O Mύτικας το 1936 απέκτησε πολεοδομικό σχέδιο για να γίνει κώμη, και σχεδόν έναν αιώνα(!) μετά παραμένει ένα γραφικό(;) χωριό. Έτσι θα παραμείνει αν δεν εφαρμοσθεί το ισχύον σχέδιο πόλης με διάνοιξη όλων των κοινόχρηστων χώρων.

Του Γιώργου Πουρνάρα.

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Ο Μύτικας, ένας σχετικά νέος οικισμός αφού έχει ηλικία 2 αιώνων περίπου, από το 1830 αναπτύχτηκε ραγδαία λόγω κυρίως του παράλιου χαρακτήρα του, και κατέστη εμπορικό και διοικητικό κέντρο του τότε Δήμου Σολλίου και Καρνίων (Αλυζία - Κάλαμος - Καστός).

Το 1936 (πριν 86 χρόνια !) με το Β.Δ 15/29 ΙΟΥΛΙΟΥ/ 311Α/1936 απέκτησε πολεοδομικό - ρυμοτομικό σχέδιο. Δηλαδή, με νόμο ορίστηκαν οι κοινόχρηστοι χώροι (δρόμοι, πλατείες κ.λπ) του οικισμού, καθώς και οι όροι δόμησης για την οικοδόμηση των δημιουργουμένων οικοπέδων, ώστε ο νέος οικισμός να διαμορφωθεί με κανόνες σαν κωμόπολη και να τεθεί από τότε το πλαίσιο ανάπτυξης του.

Το σχέδιο πόλης Μύτικα του 1936.

Ένας μικρός οικισμός λοιπόν, απέκτησε σχέδιο πόλης, πολύ πριν από άλλους μεγαλύτερους οικισμούς του νομού μας.

Δυστυχώς όμως στην πορεία των χρόνων, ενώ θα έπρεπε να υλοποιηθεί το ισχύον σχέδιο πόλης, με εφαρμογή και διάνοιξη όλων των προβλεπόμενων από αυτό κοινόχρηστων χώρων, ώστε να λάβει τη μορφή κώμης, από αβελτηρία και μυωπική λογική των ιθυνόντων, παρέμεινε το χωριό με τον ένα δρόμο, το λεγόμενο παζάρι (ο σημερινός λεγόμενος πεζόδρομος).

Μόνον μετά το 1980, κάτω από την πίεση οικοδόμησης των ρυμοτομούμενων οικοπέδων του σχεδίου, δόθηκαν σε κοινή χρήση από τους ιδιοκτήτες τα προβλεπόμενα κοινόχρηστα τμήματα, ώστε να οικοδομούνται τα οικόπεδα, και έτσι σιγά - σιγά διανοιχτήκαν οι 2 παράλληλες του πεζόδρομου οδοί του σχεδίου, που ξεκινούν πίσω από την εκκλησία και φτάνουν μέχρι την πλατεία του παλιού Δημοτικού Σχολείου.

Επίσης, στην πορεία διανοίχτηκε και τμήμα της περιμετρικής οδού, στο τμήμα της από την εκκλησία μέχρι το Συμβολαιογραφείο κ. Νταή.

Το υπόλοιπο μέρος όμως του σχεδίου παραμένει αδιαμόρφωτο και αδιάνοικτο, όπως ήταν το 1936.

Βασικοί άξονες και οδοί του σχεδίου, όπως π.χ. η περιμετρική οδός από την Β. Δυτική είσοδο του οικισμού (οικία Τάκη Παλμπά), μέχρι το Συμβολαιογραφείο κ. Νταή και από εκεί στο λιμάνι, ανάμεσα στα σπίτια των αφών Νίκου Βουλιέρη (Κολάρμπου) και Πάνου Μπουλιέρη, παραμένουν αδιάνοικτες ή αδιαμόρφωτες.

Οι αδιάνοικτες ή αδιαμόρφωτες οδοί του σχεδίου πόλης Μύτικα.

Παράλληλα, στην πορεία των χρόνων, κάποιες οδοί που είναι ημιδιανοιγμένες, δόθηκαν σε κοινή χρήση με συμβολαιογραφικές πράξεις για να οικοδομηθούν τα προ αυτών οικόπεδα, καταλείφθηκαν με παράνομες περιφράξεις από τους όμορους ιδιοκτήτες, χωρίς καμία αντίδραση από τις αρμόδιες αρχές.

Συμπερασματικά λοιπόν προκύπτει ότι, ένα μεγάλο μέρος του σχεδίου είναι αδιαμόρφωτο επί του εδάφους, και όπου είναι διαμορφωμένο – διανοιγμένο, προκύπτουν και εκεί θέματα καταπάτησης των κοινόχρηστων χώρων από αυθαιρετούντες ιδιοκτήτες.

Σημειώνω εδώ ότι, αν δεν υπήρχε στην επέκταση του σχεδίου του 1936, το σχέδιο πόλης για τη μεταφορά του οικισμού Παναγούλας, που υλοποιήθηκε από 1986 και μετά, αφού προηγήθηκε απαλλοτρίωση του χώρου, ο Μύτικας θα ασφυκτιούσε λόγω έλλειψης διαμορφωμένων κοινόχρηστων χώρων.

Με την υλοποίηση του σχεδίου της Παναγούλας, δημιουργήθηκε ένα νέο τμήμα στην επέκταση του σχεδίου του 1936 και, παρά την έλλειψη ορθής και λειτουργικής διασύνδεσης των 2 σχεδίων, αποκτήθηκαν επαρκείς κοινόχρηστοι χώροι για το σύνολο του οικισμού, απαραίτητοι για την κατασκευή Λυκείου, Δημοτικού, Κέντρου Υγείας, Γηπέδου κ.λπ, τα οποία και έγιναν, έστω καθυστερημένα.

Παράλληλα, με την σύνδεση του νέου σχεδίου της Παναγούλας με τον επαρχιακό δρόμο Μύτικα – Αστακού, έγινε δυνατή η είσοδος – έξοδος στον ενιαίο οικισμό από μια δεύτερη θέση, με συντομότερη πρόσβαση στον Ανατολικό τομέα του οικισμού, το λιμάνι κ.λπ, χωρίς όχληση του πυκνοδομημένου παλιού οικισμού Μύτικα.

Δυστυχώς όμως, και στο απαλλοτριωμένο αυτό τμήμα του οικισμού Παναγούλας, δεν υλοποιήθηκαν επί του εδάφους από το 1986 μέχρι σήμερα, τρεις βασικοί περιβάλλοντες του σχεδίου Παναγούλας δρόμοι: Ένας δρόμος – απαλλοτριωμένος επαναλαμβάνω – που ξεκινάνει πίσω από τα Σκαρογιαννέικα - Βασιλακέικα σπίτια στον κάτω Μύτικα (Ανατολικά) και εκτείνεται, σε παράλληλη απόσταση 50 μ. από τη στενή παραλιακή οδό και σε μήκος 230 μ. περίπου παράλληλα στην ακτή, φθάνοντας μέχρι πίσω από το νέο Κέντρο Υγείας, όπου διασταυρώνεται με το παλιό σχέδιο πόλης (την περιμετρική οδό). Στο σημείο αυτό, η οδός κάμπτεται κάθετα και συνεχίζει προς Βορρά, εφαπτόμενη του οικόπεδου του νέου Κ.Υ, του Λυκείου, του νέου Δημοτικού Σχολείου, και έχοντας συνολικό μήκος 320 μ., διασταυρώνεται προς Βορρά με άλλη απαλλοτριωμένη περιμετρική οδό του σχεδίου πόλης Παναγούλας, που ξεκινά πίσω από την Εκκλησία και φθάνει μέχρι το γήπεδο και στη συνέχεια φθίνει στο δρόμο που οδηγεί προς την Ανατολική έξοδο του οικισμού της Παναγούλας, προς την επαρχιακή οδό Μύτικα - Αστακού.

Οι 3 αυτές απαλλοτριωμένες οδοί του σχεδίου πόλης Παναγούλας, που φαίνονται υπογραμμισμένες με κίτρινα στοιχεία.

Το πλάτος αυτών των 3 περιμετρικών οδών είναι 10 έως 12 μ., και στο μεγαλύτερο τμήμα τους είναι εντελώς αδιαμόρφωτοι. Όλα αυτά τα χρόνια παρέμειναν αδιαμόρφωτοι, παρότι απαλλοτριωμένοι και πληρωμένοι με δημόσιο χρήμα.

Φυσικά οι άρχοντες μας δεν θέλησαν να διαταράξουν τις υφιστάμενες ισορροπίες, κλείνοντας το μάτι σε κάποιους πονηρούς καταπατητές. Και ας είναι εντελώς απαραίτητη η διαμόρφωση αυτών, των πληρωμένων με δημόσιο χρήμα επαναλαμβάνω, περιμετρικών οδών, αφού με την απόδοση τους στους πολίτες, η λειτουργία του οικισμού θα αλλάξει και θα βελτιωθεί ριζικά.

Ας σκεφτούμε πόσο εύκολα και χωρίς όχληση του ιστορικού κέντρου θα μπορεί κάποιος να εισέρθει στον οικισμό, είτε από την Δυτική είτε από την Ανατολική είσοδο, και να φθάσει εύκολα π.χ. στο λιμάνι. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για την έξοδο.

Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να κινηθούν οι διαδικασίες για τη διάνοιξη και διαμόρφωση των κοινοχρήστων χώρων και των 2 σχεδίων – Μύτικα και Παναγούλας. Δεν είναι δυνατόν έναν σχεδόν αιώνα μετά την έγκριση του σχεδίου πόλης ο οικισμός να παραμένει ένα χωριό, με ημιδιανοιγμένους και αδιαμόρφωτους δρόμους, χωρίς πεζοδρόμια, χωρίς κυκλοφοριακή μελέτη, χωρίς χώρους στάθμευσης κλπ. Ο Μύτικας μπορεί λόγω της μορφολογίας του εδάφους (επίπεδο) να καταστεί ένας οικισμός πρότυπο και να λειτουργήσει φιλικά και οικολογικά για τους ντόπιους, αλλά και για τους επισκέπτες.

Τα μεγάλα λόγια περί τουριστικής ανάπτυξης γενικά, είναι κενά περιεχομένου, αν ο βασικός παράλιος οικισμός είναι εντελώς ανοργάνωτος, παρότι μπορεί να γίνει οικισμός πρότυπο που θα ρυμουλκήσει, μαζί με άλλες παρεμβάσεις βέβαια (μαρίνα, βιολογικός, παραλιακή οδός προς Παλιόβαρκα κλπ), ολόκληρη την Αλυζία στην σταδιακή τουριστική ανάπτυξη. Γιατί, η μυωπική αντίληψη που κάποιοι διακινούν (πολιτικάντηδες παλιάς κοπής) ότι τάχα «πάλι με το Μύτικα ασχολείστε», αδυνατεί να αντιληφτεί ότι η Αλυζία είναι μια ενιαία ανοιχτή πόλη, με κοινά συμφέροντα. Αν ο Μύτικας αναπτυχτεί και δέχεται περισσότερους και ποιοτικότερους επισκέπτες, αυτοί θα ανακαλύψουν και την Κανδήλα, το Βάρνακα, την Παναγούλα και το Αρχοντοχώρι και θα τονώσουν την τοπική οικονομία της Αλυζίας συνολικά.

Η Δημοτική Αρχή πρέπει συστηματικά, με σχέδιο και με συνεχή προσπάθεια, να επιδιώξει και να εφαρμόσει το ισχύον σχέδιο πόλης. Πρέπει να μπει ως κεντρικός στόχος, οι πόροι μπορούν να εξευρεθούν από σχετικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα (ΣΒΑΚ π.χ.), αρκεί βέβαια οι κοινόχρηστοι χώροι να διανοιχτούν.

Αν υπάρξει βούληση, και ικανότητα βέβαια, ο Μύτικας μπορεί να μεταμορφωθεί σε μια σύγχρονη μικρή κωμόπολη, φιλική στους κατοίκους αλλά και στους επισκέπτες της. Διαφορετικά, αν συνεχιστεί αυτός ο ράθυμος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, θα συμπληρωθεί και ονομαστικά ένας αιώνας και ο Μύτικας θα παραμείνει ένα χωριό, παρότι σχεδιάστηκε να γίνει κώμη, όπως το αξίζει.

Υ.Γ.: Είναι φανερό ότι το παρόν δεν έχει σχέση με τη μελέτη επέκτασης του σχεδίου πόλης Μύτικα, που παραδόθηκε το 1994 και από τότε καρκινοβατεί στο Υπουργείο, χωρίς προοπτική έγκρισης. Το άρθρο αυτό αναφέρεται στην εφαρμογή του ισχύοντος από το 1936 σχεδίου πόλης.