O Μύτικας ψάλλει τον Ακάθιστο Ύμνο!

Γράφει ο Αλέξης Παπαναστάστης.

“Τη ὑπερμάχω στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοί·Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε”.

Παρασκευή 4 Απριλίου 2025. Ημέρα που στην εκκλησία του χωριού μας ψάλλεται ο Ακάθιστος Ύμνος. Κανένας άλλος ύμνος δεν χρησιμοποιήθηκε τόσο πολύ στη Λατρεία όσο ο ύμνος αυτός.

Ο καιρός το απόγευμα άσταστος, πάραδοξος, αλλόκοτος. Ένα μικρό σύννεφο φάνηκε στην άκρη του ουρανού πάνω από τη Λευκάδα και σε λίγο μεγάλωσε, απλώθηκε και έγιναν σύννεφα πολλά, μαύρα, σταχτιά. Ένα αεράκι ελαφρύ άρχισε να φυσά. Η ατμόσφαιρα είχε τη χαρακτηριστική εκείνη οσμή, που προηγείται από μια δυνατή μπόρα.

Πριν καλά καλά το καταλάβουμε, άρχισε να πέφτει το ψιλόβροχο που ερχόταν πέρα από το Θιάκι. Ο ήχος της γλυκόλαλης καμπάνας της εκκλησίας μας καλούσε τους πιστούς να προσέλθουν για την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου. Και τότε το ψιλόβροχο, αφού διέτρεξε τον Κάλαμο, άρχισε να απομακρύνεται προς τον Αστακό αφήνοντας ζωγραφισμένο το ουράνιο τόξο!

Η βροχή έδωσε τη θέση της στον φλογερό ήλιο που σιγά σιγά χάθηκε πίσω από το άκρο της Καμπλάφκας.

Τούτη την ώρα τα χρώματα στον ουρανό έπαιρναν όψη μαγευτική. Βαθυγάλαζα και χρυσαφιά και λιλά στην αρχή, γίνονταν λευκά, γκρίζα μετά τη δύση. Δυο τρεις γλάροι σπάθιζαν από πάνω της θάλασσας και φτάνοντας χαμηλά ως την ασημένια επιφάνειά της, της έστελναν τον ύστατο της ημέρας χαιρετισμό. Ήταν ένα τοπίο απερίγραπτο σε ομορφιά και γραφικότητα.

Οι εύφωνοι και καλλικέλαδοι πάπα-Γιώργης και ο ιεροψάλτης Νίκος ο Μπάκας με ασύγκριτη, άφταστη τεχνική, απέδωσαν τους μοναδικούς ύμνους του Ακάθιστου, που αποτελούν την πιο προσφιλή Ακολουθία για το λαό.

Βρισκόμαστε στην εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Καλοκαίρι του έτους 626 μ.Χ. Αυτοκράτωρ στο Βυζάντιο είναι ο Ηράκλειτος και Πατριάρχης ο Σέργιος. Ο Ηράκλειτος απουσιάζει από την πρωτεύουσα. Βρίσκεται στα βάθη της Μικράς Ασίας πολεμώντας τους Πέρσες, που μεταξύ άλλων λαφύρων είχαν πάρει και τον Σταυρό του Κυρίου.

Ξαφνικά η Κωνσταντινούπολη πολιορκείται από τα βάρβαρα στίφη των πολυάριθμων Αβάρων. Μπροστά στον κίνδυνο αυτό ο ευσεβής πατριάρχης Σέργιος καλεί όλους τους πιστούς στους ναούς της πόλης. Με τις προσευχές και τις παρακλήσεις ικέτευαν την Παναγία να κάνει για μια ακόμη φορά το θαύμα της. Ο Πατριάρχης για να εψυχώσει τους στρατιώτες λιτάνευσε πάνω στα τείχη τα πιο τίμια από τα άγια λείψανα, μια χειροποίητη εικόνα του Χριστού και την “εσθήτα” της Θεοτόκου. Και το θαύμα έγινε!

Η δύναμη του Θεού σκόρπισε τα στίφη των Αβάρων στην ξηρά και στη θάλασσα, όπως ο αέρας σκορπίζει τα άχυρα. Η πρωτεύουσα σώθηκε. Ήταν 8 Αυγούστου του 626 μ.Χ. και η Πόλις “λυτρωθείσα των δεινών”, έψαλλε όλη τη νύχτα “Τη υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια” στη Παναγία των Βλαχερνών.

Σήμερα από την παλιά εκκλησία διασώζεται μόνο το αγίασμα. Ο παλιός ναός ανεργέθη από την αυτοκράτειρα Πουλχερία στην περίοδο 450-453 μ.Χ. Ο ναός με το πέρασμα των χρόνων πυρπολήθηκε, ξανακτίστηκε, ξαναπυρπολήθηκε μέχρι που ερειπώθηκε. Αργότερα το μέρος αγόρασε η συντεχνία των Γουναράδων (έμποροι γουναρικών) και ανέγειρε ένα ναό επάνω από το αγίασμα που σώζεται μέχρι σήμερα.

Σύγκρυο, ανατριχίλα, ρίγος σε διαπερνούν όταν κάποιος επισκεφτεί σήμερα το ναό στην Κωνσταντινούπολη, φέρνοντας νοερά την πορεία με επικεφαλής τον Πατριάρχη Σέργιο, κρατώντας τη θαυματουργή εικόνα και τον λαό ακολουθούντα και βέβαια όταν όλοι μαζί οι εκδρομείς ψάλουν τον Ακάθιστο Ύμνο, βιώνοντας στιγμές ιδιαίτερης φόρτισης και συγκίνησης.

Εκτός από την ιστορία, είναι συγκλονιστικό και το περιεχόμενο του Ακάθιστου Ύμνου. Αποτελείται από 24 τροπάρια. Στα 12 από αυτά υπάρχουν και από 12 “Χαίρε” προς την Παναγία που τελειώνουν με το “Χαίρε νύμφη Ανύμφευτη”. Τα άλλα 12 τελείωνουν με το “Αλληλούια”. Θέμα του Ακάθιστου Ύμνου είναι το μυστήριο της εναθρωπήσεως του Κυρίου. Ο ύμνος τελειώνει με μια θερμή παράκληση στην Παναγία.

“ Ω Πανύμνητε Μήτερ,

η τέκουσα των πάντων αγίων, αγιώτατου Λόγον.

Δεξαμενη την νυν προσφοράν,

από πάσης ρύσαι συμφοράς άπαντας

και της μελλούσης λύτρωσας κολάσεως

τους σοι βοώντας Αλληλούια”

Πριν την απόλυση η μαθήτρια Ευφροσύνη Βουλιέρη διάβασε την τόσο γνωστή και τόσο περιεκτική ευχή προς την Θεοτόκο “ Άσπιλε, αμόλυντε, άχραντε...”

Αλλοτινές μου εποχές, αλλοτινοί χρόνοι!

Πόσες θύμησες σε μας τους πλέον εξηκοντούτηδες μας φέρνουν οι ακολουθίες των Χαιρετισμών! Ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπήρχε. Η εκκλησία φωτιζόταν από τα κεριά στα μανουάλια. Υπήρχαν και δύο, δεξιόθεν και αριστερόθεν των ψαλτηρίων, που έφεραν μεγάλη λαμπάδα στο κέντρο και μικρότερες περιμετρικά.

Τον πολυέλαιο στο κέντρο του ναού άναβε ο Γιαταγάνας με μια μεταλλική ράβδο, η οποία έφερε στο ένα άκρο υποδοχή στερεώματος κεριού και στο άλλο άκρο μικρό μεταλλικό χωνί για το άναμμα και σβήσιμο αντίστοιχα των κεριών του πολυέλαιου.

Με μεγάλη χαρά και προσμονή, παιδιά τότε του Δημοτικού, περιμέναμε πώς και πώς αυτές τις ακολουθίες!

Σήμερα αν εξαιρέσει κανείς δυο-τρεις οικογένειες που φέρνουν τα παιδιά τους στην εκκλησία, οι περισσότεροι απέχουν. Σημεία των καιρών μας!

Ω κύριε μου

μύρια δόξα σοι!

Και του χρόνου.