποαγροτικοποίηση και ενισχύοντας την πιθανότητα μίας μελλοντικής επισιτιστικής κρίσης, που θα είναι πραγματικά μία συμφορά. Στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, στη Κρήτη που υπάρχουν χιλιάδες στρέμματα γης υψηλής παραγωγικότητας, βλέπουμε φωτοβολταϊκά, κάτι που είναι μία τρέλα.

Θέλουμε τις Α.Π.Ε με κανόνες, σωστή χωροθέτηση και κυρίως με οικονομικό όφελος κατευθείαν των πολιτών και όχι αυτό που γίνεται σήμερα.

Φυσικά απόψεις δεν θέλω ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, δεν θέλω από πυρηνική ενέργεια, δεν θέλω από ανανεώσιμες πηγές, αλλά θέλω φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα και όταν κόβεται ή μου το στερήσουν θα ανεβαίνω στα κάγκελα διαμαρτυρόμενος μιλώντας πολύ σωστά για κοινωνικό αγαθό, όλα αυτά είναι απόψεις εκτός λογικής και αυτά τα θαύματα δεν συμβαίνουν, δηλαδή να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια που όλοι την θέλουμε, λέγοντας όμως συλλήβδην όχι σε κάθε τρόπο παραγωγής.

Η κατεύθυνση πρέπει να είναι σίγουρα η μεγαλύτερη χρήση των Α.Π.Ε. για την κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών, αλλά ανάπτυξη των Α.Π.Ε. με κανόνες, με σεβασμό στο Φυσικό Περιβάλλον και στην ιστορική μνήμη κάθε τόπου και με τα οφέλη να επιστρέφουν απ’ ευθείας στους πολίτες, με παροχή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας.

* Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ Πολυτεχνικής Σχολής Δ.Π.Θ. - Msc στην Διαχείριση Τεχνικών Έργων Ε.Α.Π.